«Այդ օրերին Օգոստոս կայսրը հրապարակեց մի հրամանագիր՝ իր կայսրութեան սահմաններում գտնւող բնակիչների մարդահամար անցկացնելու...» (Ղուկասի Աւետարան 2.1):

Այսօր մեր մարդացեալ Տիրոջ եւ մանկացեալ Փրկչի՝ Յիսուս Քրիստոսի ծննդեան տօնն է, ուստի նաեւ Աստւածայայտնութեան եւ Հայաստանեայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու առաջին տաղաւար տօնը:

Հետաքրքրական է Աւետարանչի ակնարկութիւնը, որը հիմնւած է պատմական ճշգրիտ տեղեկութիւնների եւ ճշմարտութեան վրայ, թէ՝ ինչպէս Յիսուս Մեսիայի ծննդեան ժամանակ մարդահամար է կատարւել եւ ինչպէս են ընդառաջել խնամատար սուրբ Յովսէփն (մեր եկեղեցու օրացոյցում Յովսէփ աստւածահայր անւանւած) ու սուրբ Կոյս Մարիամ Աստւածածինը:

Բնականաբար ոչ ոք չէր կարող հակառակել թագաւորական հրամանին, սակայն մի պահ փորձենք երեւակայել, թէ ինչքա՜ն դժւար է, նորակազմ ընտանիքի գլուխ կանգնած նշանեալ մարդու համար, ձմռան ցրտին եւ սառն օդին, վերցնել ծննդաբերութեան օրերին հասած իր խօսեցեալ կողակցին ու հետիոտն մեկնել ոչ թէ ուրիշ քաղաք՝ այլ նահանգ, այն էլ՝ դժւար պարագաներում եւ անբարենպաստ պայմաններում, երբ նիւթապէս գտնւում էին համեստ վիճակում:

Կարող ենք մտաբերել, թէ ինչպիսի հոգեվիճակով եւ նոյնիսկ մտատանջութեամբ ճանապարհ ընկաւ վերոյիշեալ զոյգը: Արդիական ճամբորդութեան ոչ մի դիւրութիւն կամ յարմարաւէտութիւն վայելելու կարելիութեամբ, նախնական ձեւերով, ամէն ինչի յարմարւելու պրտադրանքի տակ, նրանք թողեցին Գալիլեայի Նազարէթ քաղաքն ու մեկնեցին Բեթղեհէմ քաղաք՝ Դաւիթ թագաւորի ծննդավայրը, քանզի Յովսէփը Դաւթի ցեղից եւ ազգատոհմից էր:

Այս բոլոր տագնապների ու տանջանքների աւարտին, ի վերջոյ ծնւեց Յիսուս Մանուկը, որ ոչ միայն մխիթարութիւն եւ ուրախութիւն պատճառեց իր ծնողներին, այլեւ դարձաւ Լոյսն ու Ճշմարտութիւնը ամբողջ աշխարհի:

Աւետարանական սոյն դրւագում, եթէ փորձենք ուշադրութեամբ եւ խորաթափանց կերպով զննել այն, պիտի նշմարենք խօսեցեալ զոյգի եւ ի մասնաւորի՝ սուրբ Յովսէփի ազգասիրութիւնն ու պատկանելիութեան գիտակցութիւնը: Նա կարող էր անտեսել իր պարտականութիւնը, կամ նոյնիսկ, այլազան պատրւակներ ճարելով, մտածել փոխել իր ազգատոհմը՝ մնալու համար իր քաղաքը կամ նւազագոյն հեռաւորութեամբ ճամբորդելով լուծել իր խնդիրը:

Պարտաճանաչ ու գիտակից սուրբ Յովսէփն այդպէս չվարւեց սակայն, այլ իր պարտաւորութիւնը դասեց ամէն բանից վեր՝ յանձն առնելով բոլոր տեսակի վտանգ եւ զոհողութիւն, պարզապէս հաւատարիմ մնալու իր ազգին, ազգատոհմին ու նահապետական շառաւիղին:

Նոր Կտակարանում՝ Աւետարաններում արձանագրւած իւրաքանչիւր դէպք, դրւագ, հատւած, տող կամ նոյնիսկ երբեմն բառ ունի իր դաստիարակիչ դերակատարութիւնը: Յիսուս Քրիստոսի ծննդեան իմաստալից ու խորհրդաւոր դէպքը ինքնին առանձին լի է բազմազան դաստիարակութեամբ: Ընտրեալ բնաբանում մենք կարող ենք տեսնել երփներանգ կէտեր, որոնցից գլխաւորը, այսօր, մեզ համար ցուցաբերւած օրինակելի հնազանդութիւնն ու մանաւանդ հարազատ պատկանելիութեան գիտակցութիւնն է:

2020 թւականից սկսեալ դառն եղան մեր պատմութեան եռամեայ էջերը, սակայն իր ամենադաժան աստիճանին հասաւ անցնող տարւայ Սեպտեմբեր ամսին, երբ կորցրեցինք մեր Արցախեան հայրենիքն ու բնիկ ժողովուրդը՝ մեր հայրենակիցների բռնագաղթով: Սրտաճմլիկ է լսել նմանօրինակ լուրեր եւ նոյնիսկ սեփական աչքերով ականատես լինել համացանցային ապացուցող պատկերների: Հազարամեակներ իր հայրենի հողի վրայ ապրելուց յետոյ, անխիղճ ու ոճրագործ համաշխարհային ղեկավարների քմահաճոյքով կորցնել տուն, տեղ, կալւած ու հայրենիք՝ անընդունելի է որեւէ ազգի կամ նոյնիսկ անհատի համար:

Երեւի այս էր մեզ վիճակւած բախտն ու ճակատագիրը: Եթէ ընդունենք, որ անկարելի է փոփոխել բախտ կամ ճակատագիր, անվիճելի է նման հաւատք կամ համոզում, սակայն հաւատում եմ, որ ամէն ինչ, նոյնիսկ բախտն ու ճակատագիրն ունեն իրենց պատճառները:

Եթէ փորձենք չափել մեր հայեցի դաստիարակութեան եւ ազգային պատկանելիութեան գիտակցութեան գործնական աստիճանաչափը, ինչքա՞ն բարձր թւանշան կարող ենք ապահովել արդեօք: Ինչո՞ւ ենք հասել այսօրւայ մեր իրավիճակին. որովհետեւ մեզանից շատերի համար հայրենասիրութիւնը, ազգասիրութիւնն ու հայեցի դաստիարակութիւնը վերացական ու տեսական գաղափարներ են միայն, որոնց մասին ճառելու մէջ փորձում ենք գերադասել միմեանց: Եթէ իսկապէս իղձը կամ տենչն ունենք տեսնելու մեր Ազգի եւ Հայրենիքի ծաղկումը, աճն ու զարգացումը, պէտք չէ մոռնալ, որ նրանց աղբիւրը քրիստոնէական դաստիարակութիւնը, հայեցի դաստիարակութիւնը, ինչպէս նաեւ ինքնութեան եւ ազգային պատկանելիութեան գիտակցումն է:

Ինչպէս որ փառքի ու յաղթանակի օրերին դերակատար ու պատասխանատու էինք բոլորս, նոյնպէս Արցախեան կորստի եւ վերջին տարիների բոլոր աղէտների մէջ եւս դերակատար ու պատասխանատու ենք բոլորս: Ոչ ոք թող չփորձի ինքնարդարացումով խուսափել պատասխանատւութիւնից կամ իրեն բաժին ընկած յանցանքից, որովհետեւ կարելի չէ մի քանի հոգու ծրագրած դաւաճանութիւնը իրագործւի ազգային ու հայրենական տարողութեամբ, եթէ իւրաքանչիւր անձ կամ հայ բաժին չունենայ իր գործով կամ դերակատարութեամբ. որոշները՝ մտածելով կամ ծրագրելով, որոշները՝ օգնելով, որոշները՝ դիւրացնելով, որոշները՝ միանալով, իսկ ուրիշները՝ չխառնւելով, խուսափելով, անգործութեամբ, անտեսելով, թէկուզ լռութեամբ, անփութութեամբ կամ նոյնիսկ անտարբերութեամբ:

Տօնական զգացումներից ամբողջութեամբ դատարկւած, դիմաւորում ենք մեր Նոր տարւայ ամենաուրախալի տօներն ու առիթները, որովհետեւ ազգովի կրեցինք մեր ամենածանր կորուստները: Որպէս քրիստոնեայ, սակայն, մանաւանդ որպէս Հայ հաւատացեալ, բացարձակապէս իրաւունք չունենք մեր հաւատը կորցնելու, այլ պէտք է անմար պահենք մեր յոյսը թէ՛ մեր մտքերում, թէ՛ մեր սրտերում եւ թէ՛ մեր հոգիներում:

Ամանորի եւ Սուրբ Ծննդեան այս բարեբաստիկ զոյգ առիթներով, միասնաբար ուխտենք վերանորոգել մեր հաւատն ու յոյսը, բայց մանաւանդ մեր ազգային ինքնութեան ու պատկանելիութեան գիտակցութիւնը: Այնպէս ինչպէս Աստւածորդու ծննդեան օրը Բեթղեհէմեան Մսուրը, որպէս իր մէջ Սրբութիւն պարունակող արժէք, պատճառ դարձաւ, որ իր շուրջ հաւաքւեն շրջակայ բոլոր հովիւները՝ իրենց հօտերով, թող որ նոյն կերպ, հակառակ մերօրեայ անյուսալի պայմաններին, մեր Հայրենիքը, որպէս ազգային եւ համահայկական մսուր, որն իր մէջ է պարունակում մեր կրօնական, ազգային, հայկական ու հայրենական բոլոր սրբութիւններն ու արժէքները, իր շուրջ հաւաքի մեր բոլոր ղեկավարներին ու առաջնորդներին՝ իրենց բանաւոր ու հաւատացեալ հօտերով, որպէսզի վերակենդանացնենք մեր սէրը, յարգանքը, եղբայրութիւնը, միասնութիւնը, համերաշխութիւնն ու հանդուրժողութիւնը:

Իմ աղօթքն է, որ իւրաքանչիւրիս ներաշխարհը լինի նորակերտ սուրբ մսուր, այնտեղ վերածնելու մեր Տէրն ու Փրկիչը, որպէսզի մեր մէջ աստւածային պատկերի վերականգնման միջոցով մեզանից ճառագայթեն թէ՛ քրիստոնէական-հոգեւոր եւ թէ՛ մարդկային-ազգային բոլոր արժէքները: Գիտակցութեամբ դիմե՛նք ինքնաքննութեան ու ինքնասրբագրութեան: Զղջա՛նք ու ապաշխարե՛նք: Վերադա՛րձ կատարենք դէպի աստւաճահաճոյ ճանապարհ: Միշտ ընտրե՛նք լաւն ու բարին եւ մեր կեանքը լցնե՛նք բարեգործութեամբ ու իսկական աստւածպաշտութեամբ՝ ընդունելու համար Աստծու օրհնութիւններն ու բարիքները, ինչպէս նաեւ երկնաւոր շնորհները, որպէսզի լուսափայլ մտքով, մաքրամաքուր հոգով ու սուրբ սրտով ողջագուրենք իրար եւ շնորհաւորենք ասելով. «Քրիստոս Ծնաւ Եւ Յայտնեցաւ. Ձեզ Եւ Մեզ Մեծ Աւետիս»:

Աղօթիւք Եւ Օրհնութեամբ

Սիփան Եպս. Քէչէճեան

Առաջնորդ Սպահանի Հայոց Թեմի

Շաբաթ՝ 6 Յունւարի, 2024

Ազգային Առաջնորդարան

Սուրբ Ամենափրկչեան Վանք

Նոր Ջուղա - Սպահան, Իրան