به نقل از سایت: www.hoosk.net
یکشنبه مورخ دوم اردیبهشت ماه 1397،مراسم گرامیداشت صدو سومین سالگرد نسل کشی ارمنیان با حضور نمایندگان مجلس شورای اسلامی،سفیر جمهوری ارمنستان در ایران ،نمایندگان وزارت ارشاد و مورخین ایرانی و نمایندگان اصحاب رسانه به همت موسسه ترجمه و تحقیق هور، در باشگاه فرهنگی و ورزشی آرارات تهران برگزار شد.
در این مراسم،دکتر محمد رضا عظیمی،وکیل دادگستری و استاد دانشگاه،دکتر محمد جواد فتحی نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی،دکتر ضیاء صبوری مدیر عامل انجمن ایرانی روابط بین الملل و ایساک یونانسیان رئیس هیئت مدیره موسسه ترجمه و تحقیق هور به سخنرانی پرداختند.در این مراسم همچنین نمایشگاه عکسی نیز در خصوص پیامدهای حاصل از نسل کشی و فیلمی با همین مضمون به نمایش گذاشته شد.
دکتر محمد رضا عظیمی حقوقدان،وکیل دادگستری و استاد دانشگاه به عنوان سخنران اصلی مراسم پشت تریبون قرار گرفت و گفت:
در تاریخ ملت ها، گاه، زخم هایی هست که هرگز مداوا نخواهند شد و نسل به نسل، آثار دردناک خود را برجای خواهند گذاشت. 24 آوریل 1915 (1294 شمسی) یادآور جراحتی التیامناپذیر برای جامعۀ ارمنیان و یکی دهشتناکترین جنایات در تاریخ بشریت است؛ یادآور نسل کشی و کشتار جمعی حدود 1/5 میلیون ارمنی ساکن در قلمرو دولت عثمانی به وسیلۀ حکومت ترکان جوان؛ اگرچه این تاریخ، نمادین است و پیشینۀ این جنایت دستِ کم به پیش از این تاریخ و دوران سلطان سفاک عثمانی (عبدالحمید دوم) هم می رسد.
برگزاری مستمر یادبودهایی اینچنین برای ستمدیدگان و محنتکشیدگان تاریخ، حامل این پیام ستمستیزانه برای همۀ عصرها و نسلهاست که «به خاطر داشته باشیم و فراموش نکنیم»، و «به خاطر داشته باشیم و حق را بطلبیم»! ما با برگزاری چنین یادبودهایی همواره به قدر توان، می کوشیم تا احتمال تکرار چنین جنایاتی را تحت‌الشعاع قرار بدهیم. ما در این مکان گرد آمده ایم تا به جای همه محرومان و مغضوبان زمین، به جای همه ستمدیدگان تاریخ و به جای همه کسانی که تباه شدند، بگرییم و برای تحقق آرزوی جهانی رها از هراس و نیاز و حذف و بیداد بکوشیم؛ برای جهانی آزاد و امن و برابر برای تمام انسانها فارغ از همۀ تمایزات و تبعیضاتی که در طول تاریخ، موجب تحقیر انسانیتِ انسان و انجام اعمال وحشیانه علیه او شده است. در عین حال، چنین یادبودی نیشتری بر وجدان اخلاقی دولت هایی است که به خاطر منافع سیاسی خود از شناسایی و تأیید رسمی این واقعیت هولناک امتناع کرده اند.
به رسمیت نشناختنِ این «نسل کشی» از طرف میراثداران عثمانی، و تقلیل تحریفآمیز آن به یک «تراژدی بزرگ» که حاکی از سویۀ سیستماتیک دولت عثمانی برای کشتار ارمنیان نبوده است، البته تاریخ تاریک این کشتار جمعی را تغییر نمی دهد و آبرویی برای منکران بازخرید نمی کند؛
دولتی که برخلاف نظام حقوق بین الملل، از پذیرش مسئولیت و عذرخواهی رسمی بابت جنایات اسلاف خود و پرداخت غرامت به بازماندگان قربانیان ابا دارد، و گزارشهای موثق گزارشگران تاریخ در این خصوص را در حکم خیانت به هویت و تاریخ و تبار خود قلمداد می کند، البته که شجاعت اخلاقی و سیاسی ندارد و به قول فریدون مشیری: «دستِ خون آلود را در پیشِ چشم خلق پنهان میکند»!
در این زمینه می دانید که حدود 30 کشور جهان به وقوع این واقعه اذعان رسمی کرده اند. ایران البته در میان این کشورها نیست؛ اگرچه رئیس جمهور اسبق جناب خاتمی در 9 سپتامبر 2004 (یعنی تقریباً 14 سال پیش)، با نثار گل، از بنای یادمان کشته شدگان نسل کشی ارمنیان بازدید کرد، و اگرچه دولت ایران در سال 1956 م. (30/09/1334) کنوانسیون منع و مجازات جرم نسل کشی را امضا کرده است.
با وجود این، ملت ایران در طول تاریخ و تمدن عظیم خود، همواره مأمنی برای پذیرش مهاجران و پناهجویان ستمدیده بوده است و همزیستی مسالمتآمیز و دوستانۀ ایرانیان اعم از مسلمان و ارمنی و سایر اقلیتهای قومی و دینی گواه این ادعاست.
باری، اجازه بدهید سَرِ سخن را به عنوان مراسم امروز، که «عواقب و پیامدهای نسل کشی بر جوامع بشری» است، معطوف کنم. در نگاه نخست، می توان این پیامدها را به موارد خاص از جمله نسل کشی ارمنیان به عنوان اولین نسل کشی سدۀ بیستم میلادی محدود کرد. که پیامدهای مستقیم آن برای جامعۀ ارمنیان عبارت بوده از:
1- کشتار و نابودسازی حدود 5/1 میلیون انسان ارمنی ساکن در وطن تاریخی شان ( ارمنستان غربی)
2- مهاجرت اجباری بیش از 600 هزار ارمنی از ارمنستان غربی و پراکنده شدن ارمنیان در سرتاسر دنیا،
3- تصاحب کامل سرزمین ارمنستان غربی به وسیلۀ دولت عثمانی،
4- غارت و مصادرۀ کلیه اموال و املاک کشتهشدگان و رانده شدگان،
5- برجای ماندنِ جمعیت انبوه کودکان یتیم ،
اما نسل کشی فرهنگی، یعنی تخریب مراکز مذهبی و فرهنگی ارمنیان، تحریف تاریخ، تغییر اســامی شــهرها و روســتاهای باستانی ارمنستان غربی به دست دولت های متوالی ترکیه.
اما اگر به مسألۀ نسل کشی در یک درازنای تاریخی نگاه کنیم، می بینیم که نسل کشی ارمنیان در خلال جنگ جهانی اول و سپس نسل کشی یهودیان در خلال جنگ جهانی دوم، و به طور کلی «مسألۀ اقلیتها» پیامدهای سیاسی و حقوقی بسیار وسیع و دورانسازی را بر جامعۀ جهانی داشته است.
آرتاشس تومانیان،سفیر جمهوری ارمنستان در ایران بعنوان یکی از سخنرانان مراسم گفت:
هر زمان که می‌خواهم درباره نسل کشی صحبت کنم حس تضادگونه‌ای در من ایجاد می‌شود. اینکه چگونه باید برخورد کنم و درباره این امر چه رویکردی داشته باشم؟ البته این مسألۀ برای تمام ارامنه در همه جای دنیا حساس است و مسألۀ ای است که دیدگاه‌های نوینی را می‌طلبد چون در بیش از یکصد سال گذشته صحبت‌های زیادی درباره شرایط حساس آن موقع مطرح شده است.
وی تصریح کرد: صحبت از شرایط آن موقع قابل درک است و صحبت از این است که مقامات ترکیه واقعیات نسل کشی ارامنه را دگرگون مطرح می‌کنند و شرایط را به طوری که دوست دارند بیان می‌کنند البته تاریخ نشان داده در شرایط دشوار جهانی نیرو‌های استکباری می‌خواستند کشور‌های ضعیف را قربانی و همه چیز را در راستای منافع خود قرار دهند و اولین چیزی که نقش آفرینان امروز جهانی انجام می‌دهند این است که خطر نسل کشی هنوز وجود دارد و باید با دقت زیادی با آن برخورد کرد.
تومانیان با بیان اینکه باید سیاست خارجی، سیاست داخلی و سیاست اقتصادی را به خوبی آنالیز کنیم، افزود: در ۱۵ سال اخیر مسألۀ نسل کشی به عنوان سیاست دولتی ارمنستان گنجانده شده است و در سالیان گذشته برای شناسایی نسل کشی یک رژه از طرف دولت‌ها برگزار شد و این نتیجه سیاست‌هایی است که توسط ارمنستان اعمال شده و ملت‌های دوست ما در خارج از ارمنستان هم اقداماتی انجام داده‌اند و شناسایی و پذیرش نسل کشی در طیف وسیعی مورد توجه قرار گرفته است.
سفیر جمهوری ارمنستان بیان کرد: دولت‌هایی که نسل کشی را قبول کردند و یا نکردند را به دو دسته تقسیم نمی‌کنیم چرا که روابط بین الملل عرصه دشواری است که شاخص‌های خاصی دارد و طبق آن باید عمل کرد.
وی با بیان اینکه روابط ایران و ارمنستان در سطح بسیار بالایی است و این روابط برای ما اهمیت خاصی دارد، اظهار کرد: به عنوان دیپلمات نمی‌توانم ناملایماتی که در روابط ایران و ترکیه وجود دارد را درک کنم و نمی‌توانم نگویم که ایران به عنوان قدرت سیاسی و تاثیرگذار در منطقه و جهان است و در مسئله قره باغ یک عامل بازدارنده بوده است.
تومانیان ادامه داد: از نظر بین المللی ارمنستان تبدیل به مرکز و بانی مبارزه با نسل کشی شده است و در مجمع عمومی سازمان ملل به ابتکار ارمنستان این مسألۀ مورد برسی قرار گرفته است.
سفیر جمهوری ارمنستان بیان کرد: این سیاسیت‌ها زمانی به نتیجه می‌رسد که دولت ترکیه اعمالی که امپراتوری عثمانی در قبال ارامنه انجام داد را مورد پذیرش قرار دهد و برای پرداخت غرامت اقدام کند آن موقع روابط کشور وارد مرحله جدیدی می‌شود البته چند سال با تشویق دولت‌های بزرگ و جوامع بین المللی اسنادی برای عادی سازی روابط انجام شد اما این امر عملی نشد، اما به طور حتم آینده مملو از صلح از طرف ارمنستان نسبت به تمام همسایگانش است.
دکتر محمد جواد فتحی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون قضایی مجلس سخنران بعدی مراسم بود که گفت:
قبل از هر چیز وظیفه می دانم به روح پاک 5/1 میلیون ارمنی که جانشان را در این نسل کشی از دست دادند ادای احترام کنم.
دکتر فتحی همچنین گفت:
من بواسطه شغلم که رشته حقوق است،به خوبی این مسایل را درک کرده و چون به مباحث دینی نیز آگاه هستم،می توانم بگویم که در همه ادیان ابراهیمی،شأن و منزلت انسان بسیار با ارزش در نظر گرفته شده و ریختن خون حتی یک فرد عملی ناپسند و قبیح به شمار می رود.
دکتر ضیاء صبوری،مدیر عامل انجمن ایرانی روابط بین الملل سخنران بعدی مراسم بود که در سخنانی گفت:
من هیچ شک ندارم که جامعه بشری در خصوص تمام وقایع اتفاق افتاده برای ارمنیان به خوبی آگاهند،و شک ندارم که جامعه ترکیه و دولتمردان آن نیز این موضوع را درک می کنند.اما چرا دولت های ترکیه تاکنون اقدام به شناسایی رسمی نسل کشی ارمنیان نکرده اند زیرا به خوبی می دانند که به دنبال شناسایی این واقعه،بحث پرداخت غرامت پیش خواهد آمد از این رو است که دولت ترکیه تاکنون از شناسایی رسمی این موضوع سرباز می زند.
ایساک یونانسیان،رئیس هیئت مدیره موسسه ترجمه و تحقیق هور نیز به عنوان سخنران پایانی مراسم پشت تریبون قرار گرفت و در سخنانی گفت:
جناب آقای تومانیان سفیر محترم جمهوری ارمنستان در انتهای سخنان خود فرمودند که پس از برگزاری جهانی صدومین سالگرد نسل کشی ارمنیان که انعکاس خبری گسترده ای یافت، روند شناسایی نسل کشی ارامنه به هدف منطقی خود دست یافته است و من می خواهم اضافه کنم که جامعه امروز ترکیه نیز پس از برگزاری مراسم صدمین سال دچار تغییر و تحول زیادی شده است.اگر در گذشته در ترکیه سخن گفتن از نسل کشی ارمنیان تابو و جرم محسوب می شد امروز در جامعه ترکیه به راحتی در خصوص این مسئله صحبت می کنند.
یونانسیان در خصوص تغییرات بنیادین درون جامعه ترکیه گفت:
شاید جالب باشد تا بدانید در طی سه سال گذشته بیش از 700 عنوان مقاله در روزنامه ها و نزدیک به شصت کتاب به زبان ترکی در خصوص نسل کشی ارمنیان در ترکیه به چاپ رسیده و هر ساله مراسم گوناگونی در شهرهای ترکیه به خصوص در میدان تقسیم استانبول برگزار می شود که در برخی از این مراسم برخی وزرای کابینه آقای اردوغان نیز شرکت می کنند.همچنین از سوی متفکرین و روشنفکران ترکیه تا کنون بیش از 15 سمینار با موضوع نسل کشی ارمنیان در داخل ترکیه برگزار شده است.
یونانسیان در انتها ضمن انتقاد از رویه مطبوعات ایرانی در برخورد با این مسئله نیز گفت:
زمانی که بنده به عنوان یک ایرانی چنین اخبار و رویداد هایی را از داخل ترکیه پیگیری می کنم از یک طرف خوشحال می شوم که جامعه ترکیه از خواب غفلت بیدار ، روز به روز آگاه تر شده و با تاریخ خود روبه رو می شوند.از طرف دیگر افسوس می خورم و گاه متعجب می شوم از اینکه می بینم در ایران به این قضیه پرداخته نمی‌شود. و متفکرین، نویسندگان و مورخین ایرانی از کنار این موضوع به سادگی گذر می کنند و روزنامه های ما نیز این اخبار و واقعیات را پوشش نمی دهند. زیرا باور دارم آگاه ساختن جوامع از حوادثی اینچنینی وظیفه مطبوعات است و مطبوعات ایران می بایست این واقعیات را به سمع و نظر خوانندگان خود رسانده و همچنین نویسندگان و مورخین ایرانی این تابو را شکسته و به ترجمه و تالیف کتاب هایی با این موضوع بپردازند.
در پایان مراسم،گروه موسیقی و کرُ فولکلور دولتی آلتونیان جمهوری ارمنستان به رهبری استاد ژیرایر آلتونیان به اجرای قطعاتی از آهنگسازان برجسته ارمنی مانند آرام خاچاطوریان و کومیتاس پرداختند.
