Աղբիւր՝ www.armenianorthodoxchurch.org
Երկուշաբթի 5 մայիսի 2014-ի առաւօտեան, Բահրէյնում պաշտօնական բացումը կատարւեց Բահրէյնի թագաւոր Համադ Բէն Իսա Ալ-Խալիֆայի կողմից կազմակերպւած միջ-կրօնական միջազգային համագումարի։ Վեհափառ Հայրապետը հրաւիրւել էր յիշեալ համագումարին որպէս գլխաւոր դասախօս, նիւթ ունենալով «Կրօնը, մշակոյթը եւ քաղաքակրթութիւնը՝ ի սպաս մարդկութեան»։
Իր դասախօսութեան սկզբում Վեհափառ Հայրապետը ողջունեց Բահրէյնի թագաւորի այս նախաձեռնութիւնը, կրօնների, մշակոյթների եւ քաղաքակրթութիւնների երկխօսութիւնը նկատելով հրամայական՝ մարդկութեան ապագայի համար։
Ներկայ համաշխարհային կացութեան վրայ արագ ակնարկ նետելով, Վեհափառն ասաց, որ մարդկութիւնն ընթանում է դէպի հակամարտութիւն, մարդկային իրաւունքների բռնաբարում եւ բեւեռացում։ Եւ աւելին՝ բարոյական ու հոգեւոր արժէքները նահանջի մէջ են։ Մարդ-Աստւած եւ մարդ-բնութիւն յարաբերութիւնն սկսել դառնալ մարդակենտրոն, հիմնւած մարդկային ժամանակաւոր շահերի վրայ։ Այս կացութիւնը կարող է վտանգել մարդկութեան ապագան, շեշտեց Վեհափառը։ Ապա այս հպանցիկ յիշեցումներից յետոյ նա իր դասախօսութիւնը բաժնեց վեց գլխաւոր բաժինների.-
ա) Առաջին բաժինը Վեհափառն սկսեց հարց տալով՝ թէ զանազանութիւնը հեռացնո՞ւմ է, թէ ոչ՝ միացնում։ Այս հարցումի պատասխանը, ասաց Վեհափառը, Աստւածաշունչը յստակ կերպով է տալիս։ Զանազանութիւնն Աստւած ստեղծեց. սակայն Աստծու կողմից ստեղծւած զանազանութիւնը սերտ գոյակցութեամբ ու ներդաշնակութեամբ է յատկանշւում։ Մարդն է, որ զանազանութիւնը շահագործում է իր շահի համար, այս ձեւով մերժելով Աստծու կամքը։ Այս օրերում, դժբախտաբար, ցեղային, կրօնական, համայնքային, գաղափարական կամ քաղաքական տարբերութիւնները փոխանակ օգտագործւելու որպէս հարստացուցիչ ազդակ, շահագործւում են միակողմանի ու սխալ նպատակների։
բ) Երկրորդ բաժինն եւս Վեհափառ Հայրապետն սկսեց մի հարցումով՝ զանազանութիւնը վախի՞ թէ յոյսի ազդակ է։ Հիմնւելով աստւածաշնչական տւեալների եւ աստւածաբանական մտածողութեան վրայ, Վեհափառ Հայրապետը շեշտեց, որ ընտանիքը, համայնքը կամ ընկերութիւնը հիմնւած են զանազանութեան վրայ։ Զանազանութիւնը աստւածատուր մի պարգեւ լինելով, երբեք չի կարող դառնալ վախի կամ բաժանման աղբիւր, այլ մի հրաւէր՝ միասին լինելու, միասին մտածելու, միասին աշխատելու, ի խնդիր ընկերութեան զարգացման։
