Աղբիւր՝ www.armenianorthodoxchurch.org
25-26 նոյեմբեր 2014-ին Մ.Ա.Կ.-ի Մարդկային իրաւանց խորհրդի մէջ տեղի ունեցաւ փոքրամասնութիւնների իրաւունքներին նուիրուած եօթներորդ ժողովը` մասնակցութեամբ Մ.Ա.Կ.-ի անդամ պետութիւնների պատուիրակութիւնների, միջազգային, ոչ կառավարական եւ հասարակական կազմակերպութիւնների եւ փոքրամասնութիւնների ներկայացուցիչների: Ժողովը քննարկեց փոքրամասնութիւնների նկատմամբ կատարուած դաժանութեան ու բռնութեան, յանցագործութիւնների կանխարգելման եւ նրանց գործադրութեան կասեցման, ինչպէս նաեւ տագնապներից յետոյ երկարատեւ խաղաղութիւն եւ համակեցութիւն ստեղծելու ձեւերը: Ժողովի աւարտին ժողովականները յանգեցին համապատասխան որոշումների եւ թելադրանքների, որոնք ներկայացուելու են Մ.Ա.Կ.-ի Մարդկային իրաւանց խորհրդի մարտ 2015-ի նիստին` առ ի վաւերացում:
Ժողովին իր մասնակցութիւնը բերեց իրաւաբան Գէորգ Յակոբճեանը, ով միջազգային օրէնքի իր մասնագիտութեան բերումով Ժնեւում Մ.Ա.Կ.-ի Մարդկային իրաւանց Գերագոյն հաւատարմատարութեան գրասենեակի կազմակերպած փոքրամասնութիւնների իրաւունքներին նուիրուած ծրագրին էր հետեւում: Ժողովի ընթացքում` «Ընթացող տագնապները կասեցնելու» օրակարգին, սիրիահայութեան խնդիրները ներկայացնելու համար մեթր Յակոբճեանը Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան անունով խօսք առնելով` նախ բացատրեց, թէ սիրիահայութիւնը, ինչպէս ամբողջ Սիրիոյ ժողովուրդը, ամենօրեայ դրութեամբ ենթակայ է զանազան դաժանութեան եւ յանցագործութիւնների, մարդկային իրաւանց օրէնքների եւ մարդասիրական օրէնքի խախտումների: Նա իր խօսքի մէջ ասաց. «Փոքրամասնութիւնների նկատմամբ դաժանութիւնները հասան այնպիսի աննախադէպ հանգրուանի, որ մինչեւ իսկ Հայոց ցեղասպանութեան զոհերի աճիւնները, որոնք ամփոփուած էին Դեր Զորի հայոց եկեղեցու մէջ, թիրախ դարձան, երբ ամիսներ առաջ եկեղեցին ականահարուեց»: Իր խօսքի աւարտին Յակոբճեանը իրաւական առաջարկներ ներկայացրեց` միջազգային օրէնքի, մարդկային իրաւանց օրէնքի եւ մարդասիրական օրէնքի սկզբունքների համաձայն տագնապների ընթացքին փոքրամասնութիւնների գոյութիւնը երաշխաւորելու, կոչ ուղղեց շրջանային ուժերին` զինեալ ահաբեկչական խմբաւորումները ֆինանսաւորելուց դադրելու, ինչպէս նաեւ կրօնական ղեկավարներին ու երիտասարդութեան դերը ամրագրելու, ընթացող տագնապները դադրեցնելու եւ վերջապէս երկխօսութեամբ ու փոխադարձ հասկացողութեամբ գոյութիւն ունեցող հարցերը լուծելու:
Նոյն ժողովի շրջանակում ջաւախահայութեան հարցերը ներկայացնելու համար ելոյթ ունեցաւ Քրիստինէ Մարաբեանը, ով «տագնապները կանխարգելելու ձեւերը» օրակարգի մէջ ներկայացրեց Վրաստանի հայ համայնքի դիմագրաւած դժուարութիւնները: Նա վրացահայ «Բաց սահմաններ» կազմակերպութեան անունով բացատրեց, թէ Վրաստանում ջաւախահայութեան նկատմամբ խտրականութիւն է ցուցաբերուում` իրաւական, քաղաքական ու տնտեսական մակարդակների վրայ: Ջաւախահայութիւնը դժուարութիւն ունի արդիւնաւէտ կերպով մասնակից դառնալու երկրի հասարակական, մշակութային եւ քաղաքական կեանքերին: Մարաբեանը հաստատեց, որ վրացական իշխանութիւնները հայութիւնը ձուլելու քաղաքականութիւն են վարում, իսկ վերջին չորս տարիներին յաճախակի են դարձել դաւանանքի վրայ հիմնուած առճակատումները: Նա ժողովի ուշադրութեանը յանձնեց իրաւական միջոցների վրայ հիմնուելով փոքրամասնութիւնների նկատմամբ խտրականութիւնն ու ատելութեան լեզուն յանցագործութիւն նկատելու, արդար ու հաւասար առիթներ ստեղծելու եւ արդիւնաւէտ մասնակցութիւն ապահովելու կարեւորութիւնը` ապագային ծագելիք հաւանական տագնապները կանխարգելելու համար:
Տեղին է նշել նաեւ, որ ժողովի ընթացքում Սիրիոյ եւ Հայաստանի պատուիրակութիւնները անդրադարձ կատարեցին Քեսապի խնդրին: Սիրիական պատուիրակութիւնը դատապարտեց Թուրքիայի անմիջական դերակատարութիւնը` հայութեամբ բնակուած Քեսապից անցնող մարտին հայութիւնը տեղահանութեան ենթարկելու մէջ: Նոյն շրջանակում Հայաստանի պատուիրակութիւնը եւ եգիպտական ղպտի մի կազմակերպութեան ներկայացուցիչն անդրադարձան Հայոց ցեղասպանութեանը եւ հաստատեցին, որ Հայոց ցեղասպանութիւնը Օսմանեան կայսրութեան մէջ ապրող հայ փոքրամասնութեան նկատմամբ կատարուած մեծագոյն ոճրագործութիւնն է, որի յանցագործների անպատիժ մնալու պատճառով այլ ցեղասպանութիւններ էլ կրկնուեցին: