Աղբիւր՝ www.armenianchurch.org

Սիրելի բարեպաշտ հաւատացեալ եղբայրներ եւ քոյրեր,

Աստուածաշնչեան Արարատի հայեացքի ներքոյ, Քրիստոսակառոյց Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի այս նուիրական սրբավայրում այսօր միասնական աղօթքով փառք ենք վերառաքում Ամենազօր Աստծուն իր բոլոր պարգեւների համար: Փառաբանում ենք Երկնաւորին, որ զօրութիւն տուեց մեր ազգին՝ իր դարաւոր պատմութեան փորձութիւնները յաղթահարելու, Հայոց Ցեղասպանութեան արհաւիրքներից վեր յառնելու, իր նոր կեանքի յաղթանակներն ու ձեռքբերումները կերտելու: Օրհնաբանում ենք Տիրոջը, որ վասն հաւատոյ եւ վասն հայրենեաց նահատակուած Ցեղասպանութեան վկաներին թագադրում է սրբութեան պսակով ու նրանց բարեխօսութեամբ հեղում մեր կեանքին Իր անսպառ ողորմութիւնները:

Հայոց Ցեղասպանութեան դժնդակ տարիներին մեր ժողովրդի միլիոնաւոր զաւակներ ծրագրուած կերպով տեղահանուեցին եւ ջարդի ենթարկուեցին, անցան հրի ու սրի միջով, ճաշակեցին տանջանքների ու վշտի դառը պտուղները, սակայն սոսկալի նեղութիւնների մէջ, մահուան յանդիման մնացին Քրիստոսի սիրով զօրացեալ՝ բերելով վկայութիւնը անսասան հաւատքի՝ համաձայն առաքելաւանդ խօսքի. «Իսկ եթէ նախատուէք էլ Քրիստոսի անուան համար, երանելի էք, քանի որ…Աստծու Հոգին հանգչում է ձեզ վրայ»:

Քրիստոսին նահատակութեամբ վկայելը ընդելուզուած է մեր ժողովրդի կեանքին: Սրբութեան, առաքինութեան, անձնուիրումի հոգեւոր սխրանքի բազում վկայութիւններ են արձանագրուած նաեւ Հայոց Ցեղասպանութեան ողբերգական տարեգրութեան մէջ: Քրիստոնէական հաւատքի համար հալածուող հայորդին աղօթքով է անցել նահատակութեան ճանապարհը, իսկ նրան անդուլ դաժանութեամբ հալածողը կարծել է, թէ իսպառ արմատախիլ է անում Քրիստոսի հանդէպ սէրը հայի կեանքից: Յիսուս Քրիստոսի համար նահատակ հայորդու արիւնը անխախտ հաւատքի ու ազգասիրութեան դրոշմն է դրել անապատի աւազներին, մինչդեռ եղեռնագործը կարծել է, թէ հայը անհետ կորչում է պատմութեան հողմերում: Քրիստոսանուիրումի եւ հայրենեաց սիրոյ նոյն այդ ոգով մեր ժողովուրդը հոգեւոր եւ ազգային իր կեանքն է վերակերտել աշխարհի բոլոր կողմերում, վերածնունդ ապրել Արեւելեան Հայաստանում՝ մոխիրներից յառնած իր պետութեան հովանու ներքոյ: Վերելքի իր ուղին մեր ժողովուրդը կերտել է զոհողութիւններով, մաքառումով, մարդկային խղճի ու իրաւունքի առջեւ իր արդար դատը բարձրաձայնելու ջանքերով՝ միշտ աղօթքով յիշելով բիւրաւոր վկաներին Հայոց Ցեղասպանութեան:

Նահատակութեան պատմութիւնը պարզ փաստերի ու դէպքերի շարադրանք չէ միայն, այն մեր առջեւ պարզուող հաւատքի Ճշմարտութիւնն է, որի յանդիման անզօր են հալածանքն ու ոճրագործութիւնները, քաղաքական խարդաւանքն ու դաւադրութիւնները: Նահատակութիւնը մարդկային կեանքը եւ պատմութիւնը կապում է աւելի զօրաւոր, երկնային մի իրողութեան հետ, որն անդրանցնում է ժամանակը եւ ծաւալւում դէպի յաւէրժութիւն` ըստ տէրունական խոստման. «Մի երկնչիր այն բանի համար, որ պիտի չարչարուես. …եղիր հաւատարիմ մինչեւ մահ, եւ Ես քեզ կեանքի պսակը պիտի տամ» (Եայտն. Բ 10): Քրիստոսին վկայած մեր նահատակները մեր հոգու հայեացքը երկրային իրողութիւններից բարձրացնում են դէպի երկնային կեանք, հոգեւոր զուարթութիւն պարգեւելով նրանց բարեխօսութիւնը հայցողներիս եւ քաջալերելով Տիրոջն ապաւինելու, փորձութիւնների յանդիման չերկնչելու եւ տէրունաշնորհ կեանքն ապրելու հաւատքի, յոյսի եւ սիրոյ գործերով: Ցեղասպանութեան նահատակներն այսօր երկնքի արքայութեան լուսեղէն օթեւաններում մարտիրոսութեան պսակով զարդարուած՝ արդարութեան, մարդասիրութեան, խաղաղութեան հովանաւոր սրբեր են, որոնց բարեխօսութիւնը երկնքից Աստծոյ ողորմութեան եւ շնորհների աղբիւրն է բացում այնտեղ, ուր տկարանում է արդարութիւնը, խախտւում են խաղաղութեան անդորրն ու ապահովութիւնը, ուր ոտնահարւում են մարդկանց եւ ժողովուրդների իրաւունքները, սպառնալիքներ են յառնում ընդդէմ հասարակութիւնների բարօր կեցութեան, մոլեգնում են հալածանքներ հաւատքի եւ ինքնութեան դէմ:

Սիրելի բարեպաշտ ժողովուրդ, Մենք ամէնքս այսօր ականատեսն ենք մեր պատմութեան հոգեւոր վերափոխման, որին մասնակից ենք թէ՛ հաւաքաբար, եւ թէ՛ անհատաբար: Ցեղասպանութեան նահատակների սրբադասումը կենդանարար նոր շունչ, շնորհ եւ օրհնութիւն է բերում եկեղեցական եւ ազգային մեր կեանքում: Մենք հաւատում ենք, որ մեր ժողովրդի հոգեւոր նոր վերածննդի պսակն ենք հիւսում` Հայոց Ցեղասպանութեան նահատակներին սրբադասելով: Մեր սուրբ նահատակների յիշատակն այլեւս ոչ թէ զոհի ու ննջեցեալի հոգեհանգստեան աղօթք է, այլ՝ յաղթանակած ու նահատակութեան արեամբ սրբագործուած անմարմին զինուորների յաղթական օրհներգութիւն: Այսօր մեր սուրբ նահատակների հաւատքի եւ հայրենեաց սիրոյ ջերմեռանդ ոգին տարածւում է Դեր Զօրից մինչեւ Սուրբ Էջմիածին եւ Ծիծեռնակաբերդ, նորանկախ Հայաստանից մինչեւ աշխարհասփիւռ հայ կեանքի վերածնուած անդաստաններ՝ զօրացնելով ապրելու անխախտ հաւատքով, մեր կեանքի վերազարթօնքի պայծառ տեսիլքով եւ մեր արդար դատի պաշտպանութեան աներկբայ կամքով:

Այսօր աշխարհի բոլոր կողմերում մեր ժողովրդի աղօթքները միահիւսուած են աղօթքներին սրբազան այս արարողութեան, որին իրենց մասնակցութիւնն են բերում Հայաստանի Հանրապետութեան Նախագահը՝ Առաջին Տիկնոջ հետ, Մեր հոգեւոր եղբայր Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսը, ի Քրիստոս Մեր սիրեցեալ եղբայրները՝ հոգեւոր Պետեր եւ ներկայացուցիչներ քոյր Եկեղեցիների, Հայ Կաթողիկէ եւ Աւետարանական Եկեղեցիների բարձրապատիւ ներկայացուցիչները, հայոց եւ բարեկամ երկրների պետական այրեր, դիւանագիտական առաքելութիւնների եւ միջազգային կազմակերպութիւնների ներկայացուցիչներ:

Ցեղասպանութեան մեր սուրբ նահատակների բարեխօսութեան անդրանիկ հայցով այսօր Մեր աղօթքն ենք վերառաքում առ Աստուած,

որ Իր օրհնութեան ներքոյ անխռով պահպանի մեր ժողովրդին եւ համայն մարդկութեանը,

որ յագենայ արդարութեան ծարաւի հոգին մեր ժողովրդի,

որ աստուածային ողորմութեամբ արդարութեան եւ Ճշմարտութեան շողերը փայլատակեն աշխարհում եւ ցրեն մարդկութեան կեանքն ալեկոծող ոճիրների եւ եղեռնագործութիւնների խաւարը, եւ եղբայրութեան ու համերաշխութեան մէջ մարդկութիւնը կերտի իր բարօր ու երջանիկ կեանքը:

Թող սուրբ նահատակների բարեխօսութեամբ մեր Տէր Յիսուս Քրիստոսի շնորհը, սէրը եւ ողորմութիւնը լինեն ձեզ հետ եւ ամէնքի՝ այսօր եւ միշտ. ամէն:

Մեծարգոյ Նախագահ Հայաստանի Հանրապետութեան,

Բարեկամ պետութիւնների պատուարժան Նախագահներ եւ պետական այրեր,

Քոյր Եկեղեցիների հոգեւոր Պետեր եւ բարեջան եկեղեցականներ,

Միջազգային եւ միջեկեղեցական կազմակերպութիւնների մեծարգոյ  ներկայացուցիչներ,

Մեծապատիւ հիւրեր եւ սիրելի բարեպաշտ ժողովուրդ.

Նուիրական եւ պատմական օր է այսօր: 100-րդ տարելիցն է Հայոց Ցեղասպանութեան: Ծիծեռնակաբերդի յուշահամալիրում վերստին համախմբուել ենք ոգեկոչելու մեր սուրբ նահատակների յիշատակը:

Հոգեւոր մխիթարութիւն է հայրենաբնակ եւ աշխարհասփիւռ մեր ժողովրդի եւ Մեզ համար, որ բիւրաւոր մեր նահատակների յիշատակի արարողութեանը Ձեր ազնիւ մասնակցութիւնն էք բերում պատուարժան Նախագահներ բարեկամ պետութիւնների, սիրեցեալ հոգեւոր Պետեր եւ սպասաւորներ քոյր Եկեղեցիների, պետական, հասարակական եւ միջեկեղեցական կառոյցների բարձրապատիւ ներկայացուցիչներ: Մեր երախտագիտութիւնն ենք յայտնում Ձեզ եւ Ձեր երկրների ժողովուրդներին ու իշխանութիւններին` մեր ժողովրդի հանդէպ դրսեւորած յարգանքի համար:

Օսմանեան Թուրքիայի կողմից 20-րդ դարասկզբին իրագործուած Հայոց Ցեղասպանութիւնը մեր նորագոյն պատմութեան մեծագոյն ողբերգութիւնն է, որը համարժէք գնահատական եւ դատապարտութիւն չստանալով` նախադէպ դարձաւ նոր ոճրագործութիւնների: Գոհութիւն Աստծոյ, ներկայիս Հայոց Ցեղասպանութիւնը միջազգային հանրութեան ուշադրութեան կենտրոնում է. գտնում է ճանաչում եւ դատապարտութիւն: Մեր ներկայութիւնն այստեղ ընդգծում է մեր պատասխանատուութիւնը սերունդներին աւանդելու բռնութիւններից ու եղեռնագործութիւններից զերծ խաղաղ ու ապահով աշխարհ:

Աստծոյ օրհնութեամբ երեկ կատարեցինք սրբադասումը Ցեղասպանութեան տարիներին վասն հաւատոյ եւ վասն հայրենեաց իրենց կեանքը զոհաբերած զաւակների մեր Սուրբ Եկեղեցու: Այսօր Արարատահայեաց այս բարձունքից, ուր լուսազգեստ հոգիներն են մեր նահատակների, եւ սրբութիւնն է մեզ վրայ հովանի, բարեխօսական աղօթք ենք վերառաքում երկինք` աղերսով աշխարհին խաղաղութիւն, մարդկանց մէջ` սէր եւ համերաշխութիւն: Մեր սուրբ նահատակները այսօր պատգամ են բերում մեզ եւ կոչում լինելու առաքեալներ, առաքեալներ` արդարութեան, դատապարտելու եղեռնագործութիւնները մարդկութեան դէմ` ցեղասպանութիւնները, ահաբեկչութիւնները, մարդու եւ ազգերի իրաւունքների ոտնահարումները: Մարդասիրութեան, արդարութեան ու խաղաղութեան հովանաւոր մեր սուրբ նահատակները կոչում են մեզ լինելու առաքեալներ ճշմարտութեան` ընդդէմ կեղծիքի քարոզչութեան ու տարածման, մերժելու ժխտողականութիւնը, յաղթահարելու անհանդուրժողականութիւնն ու անտարբերութիւնը:

Ցեղասպանութեան դառն յիշողութիւնները 100 տարիների ընթացքին չարութեամբ ու ոխակալութեամբ չեն մթագնել մեր ժողովրդի հոգին: Մեր վշտին ատելութիւն չի խառնուել, սակայն եղել ենք անհաշտ խարդաւանքների, մեր պատմութեան խեղաթիւրման հանդէպ, եղել ենք աննահանջ` ճշմարտութեան պայքարի մեր ճանապարհին: Մեր ժողովուրդն այսօր շարունակում է ապրել շրջափակման եւ պատերազմի վտանգի պայմաններում, դիմակայում դժուարութիւնների եւ իր իրաւունքները պաշտպանում մարդու եւ ազգերի իրաւունքների գերակայութեան հաւատով:

Մեր սուրբ նահատակների յիշատակի առջեւ վերստին երախտագիտութիւն ենք յայտնում Հայոց Ցեղասպանութիւնը ճանաչած ու դատապարտած երկրներին, պետական, կրօնական ու հասարակական կառոյցներին ու կազմակերպութիւններին, նաեւ` բոլոր պետութիւններին, ժողովուրդներին ու անհատներին, ովքեր Ցեղասպանութեան դժնդակ տարիներին օգնութեան ձեռք մեկնեցին եւ ապաստան տուեցին մեր ժողովրդի զաւակներին:

Հայրապետիս աղօթքն է, որ մեր ժողովուրդը զօրաւոր պահի հաւատքն ու հայրենեաց սէրը, անկասելի` իր իրաւունքները վերականգնելու կամքը: Հայցում ենք, որ մեր սուրբ նահատակների բարեխօսութեամբ խաղաղութիւնը, արդարութիւնը, սէրն ու ողորմութիւնը յաւէրժ թագաւորեն երկրի վրայ` յանուն մարդկութեան շէն, ապահով ու բարօր կեանքի:

Յիշում եմ եւ պահանջում: