Աշխարհի մարդկութիւնն ապրում էր իր զարգացման, վերելքի ու բարգաւաճման բնականոն կեանքը, երբ մի մանր ժահր 2020 թւականին ինքն իրեն բացայայտեց երկրագնդի ամբողջ տարածքում, եւ չբաւականացաւ ամբողջ աշխարհը պատուհասելով, այլեւ անցաւ ամենավտանգաւոր կարմիր գծերը՝ անխնայօրէն խլելով մարդային կեանքի ստւարաթիւ զոհեր:

Չեմ ուզում անդրադառնալ կատարւած զանազան մեկնաբանութիւններին, թէ ինչպիսի ձեւերով ու միջոցներով բնութեանը պատկանող այս ժահրն անակնկալօրէն յայտնւեց մեր կեանքի առօրեայի մէջ, սակայն բոլորիս համար յստակ է, որ այն դասւեց ցարդ յայտնաբերւած ժահրերի ամենավտանգաւոր ու ամենամահացու տեսակների կարգին:

Ներկայ գիտութեան մէջ COVID-19 ժահրի բնորոշումներից մէկն եղաւ «Պսակաւոր կամ Թագաձեւ Ժահր» անւանումը, որովհետեւ, ըստ տրւած բացատրութիւնների, մանրադիտակի տակ զննելով, նրա կերպարանքը պատկերացնում է պսակ կամ թագ կրող մի ժահր, որի գործած աւերը ծանօթ է բոլորիս, հակառակ իր չափին ու անտեսանելիութեան:

Իմ համեստ կարծիքով, արդարացիօրէն դիպուկ եւ ճշգրիտ յորջորջում է ստացել այս անգութ ժահրը, ոչ թէ այն կապակցելով լոկ իր կերպարանքին, այլեւ առաւել եւս այն տրամաբանութեամբ, որ ցարդ դուրս եկած ժահրերի թագաւորն է այն, իր արքայական պսակով, որովհետեւ մէկ կողմից կայսեր ուժգնութեամբ գործեց իր աւերման, մահւան, վնասաբերման ու կործանման բոլոր ոլորտներում, մինչ միւս կողմից ոչ միայն ամբողջ զարգացած աշխարհը ծնկի բերեց իր դիմաց, այլեւ իր ստրուկ գերին դարձրեց աննախադէպօրէն յառաջացած ամբողջ բժշկական ու գիտական բնագաւառները:

Ներկայ օրերում քրիստոնէական աշխարհը պատրաստւում է տօնական մթնոլորտի մէջ դիմաւորելու Աստւածորդու ծննդեան տօնը: Միլիարդաւոր մարդիկ ճանաչում են  կամ լսել են Քրիստոսի մասին երկու հազար տարիների խորքից եկող ու հին արմատներ ունեցող Իր Աւետարանների միջոցով, սակայն զաւեշտալին այն է, որ երկու տարւայ կեանք ունեցող վերոյիշեալ ժահրն այսօր աւելի տարածւած է, ուշագրաւ, հանրածանօթ, մերօրեայ կեանքի առանցքային դերակատարութիւն ստանձնած ու շատերի առօրեային տիրող՝ քան քրիստոնէական կրօնն ու դրա բարոյական վարդապետութիւնը կամ հաւատամքը:

Այս բոլորին ի տես, չեմ կարծում սխալւած լինեմ եթէ փորձեմ հիմնաւորել համոզումս թէ՝ ըստ երեւոյթին, մարդ արարածը շատ աւելի հնազանդ է, հաւատարիմ ու վախեցող անխնայօրէն հարւածող եւ անգթօրէն սպանող մի ժահրի դիմաց քան՝ երկայնամիտ, համբերող, անյիշաչար, սիրող, գթառատ ու ներող Երրորդութեան Աստւածութեան դիմաց: Ցաւօք սրտի, ականատեսն եմ այսպիսի ճշմարտութեան, որի ապացոյցը մեր դիմաց պարզւում է ամէն օր եւ ամենուրէք:

Երկու տարի առաջ «Թագաժահր»-ը յայտնւեց ամբողջութեամբ մեզ անծանօթ անակնկալներով: Այսօր, սակայն, գիտութիւնը տակաւ առ տակաւ սկսել է յանդգնել պարծենալու որ, եթէ ոչ մտերիմ, գէթ իրեն բաւականին ծանօթ է ներկայ ժահրը՝ իր բոլոր ախտանշաններով, որի դէմ պայքարելու եւ յաղթելու սահմանը կտրած պատւաստանիւթերը մօտ ապագային նրա ամբողջական պարտութեան եւ թերեւս նոյնիսկ մահւան աւետումը կը փոխանցեն մեզ:

Գիտութեան յառաջադիմութեամբ, բայց մանաւանդ մարդկային զարգացմամբ, այսօր բաւական հեշտ է մարմնական ախտանշանները տեսնելով կամ զգալով՝ անմիջապէս դիմել բժիշկների եւ յաճախ նրանց կանխարգելմամբ դարման գտնել կամ նւազագոյնը փրկւել մահից, սակայն արդեօք նո՞յնն է պարագան մեր ներաշխարհի ու հոգեւոր կեանքի պարագային: Ո՞վ է այն իմաստուն անձը կամ արթուն պահակը իր ներաշխարհի վերեւ, որ կարող է վարպետօրէն հսկել իր հոգու եւ մանաւանդ նրա փրկութեան վրայ:

Մեր հոգիները, մեր մարմինների նման, ունեն իրենց արտայայտութիւնները կամ բացայայտումները՝ որպէս ախտանշաններ, սակայն անունով միայն քրիստոնեայ անձը կամ ոչ հոգեւոր անհատը չի՛ կարող տեսնել նրանց կամ անդրադառնալ այդ անցուդարձերին, այլ իր համար բնական, կամ յոռեգոյն պարագային՝ անբնական ու անկանոն ընթացք կը սկսւի ու կը շարունակւի զօրանալ իր հոգեմտաւոր ներաշխարհի մէջ: Մարմնական գրեթէ բոլոր հիւանդութիւններն ունեն իրենց ախտանշանները եւ նրանց համապատասխան ճարերն ու դեղորայքը, նոյնիսկ պատւաստանիւթերը, մանաւանդ այս օրերին, երբ պսակաձեւ ժահրի պատւաստանիւթ արտադրող իւրաքանչիւր ընկերութիւն փորձում է գովազդել իր արտադրութիւնն այն աստիճան, որ միւս տեսակներն ընդունողների մտքի մէջ յառաջանում է մտատանջող կասկածը թէ՝ արդեօք ճի՞շտ ընտրութիւն է կատարել ենթական:

Ինչպէ՞ս ենք կարող դարմանել, կամ աւելի ճիշտ, պատւաստել մեր հոգիները՝ մեղքի ու չարի դէմ: Այս բոլոր տեսակի հոգեկան հիւանդութիւնները, անխտիր, ունեն իրենց թէ՛ դարմանը եւ թէ՛ նոյնիսկ՝ պատւաստումները, որոնց միակ իսկական բժիշկը մեր Տէր ու Փրկիչ Յիսուս Քրիստոսն է, իսկ բժշկական դարմանատունը՝ փոքրիկ ու աղքատիկ մսուրը, ուր մարմնացաւ միակ, իսկական ու երկնառաք մեր Վարդապետը. այն մսուրի մէջ, ուր սուրբերի բանաւոր հօտը երգում է.- «Փա՜ռք ի բարձունս...», մինչ մանկացեալ Յիսուսը, որպէս միջնորդ, ամէն վայրկեան սպասում է մեր դարձին, զղջմանն ու ապաշխարութեանն, որպէսզի բարեխօսութեամբ մեզ վերականգնի իբրեւ Երկնաւոր Հօր հարազատ ու լուսեղէն զաւակներ եւ մենք ամբողջ աշխարհին արժանիօրէն քարոզենք մեր վարդապետութիւնը, հիմք ու մեկնակէտ ունենալով հրեշտակային աւետիսը, որ ասում է. «Քրիստոս Ծնաւ Եւ Յայտնեցաւ, Ձեզ Եւ Մեզ Մեծ Աւետիս»:

Յանուն Սպահանի Հայոց Թեմի նւիրեալ Եկեղեցականաց Դասի, բովանդակ Ժողովականութեան եւ անձամբ, շնորհաւորում եմ Ձեր Նոր Տարին եւ Սուրբ Ծնունդը, քաջառողջութիւն, արեւշատութիւն, յաջողութիւն, համբերութիւն եւ բեղուն տարիներ մաղթելով մեր ողջ ժողովրդին: Թող Աստւած օրհնի մեզ բոլորս, աւելացնելով մեր հաւատքը, յոյսն ու սէրը եւ պահի ու պահպանի մեր Ազգն ու Հայրենիքը: