Աղբիւր՝ www.armenianchurch.org

Նոյեմբերի 11-ին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում, նախագահութեամբ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ծայրագոյն Պատրիարք եւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի եւ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսի, սկսւեց Հայաստանեայց Առաքելական Ս. Եկեղեցու Եպիսկոպոսաց ժողովը: Ժողովին Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսութեան եւ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան 76 արքեպիսկոպոսներից ու եպիսկոպոսներից մասնակցում են 58-ը:

Մինչ բացման արարողութիւնն Հայ Եկեղեցու եպիսկոպոսաց դասը Մայր Տաճարում մասնակցեց Գիշերային ժամերգութեան` Ս. Հոգու առաջնորդութիւնը հայցելով ժողովի աշխատանքների բարի արդիւնաւորման համար:

Ժողովն սկսւեց միասնական Տէրունական աղօթքով, որից յետոյ բացման եւ ողջոյնի խօսքով հանդէս եկաւ նախորդ Եպիսկոպոսաց ժողովի դիւանի համաատենապետ Գերաշնորհ Տ. Խաժակ արքեպիսկոպոս Պարսամեանը:

Այնուհետեւ ներկաներին իրենց հայրապետական պատգամը բերեցին Նորին Սրբութիւն Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը եւ Նորին Սրբութիւն Արամ Ա Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսը:

Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. ԳԱՐԵԳԻՆ Բ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻ ԽՕՍՔԸ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՑ ԺՈՂՈՎԻ ԱՌԻԹՈՎ

Սիրեցեալ եղբայր ի Քրիստոս, Արամ Ա Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոս,

Գերաշնորհ Արամ արքեպիսկոպոս Աթեշեան, Պատրիարքական Ընդհանուր Փոխանորդ Կոստանդնուպոլսի Հայոց   Պատրիարքութեան,

Գերաշնորհ Սրբազան հայրեր,

Անհուն ուրախութեամբ Մեր ջերմ ողջոյնն ենք բերում Ձեզ եւ փառք ու գոհութիւն վերառաքում առ Բարձրեալն Աստւած, որ վերստին շնորհը պարգեւեց մեր Սուրբ Եկեղեցու եպիսկոպոսաց դասի հետ համախմբւելու աստւածախնամ հովանու ներքոյ Քրիստոսակերտ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում:

Անցեալ տարի Եպիսկոպոսաց ժողովի գումարումը ոչ միայն նշանակալի իրադարձութիւն էր, այլեւ՝ կարեւոր ձեռքբերում եկեղեցական կեանքում, քանզի դարեր շարունակ ծանր ու դժւարին ժամանակների, անբարենպաստ իրավիճակների ու հանգամանքների, եկեղեցավարչական խնդիրների պատճառով հնարաւոր չէր եղել կազմակերպել եպիսկոպոսաց դասի համախմբումը: Նախորդ ժողովական աշխատանքով մենք ունեցանք օգտաշատ քննարկումներ, ընդունեցինք եկեղեցական եւ ծիսական հարցերին առնչւող, սոցիալական բնագաւառներին վերաբերող որոշումներ՝ ի նպաստ մեր Սուրբ Եկեղեցու առաքելութեան զօրացման ու արդիւնաւորման եւ մեր հոգեւոր, ազգային ու հայրենական կեանքի առաջընթացի:

Եպիսկոպոսաց ժողովի պարբերաբար գումարումն անհրաժեշտ է եկեղեցական անդաստանում բարեփոխումներ իրականացնելու, մեր Եկեղեցու ընթացքը ժամանակի զարգացումներին համաքայլ պահելու, արդիական հարցադրումներին արձագանքնելու եւ առկայ հրամայականներին ու մարտահրաւէրներին համապատասխան մեր Սուրբ Եկեղեցու տեսակէտները նորովի բանաձեւելու եւ ներկայացնելու համար: Եպիսկոպոսաց ժողովի հրաւիրումը կարեւոր է նաեւ մեր հոգեւոր-եկեղեցական գործունէութիւնը զօրացնելու եւ աւելի արդիւնաւորելու համար, որպէսզի մեր ժողովրդին անսայթաք պահենք ու պահպանենք հաւատքի ուղիներում եւ առաւել ճանաչելի դարձնենք մեր Եկեղեցու Քրիստոսաւանդ վարդապետութիւնը, եկեղեցական սրբազան աւանդոյթները, ծէսերն ու տօները: Պատմութեան փորձութիւններից հաւատքով փրկւած ժողովուրդ ենք, եւ այսօր էլ մեր հաւատքը եւ հաւատակերտ գործերը պիտի բարեզարդեն ու լուսաւորեն ազգային-եկեղեցական մեր կեանքի անդաստանները եւ ապագայի մեր իղձերն ու տեսլականները:

Եպիսկոպոսաց այս ժողովի օրակարգում մենք անդրադառնալու ենք Ցեղասպանութեան զոհերի սրբադասման հռչակման արարողակարգին եւ ծիսական կանոնակարգին, Սուրբ Մկրտութեան խորհրդի բարեկարգեալ ծիսակարգին, որոնց շրջագծում դեռեւս կան վճռման կարօտ մի շարք հարցեր: Ուրախալի է, որ օրակարգում է նաեւ Կոմիտաս Վարդապետի սրբադասման գործընթացի ձեռնարկումը: Արդարեւ, Եկեղեցին զօրանում է իր սրբերով, նրանց լուսաւոր կեանքի մշտավառ օրինակով եւ երկինց օթեւաններում նրանց բարեխօսական աղօթքով: Ցեղասպանութեան զոհերի սրբադասումով նաեւ պիտի շարունակւի դարեր ի վեր մեր Եկեղեցում դադարած սրբադասման գործընթացը, իսկ Մկրտութեան կանոնի վաւերացմամբ՝ ծիսաարարողական միօրինակութիւնը եկեղեցական մեր անդաստանում: Իրականացւած հետեւողական եւ ջանադիր աշխատանքների համար գոհունակ սրտով Մեր բարձր գնահատանքն ենք բերում Կենտրոնական յանձնաժողովի, Սրբադասման եւ Ծիսական միասնական յանձնախմբերի անդամներին:

Մեր Սուրբ Եկեղեցին իրականացնելով իր զաւակների հոգու փրկութեան եւ յաւիտենական կեանք առաջնորդելու տէրունապատւէր առաքելութիւնը՝ միաժամանակ կարեւորում է բարօրութիւնը այս կեանքի, ինչպէս ուսուցանում է առաքեալը. «Աստւածապաշտութիւնը օգտակար է ամէն ինչի. եւ նա ունի կեանքի աւետիսը, ա՛յս կեանքի եւ հանդերձեալի» (Ա Տիմ. 4.8): Հայ Եկեղեցին, ինչպէս դարեր շարունակ, այսօր էլ ջանք ու նպաստ է բերում մեր Հայրենիքի զօրացման, Սփիւռքի կենսունակութեան, մեր ժողովրդի խաղաղ կեանքի ու բարօր կեցութեան համար: Աննւազ նախանձախնդրութեամբ պիտի շարունակենք միջազգային հարթակներում անլռելի պահել մեր Սուրբ Եկեղեցու կոչը՝ յանուն Հայոց Ցեղասպանութեան համընդհանուր դատապարտման, Արցախի մեր ժողովրդի ազատ ապրելու իրաւունքի ճանաչման, այլեւ՝ Սիրիայում, Իրաքում, ողջ Մերձաւոր Արեւելքում խաղաղութեան վերահաստատման, կրօնական հալածանքների դադարեցման, քրիստոնէական համայնքների իրաւունքների պաշտպանութեան: Արդի աշխարհին առաջնահերթօրէն յուզում են սոցիալ-տնտեսական, քաղաքական խնդիրները, քան հոգեւորը՝ մարդ-Աստւած յարաբերութիւնների անխաթար պահպանումը եւ համընդհանուր բարիքի համար աստւածահաճոյ կերպով ապրելու ձգտումները: Այս ընթացքները անխուսափելիօրէն առաջնորդում են բարոյական ընկալումների խաթարման, ընտանիքի, մարդկային բարձր արժէքների վերաբերեալ հասկացութիւնների խարխլման, որոնցից, ցաւօք, զերծ չէ նաեւ ազգային մեր կեանքը: Նման իրավիճակը շեշտում է հրամայականը Եպիսկոպոսաց ժողովի՝ առաւել համակարգւած եւ եռանդուն գործելու, աւելի նախանձախնդրութեամբ Աստծոյ կենարար խօսքը մատռւակելու մեր հաւատաւոր զաւակներին, որպէսզի մեր ժողովուրդը հաստատուն լինի դէպի Աստւած ընթացքներում եւ զօրանայ իր քրիստոնէական կեանքով, որով մեր իրականութեան շատ խնդիրներ պիտի յաղթահարւեն:

