شماره 317 تربيت - 26 ژوئيه 1904

اما در اين اوقات در روزنامه هاي فرهنگ ديده مي شود كه فتنه و اغتشاش و خونريزي در ارمنستان تجديد شده و دول انگليس و فرانسه و روس كنسول بارز روم فرستاده كه تحقيق و جلوگيري كنند. اميدواريم اين مسايل حقيقت نداشته باشد و اگر حقيقت دارد دنباله پيدا نكند.

 

شماره 325 تربيت - 26 ژوئيه 1904

مي گويند اعليحضرت سلطان عثماني چند نفر را كه محرك قتل ارامنه بوده تبعيد نموده و بعضي احكام براي آسايش اين ملت صادر فرموده كه همانها ممكن است فتنه را بخوابانند و ما كه سلطنت هاي اسلامي را دوست مي داريم و قوت آنها را طلبيم و راضي نيستيم طباع از هيچيك متنفر باشد اين خبر را خوش مي شماريم و نيكو مي پنداريم.

 

 

شماره 333 تربيت - 9 سپتامبر 1904

اما اغتشاش ارمنستان هنوز باقي است و فيمابين ارامنه و عساكر عثماني زد و خورد واقع مي شود ارنائوطها هم در الباني حدود قرداغ (مونت نگرو) اسباب اغتشاش فراهم مي آورند.

 

شماره 155 - 154 نداي وطن - ذي حجه 1325 - 15 ژانويه 1908

سياسي (بقهي آيا صلاح دولت عثماني هست با دولت ايران جنگ كند يا نه) دسته ديگر از تبعه عثماني ارامنه هستند ظلمهايي كه عثماني به اين طايفه نموده در تواريخ ثبت است و اين طايفه هميشه با عثماني در ضديت بوده اند و در موقع فرار پناه به ايران آورده و در كمال استراحت در تحت حمايت دولت عليه گذران كرده اند و هر وقت عثماني آغاز جنگ رسمي با ايران بنمايد تمام ارامنه تبعد عثماني به حمايت دولت ايران بر مي خيزد و بالاخره عقل و تجربه حكم مي كند كه عثماني از اين جنگ غير از رسوايي و ننگ طرفي ديگر نخواهد بست.

 

شماره 241 جبل المتين - 28 محرم 1326 - 2 مارس 1908

صبح پنجشنبه گذشته جناب شمس الدين بيك سفير كبير دوله عثماني بعد از پانزده سال اقامت در مملكه ما از طهران حركت كرد نظير او بسيار كم بود هركس معرفت باحوال او پيدا مي كرد ممكن نبود او را محترم و گرامي ندارد از جمله كرامتهاي كه تنيجه راستي و درستي و نجابت اين مرد مقدس است اين است كه ارامنه طهران هم كه همه بواسطه مظلومي هموطنان خود در عثماني متالم مي باشند اين سفير را محترم ميداشتند و قدر وجود او را ميدانستند و باين نماينده عثماني در ايران محبت مي ورزيدند.

 

شماره 43 شمس - 13 جمادي الاخره 1327

براي تحقيقات مشتركه در حق متجارسين و قاعلين قتال آطنه از طرف حكومت و پطريق خانه ارمني هيئت جديد مخصوصي تشكيل و حركت به آطنه نمودند.

 

شماره 43 شمس - 13 جمادي الاخره 1327

يه غيشه طوريان افندي كه به پاطريقي جديد ارامنه نصب و تعيين شد مخطره تنظيم نموده كه به بابعالي تقديم نمايد لذا مخطره مزبور در مجلس ملي خودشان قرائت و از طرف هيئت تصديق شد. مواد مخطره بقرار ذيل است.

اولاً محافظه جان و مال و عرض ارامنه كه در اناطولي مي باشند. ثانياً زنان و دختران ارامنه كه قبول دين اسلام كرده اند اعاده ايشان به كليساي ارامنه.

ثالثاً تضمين ضرر و زيان فاكتزدگان آطنه. رابعاً كلمه (غده غوريدن) را از تذاكر عثمانيه حذف و كمافي السابق كلمه ارمني نوشتن. خامساً در عهد كردن حكومت اتفاق و اعاشه ايتام كه در حوالي آطنه مي باشند.

 

شماره 44 شمس - 20 جمادي الاخره 1327

از قراريكه در روزنامه ما ديده شد به باب عالي اشعار نموده اند كه كلي از ارامنه ملاطيه و عينتاب به ممالك اجنبيه هجرت مي نمايند اگر اين طور دوام بشود در اندك مدتي در آنجا يكنفر ارمني نخواهد ماند حكومت براي جلوگيري از هجرت ارامنه قرارداده است كه پس از اين تذكره مرور ندهد.

 

شماره 3 عصر جديد - 7 ذيقعده 1333 - 18 سپتامبر 1915

پرتست شيخ الاسم بر ضد قتل ارامنه آتن – اين خبر تاييد شده است كه شيخ الاسلام مخالف قتل عام ارامنه مي باشند و بدين واسطه بعد از پروتست و اعتراض سختي برضد اين مسئله استعفا داده است.

 

شماره 6 رعد - 19 ذيقعده 1333 - 30 سپتامبر 1915

از جرايد روسي راجع به معاهده بلغارستان – عثماني – صوفيه 11 سپتامبر نمايندان ارامنه و چهارحزب مخالف رادسلاوف را ملاقات كرده و مدتي در مسئله ارامنه عثماني و صدماتيكه به آنان وارد شده و مي شود و حمايت دولت بلغارستان مشغول مذاكرات بودند. رادسلاوف وعده داد كه با دربار باب عالي در تسهيل وضعيت دشورا ارامه مذاكره كند و از اين پيش آمدها هم خيلي اظهار تاسف نمود.

 

شماره 7 رعد - 20 ذيقعده 1333 - 31 سپتامبر 1915

در باكو و بانيست – تلگرامي است كه قنسول ايران در باكو به طهران مخابره نموده است مرض و با در قفقاز شيوع ندارد. امروز در تفليس هفت نفر مبتلا و پنج نفر مظنون دو نفر فوت شده كليتاً در روز پيش از ده نفر مبتلا و پنج نفر فوت مي شوند و ساير نقاط همين طور در حدود شهر ايروان روزي هفت نفر بيشتر نيست فقط در محالات مثل اوج كليسا و گمري بواسطه ارامنه فراري از عثماني كه تا دويست هزار نفر جمع شده اند بعضي امراض توليد و همه روز بيش از دويست نفر از آنها تلف مي شوند ولي نمي توان اين مسئله را دليل بر شدت و با دانست چون ناخوشي آنها از گرسنگي و فلاكت و عدم ترتيبات حفظ الصحه است.

 

شماره 12 عصر جديد - 2 ذيحجه 1333 - 12 اكتبر 1915

كشتار از ارامنه – ولي همه كس از رفتار تركها برضد ارامنه متفق است. از قراريكه تصور مي كنند زمامداران امور را قصد اين است كه ريشه ارامنه را كنده از 800000 الي 1000000 آنها را بقتل رسانند. عيسويها بقبول آئين اسلام از قتل نجات مي يابند ولي في الفور تمام اعضا اثاثيه خانواده وي را از زن و خواهر و دختر كه بحد رشد رسيده باشند به حباله ازدواج تركها در مي آورند كه نتوانند كيش اسلام را ترك گويند. از قراريكه مي گويند وزير مختار آمريكا مقيم اسلامبول بتازگي پروتست سختي برضد قتل ارامنه كرده و گفته است كه اين مسئله امنيت كشيشهاي آمريكا را تهديد مي نمايد. تنها جوابي كه باين مسئله دادند اين بود كه روز بعد بيست نفر ارمني را درخيابانهاي اسلامبول بدار آويختند.

 

شماره 10 رعد - 34 ذيقعده 1333 - 15 اكتبر 1915

وساطت اتازوني براي ارامنه عثماني – وزارت خارجه اتازوني از كنت برنسدورف درخواست كرده است كه نفوذ خود را بكار برد و آلمان را ترغيب نمايد كه براي ارامنه عثماني وساطت كند.

 

شماره 20 رعد - 7 ذيحجه 1333 - 17 اكتبر 1915

مسئله قتل ارامنه – سومين موضوع حيرت انگيزي كه در تلگراف روتر جلب توجه مي نمايد راپورتي است كه وزير مختار اتازوني بدولت متبوعه خويش راجع به قتل ارامنه و لطماتي كه به خانواده هاي دربدر وارد مي شود داده است. چند روز قبل روتر شرحي از توسط دولت اتازوني در خصوص ارامنه اشعار داشت و وقعي بدان ننهاديم و اينك قضيه را بشكل مدهشي تكرار نموده است. خلط مبحث نشود ما كاملا از شنايع و فجايع و كشتارهايي كه درممالك وان و قارص و ايروان از عالم عيسويت نسبت به مسلمانان غير مسلح و عيال و اطفال معصوم آنها وارد شد خبر داريم و حتي شنيده شد كه معلمين ساير نقاط قفقاز مقداري آرد اعانه براي آنها فرستادند و متاسفانه مامور تقسيم آن از قارص خبر داد كه از دهات مسلمانان كمتر اثري مي بيند.

 