գ) Մեկնելով վերոյիշեալ հաստատումներից, Վեհափառն երրորդ կէտի մէջ շեշտեց թէ փոխադարձ ճանաչումը կենսական է։ Չկայ ճշմարիտ ինքնաճանաչում՝ առանց փոխադարձ ճանաչման։ Երբ ուրիշը բացակայ է մեր կեանքի մէջ, երբ ուրիշն անտեսւում է կամ արհամարհւում, այս կացութիւնը մարդուն տանում է դէպի ինքնակեիտրոն մտածողութիւն եւ ինքնանպատակ կեանք։ Այլ խօսքով՝ ուրիշը դառնում է թշնամի։ Եւ այս մօտեցումը յառաջացնում է ցեղապաշտութիւն, ատելութիւն եւ ծայրահեղականութիւն։ Հետեւաբար, պէտք է իրար լաւ ճանաչենք, որովհետեւ յաճախ ատելութիւնը յառաջանում է յստակ ու ամբողջական փոխադարձ ճանաչողութեան պակասից։
դ) Իրար ճանաչել ենթադրում է իրար հասկանալ։ Ներկայ աշխարհն իր տեղեկատւական ու հաղորդակցական այնքան զարգացած միջոցներով մեզ լայն կարելիութիւն է ընծայում իրար աւելի լաւ ճանաչելու. ճանաչելու մեր աւանդութիւնները, արժէքները, մտահոգութիւնները։ Սակայն ճանաչումը մեզ պէտք է առաջնորդի դէպի հասկացողութիւն։ Յաճախ մենք դառնում ենք մեր դաւանած արժէքների եւ կատարած ուսուցումների գերին։ Ինքնահաստատումը կենսական է. եւ ինքնահաստատման ամուր գետինը թէ՛ ինքնաճանաչումն է եւ թէ՛ ուրիշի արժէքների, ինքնութեան ու մտահոգութեան ճանաչումը։ Արդարեւ, իրար ճանաչել նշանակում է իրար յարգել ու ընդունել։
ե) Իրար ճանաչել նշանակում է իրար հանդուրժել։ Քրիստոնէական հասկացողութեամբ չարը բարու բացակայութիւնն է. ինչպէս նաեւ՝ անհանդուրժողութիւնը բարու բացակայութիւնն է։ Որպէսզի կարողանանք յաղթահարել անհանդուրժողութիւնը, պէտք է ուրիշին ճանաչելուց այն կողմ՝ յարգենք նրա ինքնութիւնը։ Իրաւունք չունենք մեր արժէքներն ուրիշի վրայ պարտադրել։ Ընկերութիւնը յառաջդիմում ու ծաղկում է, երբ տարբեր արժէքներ ու աւանդութիւններ ներդաշնակ երկխօսութեան մէջ լինեն եւ ոչ թէ հակամարտութեան։
զ) Հանդուրժողութիւն ենթադրում է խաղաղ գոյակցութիւն։ Ներկայ համաշխարհայնացած աշխարհը կրօններին, մշակոյթներին ու քաղաքակրթութիւններին մօտեցրել է. նրանք այսօր որպէս դրացիներ են ապրում։ Սակայն, որպէս դրացի ապրել նշանակում է իրար ճանաչել, յարգել ու գոյակցել։ Յաճախ մենք ոչ միայն մեր դրացիներին ճանաչելու ճիգ չենք կատարում, այլ նաեւ նրա նկատմամբ վերապահութիւն եւ նոյնիսկ՝ ատելութիւն ենք ունենում։ Այստե՛ղ է հարցը։ Ուրիշը, լինի նա մեզանից հեռու մէկը կամ մեր անմիջական դրացին, չպէտք է նկատւի անհանդուրժելի մեր կողմից։ Երբ ինձանից տարբերն ինձ համար դառնում է անհանդուրժելի, այս մտայնութիւնը դուռ է բացում բեւեռացման եւ տագնապի։ Նման պարագաներ ու կացութիւններ ներկայ աշխարհում սկսել են դառնալ յաճախակի։
Իր եզրափակիչ խօսքում, Վեհափառ Հայրապետը դարձեալ յիշեցրեց, որ մարդկութեան տարբերութիւններն աստւածատուր են։ Մարդը կոչւած է հաւատարիմ լինելու Աստծու պարգեւին ու կամքին՝ ներդաշնակ համակեցութիւն ստեղծելով իրար հետ: