نخستین اختراع موزه‌ای ایران در موزه ارامنه تهران رونمایی شد. این اختراع به هوشمندسازی موزه‌ها کمک می‌کند.
به گزارش ایسنا، این اختراع پس از ١١ ماه از زمان ایده‌پردازی، گذراندن مراحل آزمایشی و همچنین پس از کسب دو مدال طلا از مسابقات جهانی اختراعات، با حضور اسقف اعظم ارامنه، رییس ایکوم ایران (کمیته موزه‌ها) و معاون پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، در موزه ارامنه تهران رونمایی شد.
این سیستم که موزه‌ها را در برابر لرزش، رطوبت، نور، دما و حشرات پایش و محافظت می‌کند توسط محمودرضا گرجی و سالار بصیری و با ایده‌پردازی مرجان حاجی‌رحیمی اختراع شده که تا کنون از مسابقه اختراعات سوئیس و ترکیه موفق به کسب مدال طلا شده است.
احمد محیط طباطبایی، رییس ایکوم ایران در مراسم رونمایی از این سیستم که تنها در موزه ارامنه آزمایش شده است، توضیح داد: فناوری موزه‌ها در دنیا معمولا در عالی‌ترین سطح است، اینک در کشور ما به رغم محدودیت‌ها و وضعیت کشور، چند جوان موفق شده‌اند اختراعی در این راستا داشته باشند. پس از موفقیت در مسابقه اختراعات سوئیس به حسب وظیفه در کمیته ملی موزه‌ها، این مخترعان جوان را به موزه ارامنه معرفی کردم.
او افزود: ما دنبال موزه‌ای با فضایی کوچک در عین حال با تنوع آثار از فلز تا کاغذ و پارچه بودیم و موزه ارامنه مناسبت‌ترین گزینه بود، چون هم کتاب‌های چاپ سنگی دارد و هم لباس و فلز. این سیستم با سرمایه شخصی مخترعان مراحل آزمایشی را با موفقیت در این موزه گذرانده و امروز رسماً رونمایی می‌شود تا دیگر موزه‌ها هم با استفاده از این سیستم هوشمند شوند.
شاهمرادی، مدیر موزه ارامنه و قلی‌نژاد، معاون فناوری پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز در سخنانی درباره حفاظت بیشتر از میراث فرهنگی با اجرای چنین پروژه‌هایی ابراز امیدواری کردند.
محمودرضا گرجی، یکی از مخترعان توضیح داد که این سیستم به هوشمندسازی و محافظت از آثار موزه‌ها کمک خواهد کرد. در طرح آزمایشی پنج ویترین نسخ خطی، چاپی، ظروف نقره و فلزی، تابلوهای نقاشی و مخزن انتخاب شده که براساس گزارش‌های سیستم، نتیجه دستگاه‌ها تاکنون مثبت بوده است.
سالار بصیری، مخترع دیگر این دستگاه از این‌که در پیوند دو حوزه متفاوت میراث فرهنگی و فناوری، تکنولوژی‌ای برای محافظت از میراث فرهنگی پدید آمده است، ابراز خوشحالی کرد و گفت: در نتیجه اجرای این پروژه موفق شدیم شرایط ویترین‌ها و مخازن را امن نگه داریم و درصدد رفع نقایص اختراع برآییم.
مرجان حاجی‌رحیمی، ایده‌پرداز و عضو گروه پروژه اختراع سیستم هوشمندسازی موزه‌ها نیز گفت: اجرای این ایده حدود ١١ ماه زمان برده است. پروژه بعد از کسب مدل طلا از مسابقه اختراعات سوئیس اجرایی شد و امیدواریم گام مثبتی برای حفاظت از آثار تاریخی و موزه‌ای برداشته شود.
او گفت در جریان بررسی و تحقیق درباره شاخص‌ها و استاندارد حفاظت از آثار موزه‌ها دریافته که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هیچ دستورالعملی برای حفاظت از اشیاء مختلف موزه‌ها ندارد و این استانداردها را از ایکوم دریافت کرده‌اند و در ادامه توضیح داد که شریط نگهداری هر ویترین براساس مواد داخل آن و استانداردهای موجود تنظیم شده است.
او همچنین گفت که این اختراع پیش از این در کشوری ثبت نشده و برای همین موفق شده در مسابقه فدراسیون جهانی مخترعان در سوئیس مدال طلا دریافت کند.
عضو گروه مخترعان سامانه هوشمندسازی موزه‌ها درباره مزیت استفاده از این سیستم و تفاوت آن با آن‌چه در موزه‌ها اجرا می‌شود، توضیح داد: در صورت استفاده از این سیستم، با توجه به حساسیت‌هایی که دستگاه روی لرزش، رطوبت، نور، دما و حتی قابلیت دفع حشرات موذی دارد، قطعا آن اتفاقی که چندی پیش برای آرشیو سازمان اوقاف افتاد و اسناد آن بر اثر نشت آب تخریب شد، تکرار نخواهد شد. این سیستم قابلیت اتصال به یک نرم‌افزار موبایلی را دارد که از هر جای دنیا به دو روش آفلاین و آنلاین، وضعیت نگهداری آثار موزه را اطلاع می‌دهد؛ مثلا همین حالا که در موزه ملی ایران، آثاری از موزه بوخوم آلمان درحال نمایش است، اگر از چنین سامانه‌ای استفاده می‌شد، مدیر موزه بوخوم می‌توانست از طریق یک نرم‌افزار، در جریان وضعیت نگهداری آثارشان در موزه ملی ایران قرار گیرد.
حاجی‌رحیمی اظهار کرد: نمونه این سیستم تا کنون در موزه‌های دیگر اجرا نشده است، سیستمی که موزه‌ها دارند همان دیتالاگر است که محدودیت‌هایی دارد، ولی سامانه موجود علاوه‌بر پایش، وضعیت را کنترل می‌کند.
او با بیان این‌که تمام هزینه‌های این اختراع حتی در مرحله اجرا شخصی تامین شده است، افزود: در زمان اجرا افزایش هزینه ارز و مقررات گمرک، بسیار اذیت‌کننده بود، اما در نهایت موفق شدیم از نهم آذرماه ۱۴۰۰ دستگاه‌ها را در ویترین‌ها نصب کنیم.
حاجی‌رحیمی درباره انتخاب موزه ارامنه برای آزمایش این اختراع، گفت: سایر موزه‌ها بروکراسی بسیار سخت و پیچیده‌ای دارند، درحالی که موزه ارامنه همکاری بسیار خوبی داشت، ما هم می‌خواستیم این دستگاه‌ها سریع‌تر در محیط موزه‌ای نصب شوند و نمی‌خواستیم وارد فرایند سخت و طولانی نامه‌نگاری شویم. علاوه‌بر این محیط موزه ارامنه با توجه به تنوع محصول، شرایط مناسبی برای این اختراع داشت که نتیجه هم خوب بوده است.