Աղօթքով առ Ամենակալն Աստւած հայցում ենք Սուրբ Հոգու շնորհները եւ առաջնորդութիւնը սրբագումար այս ժողովին՝ համատեղ ու արդիւնաւոր ջանքերով լուծումներ գտնելու մեր Եկեղեցին յուզող խնդիրներին ու մարտահրաւէրներին: Թող Տէրը Իր օրհնութեան ներքոյ յաւէտ շէն ու պայծառ պահպանի մեր Սուրբ Եկեղեցին Նւիրապետական իր Աթոռներով, խաղաղ, ապահով ու բարօր՝ Հայաստան ու Արցախ հայրենի մեր երկիրն ու աշխարհասփիւռ ժողովրդին:

«Թագաւոր երկնաւոր, զեկեղեցի Քո անշարժ պահեա՜. եւ զերկրպագուս անուանդ Քում պահեա՜ ի խաղաղութեան», ամէն:

Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. ԱՐԱՄ Ա ՄԵԾԻ ՏԱՆՆ ԿԻԼԻԿԻՈՅ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻ ԽՕՍՔԸ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՑ ԺՈՂՈՎԻ ԱՌԻԹՈՎ

Եղբայրական ջերմ սիրով կ’ողջունեմ մեր հոգեւոր եղբայր Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը,

Հայրական սիրով կ’ողջունեմ մեր Եկեղեցւոյ եպիսկոսաց դասը՝ հոգեւոր իշխանները, որոնք կոչուած են առաւել եւս կենսագործելու մեր Եկեղեցւոյ կեանքը:

Գոհութիւն ու փառք կու տամ Աստուծոյ, որ անգամ մը եւս մեր բոլորին այս հոգեպարար առիթը եւ սքանչելի պահը ստեղծեց, որպէսզի մենք միասնաբար մտածենք, աղօթենք, աշխատինք ու ծրագրենք, որպէսզի աւելիով պայծառացնենք մեր Եկեղեցին եւ հզօրացնենք անոր առաքելութիւնը մեր ժողովուրդի կեանքէն ներս: Ես ամէն բանէ առաջ կ’ուզեմ ողջունել այս գեղեցիկ երեւոյթը մեր Եկեղեցւոյ կեանքէն ներս, երբ մեր հայրապետական զոյգ Աթոռներու Եպիսկոպոսաց դասը քով-քովի եկած, միասնաբար եղբայրական ջերմ սիրով կը տագնապին, կը մտածեն ու կը փորձեն մեր Եկեղեցւոյ ծառայութիւնը դարձնել աւելի ուժական, աւելի կենսունակ եւ ազդու: Պայմաններու բերումով, դարեր շարունակ մեր կաթողիկոսական երկու Աթոռները մնացին իրարմէ հեռու, գործեցին տարբեր մարտահրաւէրներու, տագնապներու եւ պայմաններու մէջ ու դիմագրաւեցին տարբեր հարցեր. սակայն հիմա, հազար փառք Աստուծոյ, մեր Աթոռները կոչուած են միասնաբար գործելու եւ միասնաբար ծառայելու մեր Եկեղեցւոյ ու մեր ժողովուրդին: Ահաւասիկ, հոգեպարար ու գօտեպնդիչ է այս երեւոյթը մեր ժողովուրդի կեանքէն ներս եւս, իրենց ներքին միասնականութիւնը հզօրացնելու, որովհետեւ մեր ազգին ու Եկեղեցւոյ ճամբան եւ նպատակը նոյնն է: Տարբեր պայմաններու մէջ ապրեցանք ու կ’ապրինք, տարբեր մտահոգութիւններ ունեցանք եւ ունինք, սակայն վերջին հաշիւով` մեր պատմութիւնը այսօր կը յուշէ մեզ, թէ մենք պիտի գործենք միասնաբար` նպատակասլաց կերպով, որպէսզի մենք` որպէս Եկեղեցի, հաւատարիմ գտնուինք մեր արմատներուն, մեր անցեալին, մեր պապերու նուիրական կտակին եւ այդ հաւատարմութիւնը մենք գործնապէս թարգմանենք մեր Եկեղեցւոյ ու ազգի ծառայութեան դաշտէն ներս: Ես այնպէս կը տեսնեմ, որ այսօր մեր Եկեղեցին կարիքը ունի երկու հիմնական առաջադրանքներու, որոնք պէտք է մեր մտածումներուն եւ մեր աշխատանքներուն մեկնակէտը, հիմքը, հունաւորումը եւ նպատակը դառնան:

Առաջին` մենք մեր Եկեղեցին պէտք է տանինք մեր ժողովուրդին: Յաճախ իմ խօսքերուս մէջ կարեւորութեամբ կը շեշտեմ, թէ եկեղեցին վայր չէ, եկեղեցին քարեղէն իրականութիւն չէ, Եկեղեցին առաքելութիւն մըն է, որ պէտք է երթայ մեր ժողովուրդին, եւ Եկեղեցին մեր ժողովուրդին տանողը հոգեւորականն է: Ին՞չ մակարդակի վրայ ալ գտնուինք, հոգեւորականին կոչումը, Եկեղեցին՝ որպէս Քրիստոսի խորհրդական մարմինը, տանիլն է ժողովուրդին: Քրիստոս պիտի խօսի մեր Եկեղեցւոյ ճամբով, մեր ժողովուրդի կեանքին մէջ. մենք չէ որ պիտի խօսինք, զքրիստոս պիտի խօսեցնենք մեր կեանքի վարքագծով, մեր խօսքով, մեր օրինակով, մեր ծառայութեամբ: Հետեւաբար, ինչպէ՞ս կարելի է այսօր մեր Եկեղեցին տանիլ մեր ժողովուրդին: Ծիսական բարեկարգութիւնը կենսական է: Մենք չենք կրնար այլեւս այն, ինչ որ անցեալէն ժառանգած ենք, նոյնը կրկնել. պէտք է անցեալի մեր աւանդութիւններուն հաւատարիմ գտնուինք, բայց միաժամանակ ինչպէ՞ս կրնանք անցեալը ներկայով թարգմանել եւ ներկայ կեանքի մեր պայմանները իրականութիւնները կարեւորութեամբ նկատի ունենալ մեր ծիսական բարեկարգութեան աշխատանքներուն մէջ:

Երկրորդ` ինչպէ՞ս կարելի է մեր Եկեղեցին բանալ ներկայ աշխարհին: Համաշխարհայնացումը ի՞նչ է. սահմանները քանդուած են այսօր, մենք կ’ապրինք նոյն աշխարհին մէջ, շրջապատուած ենք տարբեր մշակոյթներով, տարբեր մտածողութիւններով. այս է համաշխարհայնացումը:

Մենք ինչպէ՞ս կրնանք մեր Եկեղեցին բանալ ուրիշներուն եւ ինչպէ՞ս կրնանք մեր դրացիներէն եւ ուրիշներէն մեզի եկող մարտահրաւէրները, տագնապները դիմագրաւել. այլ խօսքով` ընկերայ-բարոյագիտական հարցերը մեր ժողովուրդի կեանքին ու մեր Եկեղեցւոյ առաքելութեան մէջ առաջնահերթ հարցեր են՝ ամենօրեայ հարցեր են, տագնապալից հարցեր են, այս հարցերու նկատմամբ մեր Եկեղեցին իր ըսելիքն ու ընելիքը ունի: Ին՞չ մտածողութիւն պէտք է ձեւաւորենք եւ ունենանք այս հարցերուն գծով, մեր Եկեղեցին ի՞նչ կ’ըսէ, չենք կրնալ անտարբեր մնալ: Հետեւաբար, ընկերա-բարոյագիտական հարցերը մենք՝ որպէս Եպիսկոպոսաց ժողով, պէտք է մեր օրակարգին վրայ ունենանք յառաջիկայ տարիներու ընթացքին: Ահաւասիկ, երկու հիմնական մտահոգութիւններ, որոնք պէտք է մղեն մեզ մտածելու եւ գործելու այնպէս մը, որ մեր Եկեղեցին այսօր միայն անկիւն մը մնացած աղօթավայր մը չդառնայ մեր ժողովուրդին զաւակներուն համար, այլ իրապէս վերածուի մեր ժողովուրդը կ'ի առաքելութիւն:

Վերջապէս, բոլորս ալ գիտենք, որ մենք կը գտնուինք հարիւրամեակի սէմին: Այս ուղղութեամբ, թէ բարձրագոյն մակարդակի վրայ` համահայկական մակարդակի վրայ, թէ գաղութներէն ներս, նախապատրաստական լուրջ աշխատանքներ կատարուած են, որպէսզի մենք` որպէս մէկ Եկեղեցի, մէկ ազգ, միասնաբար դիմագրաւենք այս կարեւոր դէպքը մեր ժողովուրդի կեանքէն ներս եւ մեր յանձնառու մասնակցութեամբ արժեւորենք զայն:

Յաճախ իմ խօսքերուս մէջ ես յիշած եմ եւ կրկնելու ձեւով շեշտած եմ, թէ մենք հարիւրամեակին առիթով պարզապէս անցեալի տխուր դէպքերուն յիշատակութիւնը պիտի չկատարենք, այլ խօսքով` միայն պիտի չյիշենք, այլ յիշելէն անդին աշխարհին պիտի յիշեցնենք, որ տակաւին իրաւազրկուած ժողովուրդ մը կա՛յ, եւ այդ ժողովուրդը պահանջատէր է այսօր, իր իրաւունքները կը պահանջէ. մենք չենք կրնար լռել, երբ Արեւմտեան Հայաստանը, Կիլիկիան, մեր ազգապատկան եւ եկեղեցապատկան կալուածները տակաւին կը մնան բռնագրաւած: Մենք` որպէս Եկեղեցի, եւ որպէս ժողովուրդ, չենք կրնար անտարբեր եւ լուռ մնալ այս կացութեան դիմաց. այսօր մենք պահանջատէր ենք, երբ կ’ըսենք մենք պահանջատէր ենք` Եկեղեցի եւ ազգ, մէկ ամբողջութիւն, Եկեղեցի, ազգ, Հայրենիք մէկ ամբողջութիւն են: Հետեւաբար, այդ մէկ ամբողջութեան ծիրէն ներս, ահաւասիկ, մենք պիտի նշենք հարիւրամեակը եւ այդ հարիւրամեակի ծիրէն ներս, ինչպէս քիչ առաջ Գարեգին Վեհափառ Հայրապետը յիշեց, սրբադասումը մեր նահատակներուն կարեւոր դէպք մըն է: Մենք կանգնած ենք պատմութեան դիմաց` որպէս մէկ Եկեղեցի, Վեհափառ Հայրապետներով, եպիսկոպոսաց դասով պիտի ըսենք` մեր նահատակները` մէկ ու կէս միլիոն նահատակները, սուրբ են. անոնք արդէն իսկ սրբացուած են մեր ժողովուրդի կեանքէն ներս: Ահաւասիկ, այս մտածումներով եւ սպասումներով ես անգամ մը եւս ուրախութեամբ կ’ողջունեմ մեր Եպիսկոպոսաց ժողովի այս երկրորդ գումարումը եւ կը մաղթեմ, որ յաջողութեամբ պսակուին մեր աշխատանքները յառաջիկայ երեք օրերու ընթացքին: