«Եւ ինչ որ անում էք, թող վայելուչ եւ կարգ ու կանոնով լինի»: (Ա. Կորնթացիս 14:40)

2020 թւականը որպէս ծանր, դժնդակ ու վիրաւոր տարի արձանագրւեց մեր նորագոյն պատմութեան մէջ՝ եղեռնի կամ սպանդի մի սեւ էջ աւելացնելով մեր վերջին անկախութեան փառապանծ յաղթանակների ոսկեմատեանի մէջ:

Շատ քաղաքական վերլուծաբաններ նշեալ տարին խմորումն ու պոռթկումն են նկատում նախորդ տարիների, մինչ ուրիշներ, աւելի ընդարձակ մեկնաբանութիւններով, անցնող տասնամեակների այլեւայլ խնդիրների եւ անլուծելի հարցերի գումարման հետեւանքն են նկատում:

Ինչ էլ լինեն դրդապատճառները, մեկնաբանութիւններն ու բացատրութիւնները, հետեւանքը նոյնն է: Շրջահայեաց ակնարկով կարելի է նշմարել թէ ինչպիսի իրավիճակի մէջ ենք գտնւում ներկայիս. հակառակութիւն, պառակտում, բաժանում եւ ցաւ ի սիրտ՝ նոյնիսկ թշնամանք որոշ եղբայրների կամ ազգակիցների միջեւ:

Բաժանարար գծերն այնքան խորացած են, որ նրանց ազդեցութիւնը թուլացրել է նոյնիսկ Հայաստան-Արցախ-Սփիւռք եռամիասնութեան պողպատեայ օղակը: Հակառակ Սփիւռքի անխոնջ ճիգերին, մեր հայրենաբնակ որոշ ազգակիցներ կարողացան սահմանափակել իւրաքանչիւր հայորդու դերակատարութիւնը. հայաստանցին Հայրենիքի մէջ, արցախցին Արցախի մէջ, իսկ սփիւռքահայը՝ իր պատկան գաղութի մէջ:

Սոյն ընթացքը մէկ կողմից ձեւափոխեց հայրենիքի փրկութեանը հասնելու պատրաստակամ շատ սփիւռքահայերի հոգեբանութիւնը, նրանց դարձնելով ներամփոփ, հեռու, անխօս կամ նոյնիսկ կրաւորական ու անտարբեր, մինչ միւս կողմից հայրենիքից եկած ներքաղաքական խռովութիւնների կործանարար ալիքները տակաւ առ տակաւ սկսեցին հարւածել սփիւռքի տատանող նաւը, այն ոչ միայն մղելով ծանծաղուտ ջրերի ափին, այլեւ հասցնելով մինչեւ աւազախրման վտանգին:

Նմանօրինակ կացութիւնից փրկելու նպատակով, մանաւանդ ընթացքը սրբագրելու հեռանկարով, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան ազգընտիր գահակալը, որպէս հեռատես ու իմաստուն նաւապետ, իր զգօն ու խոհեմ խորհրդականների հետ միասնաբար, հնչեցրեց առաջին ահազանգը՝ 2022 թւականը բնորոշելով «Սփիւռքի Տարի», իսկ ալեկոծութեան շարունակութեամբ եւ փոթորկի սաստկացմամբ անհրաժեշտ նկատւեց նաեւ 2023 թւականը կոչել «Սփիւռքի Տարի Բ»:

Այսպիսի պարագաների եւ պայմանների մէջ լաւագոյն մարտավարութիւն նկատւեց Սփիւռքի Վերակազմակերպումը՝ Հայաստան-Արցախ-Սփիւռք փրկօղակը հանդիսանալու հեռանկարը նպատակադրելով որպէս երկարատեւ ռազմավարութիւն:

Ազգային Ընդհանուր վերջին Ժողովին (7-9 Դեկտեմբերի, 2022 թ.), որին մասնակցում էին Սփիւռքի եւ Կաթողիկոսութեանս ընտրանիների մեծ խումբ՝ որպէս պատգամաւորներ, վերոնշեալ ենթահողի վրայ, միահամուռ ուխտեցին Սփիւռքի Վերակազմակերպման նւիրեալ առաքեալներն ու ասպետները դառնալ, մինչ Ժողովը իր նախորդ հնգամեայ գործունէութեան քննարկումից յետոյ իր յառաջիկայ չորս տարիների տեսլականի ու ծրագրերի ամբողջութիւնը ճշտեց որպէս ուղեգիծ:

Ինչքան բարեբախտութիւն է մասնակցել Ազգային Ընդհանուր Ժողովին, նոյնքան գեղեցիկ էր ականատեսը դառնալ նմանօրինակ ուխտադրման. սակայն ճշգրիտ վերակազմակերպման առաւել եւս արժանաւոր առաքեալներն ու ասպետները դառնալու համար ուզում եմ կատարել մի շարք մատնանշումներ:

Ոչ մի կասկած չունեմ Հայաստանի, Արցախի եւ մանաւանդ Սփիւռքի վերակազմակերպման աշխատանքին փարած կամաւորների ունակութեան, նւիրումի կամ արժանաւորութեան վրայ, սակայն առաքելութիւնն առաւել եւս արդիւնաւոր ու պտղաբեր դարձնելու նպատակով, յարմար եմ նկատում յայտնել հետեւեալ կարծիքը:

