همانطور که میدانیم زبان ترکیه از حروف عربی به حروف لاتین تغییر یافته است. این تغییر به دستور مصطفی کمال آتاتورک بنیانگذار ترکیه نوین انجام گرفت. وی حروف عربی را تغییر داد و به جای آن حروف لاتین را جایگزین کرد. بدین ترتیب الفبای ترکی استانبولی از بیست و نه حرف لاتین تشکیل شد،که با تغییرات جزئی بصورت الفبای ترکی در آمده است.

تغییر خط و جایگزینی حروف لاتین به جای حروف عربی با قانون شماره ۱۳۵۳ که در سال ۱۹۲۸ میلادی به تصویب رسید و مقرر گردید که حروف الفبای عربی، از مجموعه سازمانی الفبا و زبان کشور ترکیه حذف و به جای آن ۲۹ حرف از حروف لاتین جایگزین گردد. بدین طریق سیستم نوشتاری ترکیه از ترکی عثمانی به ترکی لاتین تغییر یافت.

در این بین ارامنه ترکیه اصلی ترین نقش را در پیشرفت زبان ترکی از طریق اصلاحات زبانی ارائه شده از سوی آتاتورک داشته اند.

دو ارمنی به نام های هاگوپ مارتایان معروف به هاگوپ دیلاشار و سالها قبل از آن نیز در دوران عثمانی بدروس کِرِستِسیان در اجرای هدف آتاتورک اصلی ترین نقش را داشته اند. در اینجا به زندگی نامه این دو شخصیت بزرگ ارمنی ترکیه می پردازیم:

هاگوپ مارتایان

معروف به هاگوپ دیلاشار زبان شناس ترکیه (متولد در تاریخ 22 می 1895 در شهر استانبول و وفات در سال 12 سپتامبر 1979)

وی دبیر کل انجمن زبان ترکی TLA بود که از سال 1932 تا 1979 تاسیس شده بود. او فارغ التحصیل دانشگاه آمریکائی به نام کریستوفر روبرت در استانبول در سال 1915 بوده و به 22 زبان زنده دنیا مسلط بوده است.

علاوه بر زبانهای ترکی و ارمنی ، مارتایان زبانهای انگلیسی ، یونانی ، اسپانیایی ، لاتین ، آلمانی ، روسی و بلغاری را نیز می دانست. او بعد از فارغ التحصیلی از دانشگاه روبرت به عنوان استاد زبان انگلیسی در همان دانشگاه مشغول تدریس شد. و در دانشگاه صوفیه در بلغارستان به عنوان متخصص زبان ترکی عثمانی و زبانهای کهن شرقی تدریس می کرد.

او در 22 سپتامبر 1932 به عنوان زبانشناس متخصص در اولین کنگرهء زبانشناسی ترکی تحت نظارت مصطفی کمال آتاتورک دعوت شده بود. آتاترک به او لقب دیلاشار را پیشنهاد نمود ( که از لحاظ ادبی به معنای گشایندهء زبان بود ) و او این لقب را پذیرفت. او بین سالهای 1936 تا 1951 در آنکارا به تدریس زبان و تاریخ پرداخته و مشاور کل در تدوین دایره المعارف ترکی بین سالهای 1942 تا 1960 بوده است.

او 17 کتاب به انتشار در آورده که از مهمترین آنان:

1- زبان آذربایجانی و ترکی ( کتاب به زبان ترکی در سال 1950 )

2- سبک نگارش لهجه ها ( کتاب به زبان ترکی )

3 -کتاب مقدس و زبان مدرن ارمنی ( کتاب به زبان ارمنی در سال 1956 )

4- ترکی به عنوان زبان خارجه  ( کتاب به زبان ترکی در سال 1962 )

5- جهان نما و فرهنگ ارمنی ( در دوجلد به زبان ارمنی )

بدروس کِرِستِسیان

زبان شناس عثمانی روزنامه نگار، مترجم،و او توانست اولین فرهنگ ریشه شناسی زبان ترکی را تکمیل نماید.

وی در سال 1840 میلادی در شهر قیصریه و در یک خانواده ارمنی به دنیا آمد. او در شهر ازمیر در یک مدرسه ارمنی به نام مسروبیان مشغول تحصیل بود و با تلاش بسیار  زبان انگلیسی را فرا گرفت و برای ادامه تحصیل به پاریس و سپس به انگلستان و ایتالیا رفته و زبانهای ایتالیایی فرانسه و انگلیسی را تکمیل می کند. او پس از بازگشت از اروپا در ترکیه به عنوان مدیر دفتر ارتباطات خارجی تا سال 1880 مشغول به کار می شود.

او به ده زبان مسلط بوده و تا سال 1907 به عنوان مدیر دفتر ترجمه وزارت دارایی مشغول به کار بوده است.

بدروس کِرِستِسیان کتابهایی مانند:

فرهنگ لغت ترکی به فرانسه و اولین فرهنگ لغات ریشه های زبان ترکی را منتشر می کند.

یکی از بزرگترین کارهای او واژه شناسی و لغت نویسی و مطالعه 6000 واژه و نامهای ارمنی و تطبیق آنان با صد هزار کلمه و 900 زبان و داده های تاریخی و جغرافیایی که از  حروف و  ریشه های زبان ارمنی بوده را مورد بررسی قرار داده است.