شماره 18 - عصر جديد - 18 ذيحجه 1333 - 28 اكتبر 1915

اضمحلال ارامنه – ترجمه مقاله اساسي تيمس لندن مورخه سلخ سپتامبر. مخبر ما از قاره اخبار مفصلي راجع به قتل ارامنه در آسياي ضغير نوشته و براي ما فرستاده است دائره تعرض نسبت به ارامنه بقدري وسعت يافته و چندان قساوت و ظلم همراه آن بوده است كه ميتوان گفت در تاريخ خونين شرق نزديك فقط يك واقعه نظير آن يافت مي شود. آن واقع كه با قتل عام ارامنه اش مي توان مقايسه كرد در تاريخ بلغار يافت مي گردد. هنگاميكه قشون فاتح عثماني پاي خود را براي نخستين دفعه در بالكان گذاردند چنان در انهدام نژاد بلغار پافشاري كردند كه اسم بلغار از ياد اروپائيها محو گرديد. تركها كوشش مي نمايند كه ارامنه را گرفتار همان سرنوشت قساوت كارانه نمايند كه در روزگار پيشين بلغار را كردند. علي الظاهر ژان تركها قصد دارند كه ريشه ارامنه را بكلي كنده بدين ترتيب از اين ناحيه خاطر خود را آسوده سازند. قتل عامهاي 1894، 1896، 1909 نسبت به آنچه حالا مي كنند خيلي بي اهميت است در سال 1909 روساي كميته اتحاد و ترقي بدول اروپاي غربي چنين وانمود مي كردند كه آنها بقتل ارامنه در آدانا و درتارسوس و ساير نقاط ميلي ندارند و آنها مسئول اين وقاحت نيستند ليكن حالا معلوم مي شود كه اظهارات ارامنه مقرون به صحت و صواب بوده و اعضاء كميته مزبور كه دعوي تجديد و اصلاح مي كردند باعث قتل عام 1909 ارامنه بوده اند. دو نفر از اشخاصيكه در اين عصر مستقيماً مسئول اين سوءاعمال اند انور پاشا و طلعت بيك مي باشند كه هيچيك از اين دو نفر اصلاً تركي نژاد نيستند و هر دو را مسلمان مصلحتي ميدانند. انوربيك يكنفر نيمه لهستاني است و طلعت در حقيقت از نژاد كوليهاي مي باشد و داراي وطن و مملكتي نيست علت عداوت انورپاشا با ارامنه اين است كه آنها در جنگهاي قفقاز به قشون روس كمك كردند ليكن چه جاي شهبه كه مبدا جميع اين جرايم و مسئول خون يك ميليون و نيم ارامنه عثماني آلمانها هستند زيرا كه انور و طلعت هيچيك حكمران اسلامبول نيستند آنها فقط مقهور اراده آلمان مي باشند يك كلمه از دربار برلن اين قتل و غارت را كه نواحي وسيعه آسياي صغير را شئومت آن بائر و خراب شده است خاتمه مي داد قيصر مي توانست به يك اشاره از قتل ارامنه جلوگيري نمايد ايا حالا او مداخله خواهد كرد؟ تصور نمي كنيم. وقايع نگار ما اسم چند نفر از قونسولهاي آلمان را نوشته است كه به همراهي تركها مشغول دفع ارامنه هستند. ما تصور مي كرديم كه دامان پادشاه آلمان و ملت وي هيچ گناهي بدتر از آنچه در بلژيك كردند ملوث نخواهد ساخت ليكن اشتباه كرده بوديم. روساي كميته اتحاد و ترقي اگر بحال خود واگذاشته شوند شايد وقتي از اين اعمال سياه خسته گردند ليكن اگر همه وقت با آلمانها همراه باشند ديگر اميدي براي ارامنه نيست كاري كه از دست متفقين بر مي آيد اين است كه طلعت و همدستان شرير وي را متنبه سازند كه الان جنگ تغييرات بزرگ در خود مي بيند و وقتي خواهد رسيد كه آنها گرفتار شده و دول انتقام كشنده با آنها همان معامله راخواهند كرد كه با قاتل مي نمايند.

 

شماره 42 رعد - 14 محرم 1334- 22 نوامبر 1915

در مجلس مبعوثان انگلستان در جواب استيضاح راجع به قتل و غارت ارامنه معاون وزارت خارجه دولت انگليس در پارلمان اظهار داشته است كه از اقدامات دول بيطرف كه در اين باب اتخاذ كرده اند مسبوق نيست ولي درباره واتيكان يعني مقام پايي روم مشغول مذاكره با دولت عثماني شده و بعد دول آلمان و اطريش را وادار كرده است كه در نزد دولت عثماني داخل عمليات براي جلوگيري اين قتل و غارت شوند.

 

شماره 43 رعد - 15 محرم 1334 - 23 نوامبر 1915

از جرايد آلمان – كنت رونتلو ومسئله ارامنه – كنت رونتلو در طي مقاله جريده دويش زيتونگ مي گويد: دير زماني است كه دولت عثماني مداخله دولي را كه مي خواستند دست غارت و چپاول در عثماني دراز كنند خاتمه داده است. ديگر دولتي در امورات عثماني مداخله نخواهد كرد. در حقيقت عثماني خود مي داند كه بايد با ارامنه خون ريز شورش طلب چه كند و لازم نيست كه ما كار وي مداخله نمائيم و در طي مقاله ديگر به فرانكفورتر زيتوگ مي گويد. بحال ما آلمانها و بحال امپراطوري آلمان چه فرق مي كند در مجلس اعيان انگليس يك نفر لرد بگويد كه اين عده مبني بر مبالغه و اغراق شده اند 800000 بوده يا يك لرد ديگر بگويد كه اين عده مبني برمبالغه و اغراق است و همچنين تفاوتي نمي كند كه انگليسها و فرانسويها و آمريكائيها بگويند ما مصدر اين شراتها بوده ايم يا پاي ما در ميان نبوده است.

 

شماره 90 رعد - 15 ربيع الاول 1334 - 21 ژانويه 1916

از جرايد قفقاز – در اطراف ارومي در نقطه (سركاور) جوار سر حدات عثماني و ايران دستجات قشون عثماني پيدا شده و از اينقرار تركها خيال دارند كه در جنوب و غرب درياچه ارومي مشغول عمليات جنگي شوند. قشون عثماني وارد ساوجبلاغ شده اند. گرچه درخود شهر ارومي سكوت و سكونت حكمفرما است ولي ارامنه خيلي مضطرب و متوحش هستند.

 

شماره 25 رعد - 3 ربيع الثاني 1334 - 5 مارس 1916

سقوط ارضروم و حالت روحيه ارامنه – پاريس 18 فوريه – وقايع نگار ما بيكي از معاريف ارامنه اينجا كه متجاوز از 3000 خانواده مي شوند ملاقات حاصل كرده مدتي با هم صحبت داشته. شخص مشاراليه در ضمن صحبت هاي متفرقه راجع بسقوط ارضروم اظهار داشت: فتح ارضروم كه واقعاً ورشو آسياي صغير بود موجب فرح و بشاشت فوق العاده ارامنه شد. صبح آزادي و نجات ارمنستان كه دير زماني است در قيد اسارت و عبوديت منحوس تركها گرفتار است روشن و آفتاب سعادت آن سرزمين از پشت كوه مقدر آرارات طلوع كرده اشعه و انوار اميد بخش و راه نجات نماي خويش نگفتني كه از استماع اين خبر قلب ما را فرا گرفت ما فعلاً بيش از پيشتر مضطرب و انديشه ناك شده ايم؟ نمي دانيم تقدير براداران ديني و هموطنان مقيمي آناتولي چه خواهد بود؟ و دست قضا و قدر چه صفحات خونيني در تاريخ عالم باز خواهد كرد؟ شما مسبوق هستيد كه تركها از ابتداي جنگ حاضر تاكنون بنابه تعليمات و تحريكات آقايان خود يعني آلمانيها متجاوز از 8000000 ارامنه بي گناه را تلف كرده اند. حالا هم تركها باز به واسطه تحريكا آلمانها انتقام سقوط ارضروم را از سر ارامنه ساكنين آسياي صغير خواهند كشيد. از سرگذشتهاي بلژيك و صربستان و لهستان تاكنون بس چيزها نوشته شده است نمي دانيم پس چرا از فاجعه خونين ارمنستان و تقل ارامنه كه مثل گله گوسفندان دچار كارد قصاب بيرحم شده اند اسمي برده نمي شود.

 

شماره 18 رعد - 20 ربيع الثاني 1334 - 24 فوريه 1916

پروتست اتازوني – دولت اتازوني برضد كشتار ارامنه تلگرافاً به عثماني پروتست كرده و اظهار اميدواري مي كند كه مرتكبين تنبيه و سياست شوند هرگاه كشتار تجديد شد اتازوني اقدام سخت تر خواخد بود.

 

شماره 123 رعد - 27 ربيع الثاني 1334 - 3 مارس 1916

شهر موش – اين شهر در قرون وسطي يكي از شهرهاي عمده ارمنستان عثماني محسوب مي شد در سال 1838 يك قنسول انگليسي گفته است كه در موش 700 خانوار مسلمان و 500 خانوار ارمني اقامت دارند. شك نيست كه از آن تاريخ به بعد عده مسلمانان فوق العاده زياد شده. فعلاً در موش چهل الي چهل و پنج هزار نفوس موجود است و از اين عده صدي 67 مسلمان و اغلب آنها اكراد هستند و 28 ارامنه مي باشند. در شهر مزبور زمام كارهاي حكومتي در دست تركها بوده و ارامنه نيز امور تجارت و صنعت را بدست گرفته اند.

 

شماره 146 رعد - 3 جمادي الثاني 1334 - 6 آوريل 1916

قواي عثماني در ارمنستان – فجايعي كه از طرف عثمانيهاي نسبت به ارامنه بعمل آمد آنها را از يك قشون بسيار نفيس محروم ساخت. اثرات اين فجايع در شكست ارضروم مشهود است. قشون سوم ترك كه در ارمنستان عثماني هستند از كرد آرمه نهم و دهم و يازدهم مركب مي باشند و سر آغاز جنگ لطمات بسيار ديدند.

 

شماره 156 رعد - 15 جمادي الثاني 1334 - 18 آوريل 1916

تقديرات ارامنه و ارمنستان – سپس ميليكوف داستان رقت انگيز حيرت آوري از فاجعه خونين ارمنستان و مصايب و بلاياي دلخراش كه بسر ارامنه از اول جنگ تاكنون بواسطه تركها وارد آمده حكايت كرده در خاتمه اظهار داشت كه حكومت روس بايد تمام ارامنه را كه با مساعدت نموده از وطن و جان و مال خود گذاشته اند با وطانشان عودت داده و استقلال داخلي تزلزل ناپذيري در ازاء خدمات بي پايانشان به آنها عطا كند. بدبختانه ماها براي العين مشاهده نموده مي بينيم كه حكومت روس بعلت نامعلومي طرز رفتار و سلوك خود را نسبت به ارامنه تغيير داده با كمال خشونت با آنها رفتار مي كند مثلاً چندي قبل مقدار زيادي اموال آنها را در انبارهاي دولتي توقيف نموده و اغلب از ملل متنوعه را بر ديگران برتري و ترجيح مي دهد و اكرادرا حمايت مي نمايد.

 

شماره 169 رعد - 1 رجب 1334 - 4 مه 1916

اعدام ارامنه در عثماني - بوكارست 21 آوريل – روزنامه ابوك اشعار مي دارد كه از منابع موثقه خبر مي دهند كه تركها از ابتداي جنگ تاكنون متجاوز از 1000000 ارمني را قتل عام نموده اند در ضمن 100000 نفر هم ارامنه كاتوليك مذهب معدوم شده اند جدو جهد حكومت امريكا براي جلوگيري از اعمال شنيعه تركها تاكنون نتيجه حاصل نكرده است.

 

شماره 182 رعد - 9 رجب 1334 - 22 مه 1916

عثماني و ارامنه – روشلياويد و موسيقي مي نويسد طلعت بيك وزير داخله عثماني در ضمن مصاحبه با يكي از مخبرين جرايد برلن اظهارات ذيل را نموده است. ارامنه سعي مي كنند كه امپراطوري عثماني را متلاشي سازند. در اوائل جنگ مجلس مشاوره از طرف ارامنه روسيه و عثماني تشكيل يافته و در آنجا قطع شده بود كه ارامنه قفقاز بر عليه عثماني مبارزه نمايند و ارامنه آسياي صغير منتظر ورود قشون روس بنده باشند از طرف عثمانيها بناي تفتيش ارامنه گذاشته شده مقدار زيادي اسلحه پيدا كردند لازم بود كه شورشيان ارامنه از امتداد سرحد اخراج شوند. در اضمحلال ارمنيها عثماني مسئوليت ندارد در اولين كشتار تركها دسته جات سواره نظام ترك ارمني ها را از صدمات اكراد محافظت مي كردند در هر حال طلعت بيك از اين حادثه تاسف انگيز غمگين مي باشد.

 

شماره 24 تبريز - 20 شعبان 1337

قحطي در جنوب روسيه و ارمنستان – اتلاف حاصل وخورد و خوراك كه عساكر عثماني در جنوب روسيه و ارمنستان وارد كرده و برده اند مملكت را دچار قحط و غلا كرده چنانچه اهالي با علف و يونجه زندگاني مي كنند.

 

شماره 36 تبريز- 27 رمضان 1337

محبوسين عثماني - 66 نفر از توقيف شدگان عثماني كه مسئول ومسبب قتل عام ارامنه مي باشند به لوندون وارد شده اند.

 

ايران - 10 شوال 1337 - 9 ژوئيه

دفتر اطلاعات ارامنه اطلاع مي دهد كه پس از آنكه محكمه عالي انورپاشا طلعت و جمال و دكتر ناظم را براي محاكمه طلبيده و انها فرار نمودند 10 روز فرجه داده شد كه فرصتي پيدا كرده خود را به اسلامبول برسانند ليكن چون در قبول اين مسئله استنكاف ورزيده و در محكمه حضور بهم نرساندند قرار براين شد كه حقوق انها را قطع و اموال و املاك آنها را ضبط دولت نمايند. كميسيوني براي مساعدت به تبعدشدگان ارامنه و يوناني تشكيل يافته مستر رواندالد قنسول امريكا نيز رياست افتخاري آن را قبول كرده است.

 

ايران - 19 شوال 1337 - 18 ژوئيه 1919

گذشته وآينده عثماني – در زمان جنگ فشار و تعديات روساي اتحاد و ترقي به ملت عرب و ارمني شدت كرد... در وسط جنگ تبعيد فاميلها از سوريه و ارمنستان شروع شده هزاران هزار فاميلها را در بيابان عربستان ريخته، قوت و غذا را از آنها قطع كردند... اكراد هم كه دشمني ديرينه با ارامنه داشتند بجان يكديگر افتاده در قسمت ارمنستان روسيه ارمنيها مسلمين را داشتند بجان يكديگر افتاده در قسمت ارمنستان روسيه ارمنيها مسلمين را تارومار كرده و در عثماني بالعكس هزاران هزار ارمني را با وحشي ترين اسلوبي معدوم نمودند و بدترين افكاري را در اروپا و امريكا براي خود تهيه ديدند.

 

ايران 21 شوال 1337 - 20 ژونيه 1919

مامورين انتظامي انگليس در حلب 6 نفر از روساي سلسله جنبانان قتل عام اخير ارامنه را بدار آويختند مامورين مزبور دعوت شده بودند كه خسارات وارده از اثر غارتها را معين نمايند.

 

شماره 117 رعد - 30 ذيقعده 1337

مورخه بيستم ذيقعده از اوضاع ارمنستان عثماني و ارامنه

در نخجوان و شرور صاحبمنصبان عثماني در راس قواي مسلمانان قرار و اداره امور نظامي آنها را بعهده گرفته با كمال بي پروايي مشغول ايفاي خدمات خود هستند و ابداً مايل نيستند كه ملت خود را مخفي بدارند و يا اينكه لباس نظامي عثماني را مبدل به لباس ديگري نمايند.

 

ايران - 1 ذيحجه 1337 - 28 اوت 1919

در حدود جنوبي ارمنستان روسيه مابين ارامنه و اكراد و تاتار چندي قبل اغتشاش ظهور كره بود. اخيراً اكراد مابين قارص و ساريقميش از يك طرف حمله آورده و تاتارها از طرف ديگر بش تورش راكه در پنجاه ميلي ايروان واقع است متصرف مي شوند و ارامنه از دو جانب مورد حمله واقع گرديده بطرف كومورلي عقب مي نشينند اين غائله ترغيب و تحريص محركين عثماني بعمل امده و فرمانده قواي تاتار كلنل بيك است كه تقريباً سي نفر از صاحب منصبان سابق قشون عثماني در معيت او هستند.

 

شماره 120 رعد - 4 ذيحجه 1337

قتل عام ارامنه - ويلسون رئيس جمهوري امريكا چون از قتل عام ارامنه در عثماني متاثر گشته از رئيس الوزراي عثماني سخت بازخواست نموده است. بنابر مندرجات روزنامه اكلر مطبعه پاريس مقداري از عساكر فرانسوي براي حفظ انتظام از آسياي صغير به ارمنستان فرستاده شده اند تا در اينكه با نظاميان انگليسي شركت جويند.

 

شماره 64 تبريز - 6 ذيحجه 1337

آژانس روتر – تقاضاي رئيس جمهوري ارمنستان – پاريس – رئيس جمهوري ارمنستان از شوراي عالي تقاضاي مساعدت و ياري نموده و اظهار داشته است يك نهضت عظيمي از طرف جزب اتحاد و ترقي اكراد و تاتارها تحت فرماندهي انورپاشا و ساير عثمانيان شروع گرديده و قشون عثماني در تمام نقاط مختلف شرايط متاركه جنگ عمل نموده و سعي دارند با بلشويكهاي روسيه راه و رابطه پيدا كنند در چند نقطه جنگ فيمابين عثمانيها و ارامنه شروع گشته و اينك از متفقين تقاضا دارم بفوريت يا جمعاً قشون فرستاده و يا هر كدام منفرداً عده اي به آنجا اعزام نمايند زيرا وضعيت بغايت وخيم مي باشد.

 

شماره 72 تبريز - 2 محرم 1338

تقاضاي ارامنه 20 سبطابر – لندن پارلامنت ارامنه از تمام پالامنتهاي دول متفقين تلگرافاً درخواست مي نمايند كه آنها جلوگيري و كمك نمايند و نگذارند ملت ارامنه نابود شوند و دستجات ترك و كرد به سركردگي صاحب منصبان عثماني به آنها هجوم مي آورند چونكه غفلت دولتها را مي بينند اين است كه داخل خاك ارامنه شه و ماها را مي كشند تمام مردهاي ملت ارامنه تجهيز شده اند ولي قوه ما مقابلي نمي كند و در ارمنستان اسلحه و آذوقه قدر كفايت نيست و بايد نابود شويم.

 

ايران - 24 محرم 1338

دوام محاكمه: ديوان حزب عرقي بكمال جديت همه روزه در اسلامبول تشكيل شده و اعضا حزب اتحاد و ترقي را تعقيب و محاكمه مي نمايد و سانسور نيز تاكنون باقي است چنانكه هنوز در صفحات جرايد بعضي سطرهاي سفيد ديده مي شود در باب محاكمه اعضا و ترقي خيلي سختي مي كنند بحدي كه با وجود اينكه هيات تحقيقيه باتفاق آرا محاكمه احمد رضابيك و سيد بيك را با كثريت آرا محاكمه جعفر شريف پاشا را قرار مي داده و محاكمه آنها را توقيف كرده است رياست ديوان حزب قرار مزبور را تصديق نكرده و امر به جلب اشخاص مزبور به محكمه داده است.

 

ايران - 4 صفر 1338

وخامت اوضاع و احتمال خلع سلطان – كابنيه جديد در تحت مراقبت و اختيار كميته اتحاد و ترقي بوده و به نظر ميايد مصمم شده اند كه حتي الامكان در مقابل تصميمات كنفرانس صلح مقاومت نموده و مجاهدات خود را در قتل و غارت مسيحيان تعقيب نمايند.

 

شماره 259 رعد - 5 جمادي الثاني 1338

مسئله عثماني و قتل عام جديد ارامنه لندن 17 - جريده تايمس اطلاعا حاصل نموده كه عساكر عثماين و كرد هفتاد هزار نفر ارمني را در سيليسي قتل عام نموده اند و هنوز هم در اطراف ماراش مجادله و نزاع باقي است ارامنه قوياً مشغول مقاومت هستند ولي صدمات زياد به آنها در اين جنگ وارد آمده عمثانيها در باخچه پيشرفت نموده اند و در همه جا تخم بيم و هراس مي افشانند.

 

شماره 237 رعد - 6 جمادي الاول 1338

نظريات تاريخي و ارتباط آنها با وضعيات كنوني

اما ارامنه – عثمانيها كوشش كردند آنها را بطرف خود جلب كنند و وعده همه قسم مساعدت به آنها دادند و براي اين مقصود با حزب معتبر آنها يعني تاشناكزيتون داخل مناسبات و مذاكرات گشتند. حزب مزبور در جواب اعلام داشت تنها خدمتي كه مي تواند عهده دار گردد اين است كه به ارامنه هر نقطه توصيه كند كه در هرجا هستند نسبت به دولت خود وفادار باشند و در قشون به وظيفه خود عمل كنند. تركها روي خود نياوردند كه اين جواب در حكم رد تقاضاي آنها مي باشد و مجدد اصرار در جلب آنان نمودند اما تشكيل قواي داوطلب از ارامنه قفقاز بطرز وضوح به آنان فهماند كه ارامنه قفقاز و ارامنه عثماني هيچيك با اين سياسيت آن دولت مساعد و همراه نيستند و مكرر روساي ارامنه علنا اعلام مي داشتند كه اگر تركها برضد متفقين داخل جنگ شوند بكلي منهدم و خراب خواهند شد.

 

ايران - 10 ربيع الثاني 1338

پرواز طلعت پاشا و جمال پاشا – نماينده مخصوص روزنامه تايمس از لندن تلگرافاً خبر مي دهد – موافق اطلاعاتي كه از اسلامبول به جريده تايمس و اصل شده شايعات چنين جريان دارد كه دو نفر مسافر ترك بمعيت سه نفر آلماني در ساحل كوبنو توقيف شده بودند. تصور مي رود كه طلعت پاشا و جمال پاشا باشند مي گونيد اين دو نفر از برس اينكه دولت آلمان آنها را بميل متفقين توقيف نماينده قصد كرده اند در تركستان يا در ماوراقفقاز به انور پاشا ملحق شوند. يعني با طياره از روي روسيه بلشويزم پريده و برفيق خود درماورا بخر خزر يا تركستان متصل گردند ولي طياره آنها در بندر كونبو به زمين خورده و آنها توقيف شده اند.

 

ايران - 10 ربيع الثاني 1338

اضطراب ارامنه – نهضت مليون عثماني فوق العاده اسباب اضطراب ارامنه شده است. چيزي كه اين وحشت و اضطراب را شدت داده اينست كه سربازان متفقين كه در ولايات مجاور هستند به هيچوجه مداخله در امور ننموده و گاهي هم كه مخاطراتي از حركات مليون در آنجا محسوس شود اراضي مجاور را تخليه مي نمايند. آدم كشهاي فردي، عدم امكان براي خروج ارامنه ازدهات و قرا و رفتن شهرها، تهور فوق العاده روساي مليون تا درجه كه آذوقه و علامت و اتومبيلهاي كميسيون خيريه امريكا را ضبط و توقيف نمايند بيشتر اسباب يس ارامنه شده است زيرا ارامنه مزبور پس از فتح متفقين تصور مي كردند كه به آنها مزاحمتي نخواهد شد و با كمال تعجيل شروع كردند به مراجعت باوطان خود. همان ارامنه مهاجر حالا سعي دارند كه دوباره از اين اراضي هجرت كرده بطرف سامسون و ساير شهرهاي سيليزي و شامات فرار كنند. فلاكت و بدبختي آنها زياده از حد است و بمحض ورود زمستان قحطي و فلاكت حتمي الوقوع خوهد بود. عقيده عمومي كه در آن نقاط جريان دارد اين است كه حزب اتحاد و ترقي به وسيله يك قوه خارجي معلوم و نامعلومي تحريك و تشويق مي شوند و نيز گفتگو هست كه از خارج اسلحه و مهمات براي تشكيلات قواي ملي عثماني وارد مي شود ولي چنين بنظر مي رسد كه نمايندگان متفقين از حالات روحيه رو ساو محركين اين نهضت بي خبر و بي اطلاع اند و ملتفت نيستند كه بين اين نهضت و تاسيسات اتحاد و ترقي روابط محكمي برقرار است در صورتيكه اين جنبش مطلقا ازنقطه نظر اتحاديون است و تصورات امل ما از قرار معلوم مبني و مدرك صحيح دارد.

 

شماره 267 رعد - 16 جمادي الثاني 1338

عثماني – قتل عام ارامنه – لندن 28 - اسقف كل ارامنه مقيم اسلامبول تلگراقاً اطلاعا داده است قواي فرانسه روز نهم فوريه (ماراش) واقعه در (سيليسي) را تخليه نمودند روز بعد از آن سه هزار ارمني قتل عام شدند يك هزار و پانصد نفر فرار و خود را به (اصلاحيه) رسانده لكن عده كثيري از آنها بواسطه سردي هوا تلف شدند از بيست هزار نفر ارمني كه در (ماراش) باقي مانده بودند شانزده هزار نفر قتل عم شدند. مخبر جريده (تايمز) مقيم اسلامبول بيانيه فوق را ضميمه كرده و نويسد مليون نقشه طرد و تبعيد را مجددا بموقع اجراي گذاشته و چندين دسته از تبعيد شدگان را با فجايع معموله بقتل رسانده اند.

 

ايران - 16 جمادي الثاني 1338 - 8 مارس 1920

لندن 27 - تلگراف رئيس مذهبي ارامنه از اسلامبول مي گويد روز نهم فوريه قشون فرانسوي ماراش واقعه در سيليسي را تخليه نمود يكروز بعد از آن تاريخ مليون عثماني سه هزار نفر ارامنه را مقتول نمودند. فقط 1500 نفر ارمني فراراً باصلاحيه رسيدند در حاليكه عده كثيري در عرض راه بواسطه سرما منجمد شدند از بيست هزار نفر ارامنه سابق ماراش شانزده هزار نفر مقتول گرديده اند مخبر جريده تايمس از اسلامبول بيانيه مزبور را نقل نموده و بعلاوه مي گويد: مليون عثماني سياست اخراج و نفي بلد نمودن ارامنه را تحديد نموده وعده از دستجات تبعيد شده را با همان مظالم و قساوت معمول متقول ساخته اند.

 

ايران - 18 جمادي الثاني 1338 - 20 مارس 1920

.... عقيده عمومي مطلعين اوضاع چنين مي باشد كه در خود قسنطنيه بيم وقوع هيچ واقعه غير منتظره نمي رود و ليكن در آن قسمتهايي از آسياي صغير كه در تصرف قواي متفقين نمي باشد وضعيات فوق العاده وخيم است. مطابق اطلاعات واصله بسياري از دهات ارامنه در ناحيه ولايت پروسه بوسيله قواي مليون خراب شده است و درهمه جاي آن نواحي كه تحت سلطه مليون عثماني است طرد و قتل ارامنه دوام دارد.

 

شماره 271 رعد - 20 جمادي الثاني 1338

راجع به مسئله قتل عام ارامنه – جريده پال مال كارت مي نويسد دولت عثماني مسئوليت قتل عام ارامنه را بر عهده نگرفته است هر گاه نمايندگان متفقين اخبار راجع به كشتار را تصديق نمايند يك سلسله وقايعي رخ خواهد نمود براي مواجه شدن با پاره اتفاقات مقرر شده است عده كثيري قشون اعزام گردد قسمت اعظم اين قشون فرانسوي خواهد بود لكن نفرات قواي انگليسي قابل اهميت خواهد بود.

 

ايران - 20 جمادي الثاني 1338 - 22 مارس 1920

جريده پل مل گازت مي گويد: دولت عثماني ظاهراً از مسئوليت ارامنه استنكاف ورزيده است چنانچه راپرت قتل عام ارامنه از طرف مامورين متفقين تصديق و تاييد شود اقدامات موثره و مهمي بوقوع خواهد پيوست و بطوري كه پيش بيني مي شود از نقطه نظر بعضي حوادث ممكن الوقوع اعزام قشون متنابه به سيليسي در نظر گرفته شده است.

 

ايران - 20 جمادي الثاتي 1338 - 22 مارس 1920

در جواب سوال سيمورتي در مجلس مبعوثان للويد جورج اظهار داشت: متاسفانه جهات و دلايلي كه اخيراً بدست آمده صحت راپرت قتل ارامنه را در آسياي صغير تاييد مي نمايد.

 

ايران - 25 جمادي الثاني 1338 - 27 مارس 1920

لندن – ديروز ابلاغيه از طرف شوراي عالي صادر گرديده اشعار مي داشت شوراي عالي قضيه تعيين وسايلي را كه براي تامين مال و جان ارامنه و ساير ملل متنوعه مقيمين عثماني ضرورت دارد تحت مطالعه و مداقه در آورده است. اين نكته جالب توجه است كه چرچيل – لانت – نيتي – ژنرال توتيز و نزلويس در آن جلسه شوراي عالي كه اين ابلاغيه را صادر نمود حضور داشتند... ضمناً نيز بدولت آمريكا تاكيد شده است در اقداماتي كه براي صيانت ارامنه بعمل مي آيد شركت جويد.

ايران - 25 جمادي الثاني 1338 - 27 مارس 1920

aمجلس مبعوثان : جلوگيري از حمله به ارامنه – للويد جرج در جواب لرد راپرت سيسيل راجع به محافظت ارامنه اظهار داشت دولت فرانسه اقدامات فوري بعمل آورده است كه عده كثيري بر قواي تحت فرمان دهي كوراند بيافزايد تا اينكه موقعيت بحالت اصل و عادي عودت نموده و از تكرار حملات بر ارامنه سيليسيه بعمل آيد.

 

شماره 3 رعد - 11 رجب 1338

محاصره قراء ارمني نشين – روتر اطلاع حاصل كرده است ده روز ميان عثمانيان قرا (زيتون) (هاكبين) و چند قريه ديگر را كه ارمني نشين مي باشد و مسلح هستند محاصره كرده اند ولي ارامنه تاكنون استقامت نموده اند.

 

شماره 23 رعد - 9 شعبان 1338

راجع به ارامنه – محبر پارلماني ديلي نيوز مي نويسد احزاب مساعد و مخالف مجلس مبعوثان اميدوارند كه امروز دولت اخطار كند چه اقداماتي براي محافظت جان و مال ارامنه ساكن (سيليس) بعمل آمده است (سردانلامك لين) اعلام كرده است كه خيال دارد از رئيس الوزرا استفسار كند كه دولتين فرانسه و انگلستان براي جلوگيري از تجديد كشتار ارامنه متشبث چه اقداماتي شده اند (ديلي نيوز 4 مارس 1920).

 

شماره 32 رعد - 21 شعبان 1338

تيمس لندن - 20 مارس 1920 - قتل عام ارامنه – آقاي مدير محترم تايمز در طي مكتوبي كه در شماره امروز شما اشاعت يافته مستر امير علي شكايت مي نمايد كه من هفته قبل اظهار داشته ام كه مسلمانان هندوستان تاكنون تنفر خود را از قتل عام ارامنه در سيليس اظهار نداشته اند مقصود من از قتل عام مدحش ارامنه در سنه 1915 مي باشد كه تقريباً يك ميليون مرد و زن و طفل هلاك گرديند نه قتل عام اخير كه شايد هنوز در هندوستان اطلاعات مبسوط از آن نمي باشد مسموعات راجع به قتل ارامنه سه سال قبل در كتاب آبي درج و توزيع گرديد و پس از آن مسموعات ديگر نيز از منابع موثقي بدست آمد كه شواهد گذشته راتقويت مي نمود آيا امير علي كتاب آبي را ملاحظه نموده است؟ من يقين دارم كه هزاران مسلمانان قصه قتل عام ارامنه را تقيبح مي نمايد اما آيا هيچ قسم علنا تنفر خود را اظهار داشته اند؟ تاكنون اطلاعي ندارد كه آن را مذمت كرده باشند.

مستر امير علي مي گويد كه بايد بطرز بيطرفانه در آن مسئله تحقيقات به عمل آورده عثمانيها تنوانسته اند منكر اين حقايق كه در تمام شرق نزديك منتشر است گردد ولي در همان حال اين سوء خود را بواسطه تحريك خود مسيحيان مي دانند كه پس از قدري مطالعه و مداقه در آن كتاب آقاي امير علي استنباط خواهد نمود كه بكلي اظهارات بي اساس و جعلي است. اگر مستر امير علي نگارشات وزيرمختار امريكا مقيم دربار اسلامبول را خواهد فهميد كه بچه قسم مشاراليه سعي نموده كه دولت ترك را از اين اقدام فوق العاده باز دارد طلعت و انور نيز علناً اظهار مي دارند كه تركها معتقد براي بودند كه ريشه ارامنه را بركنند و سفير آلمان نيز در اين مسئله همراه بوده است. اگر ما بطور دقت سيرت و سياست حاليه دولت عثماني را تحت مطالعه قرار دهيم بطور وضوح استنباط خواهيم نمود كه حالات وي از زمانيكه حكم قتل عام و تانبان را در سنه 1822 و بلغاريان را در سنه 1876 و حكم قتل ارامنه را در سنه 6-1894 و مدهش ترين همه حكم قتل عام ارامنه را در سنه 1915 صادر نموده تغيير نكرده و هيچ بهبودي نيافته است.

 

شماره 27 رعد - 27 شوال 1338

سيليسي و ارامنه – مونسينيو رترزيان اسقف بزرگ ارامنه در كنفرانس اسيا حضور بهم رسانيده اند براي اينكه تقاضا نمايد قيموميت سيليسي به فرانسه واگذار شود.

تصديق قتل عام ارامنه – لويد جورج در جواب (سرتيز) اظهار داشت بدبختانه ادله و براهين موجوده تمام حاكي هستند كه خبر كشتار ارامنه در آسيا صغير مقرون بصحت مي باشد.

 

شماره 80 شفق سرخ - 27 صفر 1341 - 19 اكتبر 1922

عثماني – فريد بيك بيانات ذيل را به نماينده جريده تايمس اعلام نموده چطور ممكن است همچنانكه بعضي از سياسيون خارجه تصور مي كنند تركهايك ميليون و نيم از ارامنه را به قتل رسانده باشند در صورتيكه عده از ارامنه در عثماني تا اين عددنمي رسد. البته بواسطه وقايع و مرور ايام قتل پانصد هزار ... از طرف تركها نيز تكذيب خواهد شد.

 

منبع: سایت www.genocidal.ir