Վերակազմակերպումը մանաւանդ Սփիւռքի, որի ոտքերի տակ բացակայում է հայրենի հողը, չափազանց նուրբ, փխրուն եւ գերզգայուն աշխատանք է: Նրա ընթացքի փուլերն ու զարգացման աստիճանները բարդ, դժւար ու խրթին են, որոնց համար իրենց անձերը զոհաբերող նւիրեալները պէտք է իսկական վերակազմակերպումն սկսեն, նոյնինքն իրենց իսկ անձերից:

Ոեւէ անձի ներաշխարհի վերանորգման եւ իր կեանքի իսկական վերակազմակերպման առաջին քայլն իր մարդկային երեսի յստակեցումն է: Աշխարհի մէջ առանձին չենք, այլ ապրում ենք շրջապատւած հարեւան երկրներով, պետութիւններով, ազգերով ու ժողովուրդներով, որոնց դիմաց մեր առաքելութեան ընթացքին մարդկային մեր մաքուր կերպարը ցոյց տալով ոչ միայն կարժանանանք նրանց յարգանքին, այլեւ կը պարտադրենք որ մեր հաշիւն եւս նկատի ունենան:

Երկրորդ քայլը մեր քրիստոնէական դիմագծի վերականգնումն է: Մերօրեայ հետզհետէ մոլեգնող ու չարացող մարդկային ընկերութեան մէջ օրըստօրէ էլ աւելի զգալի է դառնում իսկական հաւատացեալ քրիստոնեաների բացակայութիւնը: Որպէս Հայ ժողովուրդ, մանաւանդ Միջին Արեւելքի ու Կովկասեան տարածաշրջանի մէջ, շրջապատւած ենք այլեւայլ կրօններով ու մշակոյթներով: Եթէ կարողանանք մեր մէջ հիւծող քրիստոնեայ անհատը կազդուրել եւ վերականգնել՝ առաջին հերթին բոլորի կողմից կարժանանանք սիրոյ եւ խանդաղատանքի, իսկ երկրորդ հերթին դարձեալ մեր մէջ կը գօտեպնդենք մեր տկարացած հաւատքն ու նւաղած յոյսը:

Երրորդ քայլը մեր ազգային-հայկական դիմագծի հարազատացումն է: Քսանմէկերորդ դարաշրջանին ակնբախ է մեր իսկական հայկական դիմագծի արտաքին երեւոյթն ու իւրայատկութիւնը, սակայն կորցրել ենք մեր ազգային-հայկական անհատականութեան հարազատութիւնը: Մեր երրորդ գլխաւոր պարտականութիւնն է հրահրել ու բորբոքել մեր մէջ շիջող հարազատ հայորդու պատկերը, որպէսզի նախ վերականգնենք մեր մէջ խամրող սէրը, յարգանքն ու եղբայրութիւնը եւ ապա վաստկենք բոլոր ազգերի համերաշխութիւնը, կարեկցութիւնն ու դաշնակցային համագործակցութիւնը:

Վերոնշեալ երեք քայլերը թերեւս դժւարին կամ նոյնիսկ անկարելի թւան շատերիս համար, սակայն անկարելի բան չկայ քրիստոնեայ հաւատացեալ Հայ մարդու համար, որում հաւատքի, յոյսի, սիրոյ եւ զօրութեան աղբիւրն է հանդիսանում մանկացեալ Քրիստոսն ընկալող իր մաքրամաքուր միտքը, հեզ սիրտն ու խոնարհ հոգին, որոնք մարդկային ներաշխարհը վերածում են նոր, բարեզարդւած ու արդիական մսուրի, որից ճառագայթող լուսաշող ցոլքերը կարող են կերպարանափոխել ու լուսաւորել իր ամբողջ մարդկային էութիւնն ու ներաշխարհը, որոնց բարեփոխութեամբ ոչ միայն կը յաջողենք մեր ձեռնարկած իւրաքանչիւր աշխատանքի մէջ, այլեւ կը դառնանք օրինակելի անձնաւորութիններ, ամբողջ աշխարհին պարտադրելով սէր, յարգանք, համագործակցութիւն եւ համերաշխութիւն, որպէսզի վերակազմակերպւած Սփիւռքով, մանաւանդ հզօր ու բարգաւաճ ամբողջական Հայրենիքով դիմաւորենք յառաջիկայ մեր տարիներն ու տօները եւ յաղթական օրհներգութեամբ շնորհաւորենք իրար բացականչելով.- «Քրիստոս Ծնաւ Եւ Յայտնեցաւ. Ձեզ Եւ Մեզ Մեծ Աւետիս»:

Աղօթիւք Եւ Օրհնութեամբ՝

Սիփան Եպս. Քէչէճեան

Առաջնորդ Սպահանի Հայոց Թեմի 

5 Յունւարի, 2023 թ.

Ազգային Առաջնորդարան

Նոր Ջուղա - Իրան

29 դեկտեմբերի 2022