Աղբիւր՝ www.yerkir.am

Սեպտեմբերի 27-ին` Վարագայ Ս. Խաչի տօնին, հանդիսապետութեամբ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ծայրագոյն Պատրիարք եւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում տեղի ունեցաւ 21-րդ դարի երրորդ Միւռոնօրհնէքը:

Միւռոնօրհութեան սրբազան արարողութեանը ներկայ էին ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսեանը, ՀՀ ԱԺ նախագահ Գալուստ Սահակեանը, ՀՀ վարչապետ Հովիկ Աբրահամեանը, Սահմանադրական Դատարանի նախագահ Գագիկ Յարութիւնեանը, Հայոց Եկեղեցու Նուիրապետական Աթոռների ներկայացուցիչներ, թեմակալ առաջնորդներ ու թեմական պատուիրակութիւններ, Գերագոյն հոգեւոր խորհրդի անդամներ, ՀՀ ԱԺ պատգամաւորներ, ՀՀ կառավարութեան անդամներ, ազգային բարերարներ, մշակոյթի եւ գիտութեան գործիչներ եւ Հայաստանից ու աշխարհասփիւռ համայնքներից ժամանած բազմահազար ուխտաւոր հայորդիներ:

Հայաստանեայց Առաքելական Ս. Եկեղեցու կեանքի այս կարեւոր պատմական իրադարձութեանը Հայոց Եկեղեցու հոգեւոր դասին եւ համայն հայ ժողովրդին աղօթակից էին Ղպտի Ուղղափառ Եկեղեցու, Ասորի Ուղղափառ Եկեղեցու, Հնդիկ Մալաբար Եկեղեցու, Ալեքսանդրիայի եւ Համայն Աֆրիկայի Յոյն Ուղղափառ Պատրիարքութեան, Անտիոքի եւ Համայն Արեւելքի Պատրիարքութեան, Ռուս Ուղղափառ Եկեղեցու, Սերբիայի Ուղղափառ Եկեղեցու, Ռումինիայի Ուղղափառ Եկեղեցու, Կիպրոսի Ուղղափառ Եկեղեցու, Չեխիայի Ուղղափառ Եկեղեցու, Ալբանիայի Ուղղափառ Եկեղեցու, Հռոմի Կաթոլիկ Եկեղեցու, Յոյն Կաթոլիկ Եկեղեցու, Ասորի Կաթոլիկ Եկեղեցու, Հայ Կաթողիկէ Եկեղեցու, Անգլիկան Եկեղեցու, Ֆինլանդիայի Լիւթերական Եկեղեցու, Սան Էջիդիոյ համայնքի եւ Եկեղեցիների Համաշխարհային Խորհրդի պատուիրակներն ու ներկայացուցիչները:

Արարողութիւնն սկսուեց երեկոյեան ժամը 17:00-ին: Տէրունական աղօթքից յետոյ Հայրապետական հանդիսաւոր թափօրը Մայր Տաճարի Իջման Ս. Սեղանի առջեւից շարժուեց դէպի Մայր Աթոռի` Ս. Տրդատ արքայի անունը կրող Բաց Խորանը: «Խորհուրդ խորին» եւ «Ուրախ լեր» շարականների երգեցողութեան եւ Մայր Տաճարի զանգերի աւետաբեր ղօղանջների ներքոյ, խաչերի եւ խաչվառների առաջնորդութեամբ, ուխտաւորների ծափողջոյնների ուղեկցութեամբ Ամենայն Հայոց Հայրապետը, օրհնելով ներկայ ժողովրդին, ամպհովանու ներքոյ ուղեկցուեց դէպի Բաց Խորան:

Վեհափառ Հայրապետի ընթերականերն էին Երուսաղէմի Հայոց Պատրիարք Ամենապատիւ Տ. Նուրհան արքեպիսկոպոս Մանուկեանը եւ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Արամ Ա Կաթողիկոսի ներկայացուցիչ Գերաշնորհ Տ. Մուշեղ արքեպիսկոպոս Մարտիրոսեանը:

Հայրապետական թափօրի մէջ տարւում էին Միւռոնօրհնութեան արարողութեան ժամանակ գործածուող սրբազան մասունքները, Սկեւռայի մասանց պահարանի կրկնօրինակը եւ Հայոց Ցեղասպանութեան սուրբ նահատակների մասանց պահարանը, Սրբալոյս Միւռոնի նիւթերը եւ այլ սրբութիւններ: Կոստանդնուպոլսի հայոց պատրիարքական ընդհանուր փոխանորդ Գերաշնորհ Տ. Արամ արքեպիսկոպոս Աթեշեանը կրում էր Կենաց Փայտի մասունքով խաչը, Արցախի թեմի առաջնորդ Գերաշնորհ Տ. Պարգեւ արքեպիսկոպոս Մարտիրոսեանը` Ս. Գեղարդը, ԱՄՆ Արեւելեան հայոց թեմի առաջնորդ Գերաշնորհ Տ. Խաժակ արքեպիսկոպոս Պարսամեանը կրում էր Ս. Գրիգոր Լուսաւորչի Աջը, ԱՄՆ Արեւմտեան հայոց թեմի առաջնորդ Գերաշնորհ Տ. Հովնան արքեպիսկոպոս Տէրտէրեանը` Ծաղկանց նիւթի սափորը, Արարատեան Հայրապետական թեմի Առաջնորդական փոխանորդ Գերաշնորհ Տ. Նաւասարդ արքեպիսկոպոս Կճոյեանը` Բալասանի սափորը, Գուգարաց թեմի առաջնորդ Գերաշնորհ Տ. Սեպուհ արքեպիսկոպոս Չուլջեանը` Մ. Մաշտոցի անուան Մատենադարանի պահոցից այս առիթով դուրս բերուած Վեհափառի Աւետարանը, Գերաշնորհ Տ. Փառեն արքեպիսկոպոս Աւետիքեանը` Ս. Անդրէաս առաքեալի մասունքով Աջը, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի Արտաքին յարաբերութիւնների եւ արարողակարգի բաժնի տնօրէն Գերաշնորհ Տ. Նաթան արքեպիսկոպոս Յովհաննիսեանը` Ս. Ղուկաս Աւետարանչի մասունքով Աջը, Ռուսաստանի եւ Նոր Նախիջեւանի հայոց թեմի առաջնորդ Գերաշնորհ Տ. Եզրաս արքեպիսկոպոս Ներսիսեանը` հին Միւռոնով Միւռոնաթափ մեծ աղաւնին, Հարաւային Ռուսաստանի հայոց թեմի առաջնորդ Գերաշնորհ Տ. Մովսէս եպիսկոպոս Մովսիսեանը կրում էր Ս. Թադէոս առաքեալի մասունքով Աջը:

Զոյգ բուռվարակիրներ Հոգեշնորհ Տ. Նարեկ վարդապետ Աւագեանի եւ Հոգեշնորհ Տ. Ռուբեն աբեղայ Զարգարեանի առջեւից եկեղեցական շապիկով քայլում էր Ս. Միւռոնի կնքահայրը` Մայր Աթոռի բարերար տիար Հայկ Տիտիզեանը:

Մայր Տաճարի երգչախումբը «Հրաշափառ» շարականի հանդիսաւոր կատարումով Բաց Խորանի մատոյցներում դիմաւորեց Հայրապետական թափօրին, ապա միասնական Տէրունական աղօթքով սկսուեց Միւռոնօրհնութեան խորհրդաւոր արարողութիւնը:

Սկզբում «Որ զշնորհս» շարականի երգեցողութեան ներքոյ բուրվառակիրները խնկարկեցին Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի գլխաւորած եպիսկոպոսաց դասը եւ Սրբալոյս Միւռոնի կաթսան, ապա Հին ու Նոր Կտակարաններից հատուածներ եւ Ս. Միւռոնին նուիրուած աղօթքներ ընթերցուեցին:

Աւետարանից յետոյ հնչեց «Բաց մեզ Տէր» շարականը, որի ժամանակ խորան հրաւիրուեց Միւռոնի կնքահայր տիար Հայկ Տիտիզեանը, ով Մայր Աթոռի լուսարարապետ Գերաշնորհ Տ. Հովնան եպիսկոպոս Յակոբեանի հետ միասին բացեց Ս. Միւռոնի կաթսան:

Այնուհետեւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը Միւռոնի կաթսայի մէջ հեղեց ծաղկանց նիւթը եւ բալասանը, որից յետոյ ձեռամբ Նորին Սրբութեան կաթսայի մէջ լցուեց նաեւ Անթիլիասում օրհնուած նոր Միւռոնը, որ Վեհափառ Հայրապետին էր մատուցել Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Արամ Ա Կաթողիկոսի ներկայացուցիչ Գերաշնորհ Տ. Շահան արքեպիսկոպոս Սարգիսեանը:

Սրբազան Աւանդութեան համաձայն` «Առաքելոյ աղաւնոյ» շարականի երգակցութեան ներքոյ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը մեռոնաթափ աղաւնիով կաթսայի մէջ հեղեց նաեւ հին Միւռոնը` նորին փոխանցելով Ս. Գրիգոր Լուսաւորչի ձեռքով օրհնուած սրբալոյս Միւռոնի զօրութիւնը:

Նորին Սրբութիւնն օրհնեց նոր Միւռոնը, տեառնագրեց եւ խառնեց նաեւ Կենաց Փայտի մասունքով խաչով, Աստուածամուխ Ս. Գեղարդով եւ հայոց հաւատքի հայր Ս. Գրիգոր Լուսաւորչի Աջով։

Այնուհետեւ Նորին Սրբութիւն Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը իր պատգամն ուղղեց ներկաներին եւ համայն հայութեանը, որից յետոյ «Էջ Միածինն ի Հօրէ» շարականի ներքոյ Նորին Սրբութիւնը, եպիսկոպոսաց դասը եւ Միւռոնօրհնութեան կնքահայրը համբուրեցին նորօրհնեալ Միւռոնի կաթսան:

Արարողութիւնը փակուեց Տէրունական աղօթքով, ապա Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը Ս. Գեղարդով օրհնեց ներկաներին:

Ուխտաւոր ժողովրդին եւ Քրիստոնէական Եկեղեցիների ներկայացուցիչներին հնարաւորութիւն տրուեց հպուելու Ս. Միւռոնի կաթսային եւ ստանալու նոր Միւռոնի օրհնութիւնը:

Միւռոնօրհնութեան արարողութեան աւարտին թափօրը Հայրապետական մաղթերգի ներքոյ ուղղուեց դէպի Մայր Տաճար:

Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսըի պատգամը

«Սիրելի բարեպաշտ ժողովուրդ,

Ողորմած Աստծու նախախնամութեամբ Հայոց ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցի ոգեկոչման տարում Միւռոնի օրհնութեամբ հոգեւոր մի նոր ուրախութիւն է հեղւում մեր կեանքին: Տօնական մեծ օր է: Վարագայ Սուրբ Խաչի տօնն է` նուիրական յիշատակը Հայաստան բերուած տէրունական Խաչափայտի մասունքի հրաշքով յայտնուելու: Այս մեծասքանչ օրը հոգեւոր անհուն ուրախութեան զգացումներով համայն հայոց հոգեւոր կենտրոնում` Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում կատարեցինք սրբալոյս Միւռոնի օրհնութիւնը:

Մեր աղօթքը բարձրացրեցինք առ Երկնաւոր մեր Հայրը, որ Իր Սուրբ Հոգու շնորհով նիւթեղէն այս իւղը վերափոխուի սրբութեան ու շնորհաբաշխ զօրութեան: Մեր հայրերի օրհնութեան աղօթքով խնդրեցինք, որ «լինի իւղ ցնծութեան, զգեստ լուսաւոր…, սրբութիւն հոգիների եւ մարմինների… կնիք արդարութեան, զէնք հաւատքի, յաղթող նահատակ ընդդէմ ամենայն գործոց բանսարկուի»: Խնդրեցինք, որ նրա սրբարար օծումով շարունակուի աստուածային պարգեւների հեղումը հաւատացեալների հոգիներին, հայոց մեր աշխարհին, համայն մեր ժողովրդի կեանքին:

Սրբալոյս Միւռոնը տեսանելի նշանն է Քրիստոսով օծման, որն ընդունում ենք մկրտութեան միջոցով` իբրեւ ժառանգակից Փրկչի: Միւռոնով զգեստաւորւում ենք Քրիստոսի սրբութեամբ, մաքրւում մեղքից, որպէսզի ապրենք Աստծու արդարութեամբ: Միւռոնը զարթօնք եւ գարուն է հոգիների, ծաղկում` հաւատքի, առաքինասէր կեանքի ու բարեպաշտ գործերի, վահան` ընդդէմ չարի, յաղթանակը, փառքն ու լուսեպսակը հաւատացեալների, քանզի Երկնաւոր մեր Հայրը Իր Որդու միջոցով, կոչեց մեզ մահուանից կեանքի, մեղքին ծառայութիւնից շնորհների ազատութեան եւ երկնային արքայութեան ժառանգութեան:

Աստծու ողորմութեամբ այսօր աշխարհի բոլոր կողմերից ազգիս զաւակները ուխտաւորաբար համախմբուել են Սուրբ Էջմիածնում` աղօթակից լինելու սրբալոյս Միւռոնի օրհնութեան արարողութեանը: Մեր ժողովրդի հազարաւոր զաւակների ներկայութիւնը այստեղ վկայում է մեր կեանքում կարեւորութիւնն ու արժէքը սուրբ Միւռոնի, որ կնիքն է քրիստոնէական մեր ինքնութեան ու շաղախը` ազգային մեր միասնականութեան: Միւռոնում տեսնում ենք նաեւ մեր ժողովրդի հանդէպ Աստծու հոգածութիւնն ու խնամքը, Ով Իր փրկութեան շնորհը տարածեց Արարատի շուրջ սփռուած հայոց մեր երկրի ու ա զգի վրայ:

Միւռոնի մէջ տեսնում ենք Սուրբ լեռն Արարատ, որի վրայ հանգրուանեց Նոյ նահապետի փրկութեան տապանը, եւ աղաւնու բերած ձիթենու շիւղը դարձաւ խորհրդանիշը Աստծու խաղաղութեան, իսկ ձիթենու իւղը` օրհնեալ նիւթը սուրբ Միւռոնի: Միւռոնի ամէն կաթիլում տեսնում ենք սուրբ Թադէոս առաքեալի ձեռքով Հայաստան բերուած մեր Տիրոջ օծութեան իւղը: Տեսնում ենք սուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչ Հայրապետի ձեռամբ Արածանիի` Արեւելեան Եփրատի ջրերում, երկնքում ծագած տէրունական խաչի լուսեղէն նշանի ներքոյ մկրտութիւնը հայոց Տրդատ արքայի, արքունիքի ու ժողովրդի: Միւռոնու մ պատկերն է տէրունաշնորհ Սուրբ Էջմիածնի, պատկերները` միւռոնաօծ մեր վանքերի ու եկեղեցիների, խաչքարերի ու մագաղաթների, պատկերները` իրենց կեանքով Միւռոնի լոյսը տարածած մեր սրբերի: Միւռոնը միախառնում է մեր անցեալն ու ներկան, այոյ, հաւատում ենք, եւ գալիք բոլոր դարերը, քանզի բոլոր փորձութիւնների յանդիման մեր ժողովուրդը անխախտ պահեց Միւռոնի դրոշմը` աներկբայ վստահութեամբ, որ այն «իւղ է ցնծութեան, զգեստ լուսաւոր…, սրբութիւն հոգիների եւ մարմինների… կնիք արդարութեան, զէնք հաւատքի, յաղթող նահատակ ընդդէմ ամենայն գործոց բանսար կուի»:

