Երկուշաբթի՝ 2014 թւականի մարտի 10-ին, երեկոյեան ժամը 4։30-ին, Եւրոմիութեան արտաքին քաղաքականութեան եւ անվտանգութեան հարցերով գերագոյն յանձնակատար Քաթրին Աշտոնը ժամանեց Նոր Ջուղայի ս. Ամենափրկչեան վանք։ Ս.Ա. վանքում Քաթրին Աշտոնին եւ նրան ընկերակցող պատւիրակութեանը՝ Սպահանի հայոց թեմի առաջնորդ գերշ. Տ. Բաբգէն եպս. Չարեանի գլխաւորութեամբ, դիմաւորեցին Շահինշահրի համայնքի հոգեւոր տեսուչ հոգշ. Տ. Անանիա վրդ. Գուճանեանը, Պատգամաւորական ժողովի, Թեմական, Կրօնական եւ այլ մարմինների ատենապետերը եւ ներկայացուցիչները։
Պատւիրակութեան անդամները նախ այցելեցին որմանկարներով զարդարւած, 350-ամեայ վաղեմութիւն ունեցող Ս. Ամենափրկչեան վանքի «Ս. Յովսէփ Արեմաթացի» եկեղեցի, որտեղ Վանքի «Կոմիտաս» երգչախումբը խմբավարութեամբ պրն. Արմէն Ամիրխանեանի հանդէս եկաւ ս. Պատարագից «Մարմին տէրունական», «Քրիստոս ի մէջ մեր յայտնեցաւ»եւ «Սուրբ, սուրբ» երգերով եւ իր ելոյթն աւարտեց «Կիլիկիա» երգով։ Տկն. Քաթրին Աշտոնը եւ պատւիրակութեան անդամները հիացմունքով ունկնդրեցին ս. Պատարագից երգւած կտորները, ապա հմայւած դիտեցին եկեղեցու գունազարդ որմանկարները, որոնք ներկայացնում են Հին ու Նոր կտակարանների ամբողջ պատմութիւնը, եկեղեցու խորհուրդները, Ս. Գրիգոր Լուսաւորչի չարչարանքները եւ մանաւանդ Դրախտ-Դժոխք սքանչելի պատկերը։
Այնուհետեւ պատւիրակութեան անդամները բարձրացան Վանքի Ծաղկեայ դահլիճ, ուր առաջնորդ Սրբազանը բարի գալստեան խօսք արտայայտելով հիւրին եւ պատւիրակութեան միւս անդամներին, անդրադարձաւ իրանահայութեան կեանքին ու նրանց ունեցած առաւելութիւններին ու իրաւունքներին։ Բացատրեց թէ ինչպիսի կազմակերպ համայնքներ են, եւ որ ինչպիսի ակտիւ կեանք են վարում հոգեւոր, ազգային ու մշակութային ոլորտներում։ Նա մատնանշեց կառավարութեան հետ սերտ յարաբերութեանը եւ ներկայացրեց Իրանը որպէս համագոյակցութեան երկիր եւ նշեց, որ 400 տարիներից ի վեր հայերը, որպէս քրիստոնեաներ, իսլամ եղբայրների ու քոյրերի հետ ապրել են յարգանքով եւ սիրով։ Սրբազան Հայրը շնորհակալութիւն յայտնեց Եւրոմիութեան խորհրդարանին Հայոց ցեղասպանութիւնը ճանաչելու կապակցութեամբ, միաժամանակ անդրադարձաւ Շւէյցարիայի դատարանի կողմից դատապարտւած թուրք գործիչ Դողու Փերինչէքի արդարացման վճռին, յիշեցնելով, որ մէկ ամիս առաջ Մեծի տանն Կիլիկիոյ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա Կաթողիկոսը, մի նամակով բողոքարկել է Շւէյցարիայի դատարանին՝ ընթերցելով Վեհափառ Հայրապետի նամակից մի հատւած։
Սրբազան Հայրն իր խօսքի շարունակութեան մէջ կարեւորութեամբ ընդգծեց, որ Իրանի պետութիւնը միշտ զօրակցել է մեզ՝ մեր եկեղեցիների ու մշակութային կոթողների պահպանման գործում, մինչդեռ սրանից մի քանի տարի առաջ հարեւան Ադրբեջանում ազերիներն աւերեցին Հին Ջուղայի պատմական արժէք ներկայացնող խաչքարերը, որն ինքնին մշակութային ցեղասպանութիւն է։ Թեմակալ Առաջնորդն աւարտելով իր արտայայտութիւնները՝ յոյս յայտնեց, որ Եւրոխորհրդարանը կը բարձրաձայնի այս մասին, կը ճանաչի մարդկային իրաւունքները եւ կը դատապարտի նման արարքները, որպէսզի այլեւս չթոյլատրւեն նման ցեղասպանութիւնների շարունակութիւնը այլուր։
Սրբազան Հօր խօսքերից յետոյ արտայայտւեց Տկն․ Քաթրին Աշտոնը, վստահեցնելով, որ անպայման հետեւելու եւ պաշտպանելու է մարդկային իրաւունքները եւ ներկայացւած խնդիրները։
Պաշտօնական հանդիպման աւարտին առաջնորդ Սրբազան Հայրը յանուն ազգային իշխանութեան յուշանւէրներ յանձնեց Քաթրին Աշտոնին։ Ապա պատւիրակութեան անդամներն այցելեցին ս. Ամենափրկչեան վանքի «Խաչատուր Կեսարացի» անւան թանգարանը, որտեղ առաջնորդ Սրբազան Հայրը Հայոց ցեղասպանութեան տաղաւարի առջեւ երկար բացատրութիւններ տալով իրագործւած ոճրի վերաբերեալ, քարտէզի վրայ ցոյց տւեց այն վայրերը, որտեղ իրագործւել են Հայոց ցեղասպանութիւնը, ինչպէս նաեւ Դեր-Զորից բերւած նահատակների աճիւնների բեկորները, այնուհետեւ շրջելով թանգարանում՝ ներկայացրեց 10-րդ դարից մինչեւ 18-րդ դարի ձեռագրերը, եկեղեցական սպասները, իւղաներկ պատկերներն ու զանազան այլ արժէքաւոր ցուցանմուշները։ Սրբազան Հայրը յատկապէս անդրադարձաւ անգլիական տպամեքենային, որը ս. Ամենափրկչեան վանքում աշխատած երրորդ տպամեքենան է եղել, նաեւ խօսեց Խաչատուր վրդ. Կեսարացու մասին, ով՝ իր եւ իր գործակիցների ջանքերով, ս. Ամենափրկչեան վանքում հիմնադրել է Իրանի եւ Միջին Արեւելքի առաջին տպարանը։
Վերջում յարգելի հիւրը գրառում կատարեց թանգարանի յուշամատեանում, այնուհետեւ թանգարանի մուտքի առջեւ պատւիրակութեան անդամներն առաջնորդ Սրբազան Հօր եւ ազգային մարմինների հետ հաւաքական լուսանկարւելուց յետոյ, հրաժեշտ տւեցին։