Սուրբ Միւռոնն իր հոգեղէն զօրութեամբ հաւատքի զէնք եղաւ նաեւ 100 տարի առաջ Հայոց ցեղասպանութեանը զոհ դարձած մեր ժողովրդի զաւակների համար, ովքեր յաղթող նահատակներ եղան` պահելով իրենց հաւատարմութիւնն առ Աստուած ու առ հայրենին: Եղեռնահար մեր ժողովուրդը միւռոնադրոշմ հաւատքով վերապրեց Ցեղասպանութիւնը, յաղթեց մահին: 100-ամեայ մեր ուղին եղաւ վերածննդի ուղի, եւ այսօր մեր անկախ պետականութեան հովանու ներքոյ ազգային զարթօնքի նոր հորիզոններ են լուսաւորւում: Մեր նորօրհնեալ կեանքի յուսալերութեամբ նորաեփ այս Միւռոնը` օրհնուած Ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցի նուիրական տարում, նաեւ` մեր սրբացեալ նահատակների բարեխօսութեան հայցով, կոչում ենք ՅԱՂԹՈՒԹԵԱՆ ՄԻՒՌՈՆ` հաւատով, որ այն հաւատացեալների հոգիներին դրոշմելու է մեր սուրբ նահատակների, Տիրոջ բոլոր վկաների եւ հայրենեաց պաշտպան մեր նախնեաց հո•ու արիութիւնն ու անպարտ ոգին:

Սիրելիներ, արժեւորենք մեր Միւռոնը որպէս Միւռոն սրբացեալ կեանքի, Միւռոն վերազարթօնքի, որպէսզի հոգեւոր նորոգութեամբ, մեր արդար կեանքով ու ողորմած գործերով շարունակենք վերելքի մեր ուղին: Արժեւորենք մեր Միւռոնն իբրեւ շաղախ ազգային միասնականութեան, որպէսզի կարող լինենք յաղթահարել մեր կեանքի դժուաութիւնները: Այսօր, երբ աշխարհը լի է տագնապներով, մարդկային կեանքեր խլող հակամարտութիւններով` յատկապէս Մերձաւոր Արեւելքում, ուր անասելի տառապանք եւ կորուստներ են կրում նաեւ մեր ժողովրդի զաւակներ ը, երբ խաթարուած է անդորրը մեր հայրենիքի սահմաններում, եւ տակաւին արդար վճիռ չի ստացել մեր ժողովրդի իրաւունքների ճանաչումը, հրամայական է ամուր միասնականութեամբ զօրացնել մեր հայրենիքը, որ լինի ապաւէնը համայն մեր ժողովրդի խաղաղ ու ապահով կեանքի, մեր արդար դատի յաղթանակի եւ ոգեշնչող ուժը` ազգային զարթօնքի:

Սուրբ Էջմիածնից բաշխուող սրբալոյս Միւռոնը թող տարածի սրբութիւնը եւ հոգեւոր առաքինութիւնների անուշաբոյրը աշխարհում եւ հանուր մեր ժողովրդի կեանքում, ազգային-եկեղեցական մեր օրհնեալ անդաստաններում, հայ ընտանիքներում, մեր հայրենիքի սահմաններում, հայրենեաց պաշտպան մեր զինուորների, մեր Եկեղեցու բոլոր զաւակների սրտերում` դառնալով յաղթանակների եւ բարի գործոց նոր ձեռքբերումների զօրութիւն:

Երանաշնորհ մեր Հայրապետներից Սիմէոն Երեւանցին Էջմիածնից սփռուող Միւռոնի մասին ասում է. «Ինչպէս արեգակի ճառագայթն է ծանուցում արեգակի գեղեցկութիւնն ու օգտակարութիւնը, ինչի շնորհիւ կառավարւում է երկիրը եւ դալար մնում, ճիշտ այդպէս էլ սուրբ Միւռոնն է միշտ քարոզում Սուրբ Էջմիածնի օգտակարութիւնն ու գեղեցկութիւնը: Ահա խորհրդաւոր արեգակ Սուրբ Էջմիածինը, որ լուսաւորում է ձեր հոգիներն ու մարմինները»:

Թող Սուրբ Էջմիածնի Միւռոնի յաւէրժական լոյսը միշտ դրոշմուի մեր ժողովրդի զաւակաց հոգիներին, որպէսզի մշտապէս նորոգեն իրենց ուխտը առ Աստուած, ուխտը` առ Առաքելական մեր Սուրբ Եկեղեցին ու նուիրական հայրենիքը: Թող աղաւնու բերած ձիթենու շիւղով Արարատի փէշերից ազդարարուած Աստծու խաղաղութիւնը ամրացնի արդարութեան, մարդասիրութեան ոգին աշխարհում, զօրացնի համերաշխութիւնը եւ համագործակցութիւնը մարդկանց եւ ազգերի:

Այս օրհնաբեր եւ հոգենորոգ օրը Մենք գոհութիւն ենք վերառաքում առ Ամենակալն Աստուած, որ Մեզ վերստին շնորհը պարգեւեց կատարելու Միւռոնօրհնութեան սրբազան արարողութիւնը` մասնակցութեամբ եւ աղօթակցութեամբ Հայաստանի Հանրապետութեան մեծարգոյ Նախագահ Տիար Սերժ Սարգսեանի, Մեր հոգեւոր եղբօրը` Արամ Ա Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսին ներկայացնող Գերաշնորհ Տ. Մուշեղ եւ Շահան Արքեպիսկոպոսների, Երուսաղէմի Հայոց Պատրիարք Ամենապատիւ Տ. Նուրհան Արքեպիսկոպոս Մանուկեանի, Կոստանդնուպոլսի Հայոց Պատրիարքական Փոխանորդ Գերաշնորհ Տ. Արամ Արքեպիսkոպոս Աթեշեանի, քոյր Եկեղեցիների Գերապատիւ Հովուապետերի եւ բարձրապատիւ ներկայացուցիչների, ուխտապահ մեր հոգեւոր դասի, հայոց պետական աւագանու, դիւանագիտական առաքելութիւնների ղեկավարների եւ ներկայացուցիչների եւ հայրենաբնակ ու Սփիւռքից ժամանած մեր ժողովրդի բազում բարեպաշտ զաւակների:

Հոգու բերկրութեամբ եղբայրական Մեր ողջոյնն ենք յղում Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսին, Կոստանդնուպոլսի Հայոց Պատրիարք Ամենապատիւ Տ. Մեսրոպ Արքեպիսկոպոս Մութա‎‎ֆեանին եւ քոյր Եկեղեցիների հոգեւոր Պետերին` աղօթքով ու մաղթանքով, որ Տէրը միշտ անսասան ու պայծառ պահի Իր Սուրբ Եկեղեցին Աւետարանի կենարար պատգամներով մարդկութեան կեանքը լուսաւորելու եւ փրկութեան առաջնորդելու առաքելութեան մէջ:

Աղօթում ենք, որ Ամենակալ Տէրը խաղաղութիւն ու ապահովութիւն պարգեւի աշխարհին եւ Հայաստան ու Արցախ հայրենի մեր երկրին: Եւ թող Տիրոջ Սուրբ Հոգու շնորհներով առատապէս օրհնուի մեր ժողովրդի եւ համայն մարդկութեան կեանքը:

Շնորհք, սէր եւ ողորմութիւն Տէառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի եղիցին ընդ մեզ եւ ընդ ամենեսէան, ամէն»: