ՎԵՐԱՑՆԵՆՔ ԲՈԼՈՐ ԱՐԳԵԼՔՆԵՐԸ
«Երբ Շաբաթ օրն անցաւ, Մարիամ Մագդաղենացին, Յակոբոսի մայրը՝ Մարիամը եւ Սողոմէն, գնացին խունկ գնեցին եւ պատրաստեցին, որպէսզի գնան եւ օծեն Յիսուսի մարմինը» (Մրկ. 16.1):
Մարկոս Աւետարանիչն իր Աւետարանի վերջաւորութեանը մեր Տիրոջ Յիսուս Քրիստոսի հրաշափառ յարութեան դէպքն սկսում է «Իւղաբեր կանանց» դրւագով, որտեղ դիտումնաւոր կերպով շեշտում է «երբ Շաբաթ օրն անցաւ» խօսքը, մեզ յիշեցնելու կամ բացատրելու կրօնական օրէնքի արգելքը, որը նշւած է Հին Կտակարանում, Սինա լեռան վրայ Մովսէսի ստացած պատւիրաններով. «Հանգստութեան օրը միտքդ բեր՝ այն սուրբ պահելու համար» (Ելք 20.8), եւ չէր թողնում, որ այլոց նման, «Իւղաբեր կանայք» եւս իրենց ամենաէական ու անհրաժեշտ պարտականութիւնները կատարէին նոյնիսկ մեռելի կամ դիակի նկատմամբ:
Տարօրինակ է այսօր մեզ համար լսել կամ նոյնիսկ Սուրբ Գրքերում ընթերցել, թէ ինչպէ՞ս կարելի է ամէն տեսակի ընթացք կասեցնող, կեանքերը մի քանի ժամ կամ օր սառեցնող, բոլոր գերակայութիւնները նսեմացնող ու մանաւանդ մարդկային ամենաբարձր տրամաբանութիւնն անզօր դարձնող «սուրբ» նկատւած թաղումը կամ յուղարկաւորութիւնն անգամ ենթակայ դառնայ նմանօրինակ կրօնական արգելքի:
Թաղման կարգը կամ յուղարկաւորութիւնը, մանաւա՛նդ ննջեցեալը, այսօր մեզ համար այնքան գերազանց է ու նւիրական, որ որեւէ արգելք այն կասեցնելու համար՝ տեսնւում եւ ընկալւում է որպէս «սրբապղծութիւն», որի դիմաց ո՛չ մի տրամաբանութիւն պատրաստ չէ հնազանդւելու եւ ո՛չ մի մարդկային կամք՝ ենթարկւելու:
Եթէ մերօրեայ պարզ մահկանացու ննջեցեալների հարազատները կարող չեն հանդուրժել որեւէ տեսակի արգելք, որը սառեցնելու է իրենց վշտալի պարտականութիւնները, ապա ինչպէ՞ս այն ընդունելի պիտի լինէր երկու հազարամեակներ առաջ, մանաւանդ որ «Ննջեցեալ»-ը պարզ մահկանացու մի մարդ արարած չէր, այլ մեր երկնառաք Վարդապետը, Աստւածորդին, խոստացւած Փրկիչն ու սպասւած Մեսիան:
Հակառակ այդ բոլորին, «Իւղաբեր կանայք» հաւատքով ընդունեցին իրենց կրօնական օրէնքի արգելքը, համբերութեամբ սպասելով յաջորդ օրւան, երբ ամէն տեսակ նախատինք, նոյնիսկ չարչարանք կամ մահ աչքի առաջ ունենալով, շարունակեցին կէս մնացած թաղման կարգն ու յուղարկաւորութեան պարտականութիւնները:
Մեր Տիրոջ եւ Փրկչի՝ Յիսուս Քրիստոսի սուրբ Յարութեան դրւագի մէջ մենք ընթերցող վկաներն ենք, թէ ինչպէ՛ս այդ օրերին, Քրիստոսի թաղման ժամանակ, արգելքը կրօնական օրէնքն էր, սակայն եթէ այն փորձենք բաղդատել ներկայ դարի մեր կեանքի արգելքների հետ, ինչպիսի՞ տարբերութիւններ կարող ենք գտնել դրանց միջեւ:
Որպէս քսանմէկերորդ դարի անհատ անձ, այսօր մենք որեւէ արգելք տեսնո՞ւմ ենք մեր առօրեայ կեանքում կամ զգո՞ւմ ենք մեր ներաշխարհում: Աստւածաշնչում պարզ գրւել է. «Աստւած Իր պատկերովը ստեղծեց մարդ արարածը» (Ծն 1.27), ինչը մեզ հասկացնում է թէ՝ մենք ստեղծւած ենք Աստծու պատկերի համաձայն, այսինքն՝ Քրիստոնեայ հաւատացեալն իր մէջ Աստծու պատկերն ու նմանութիւնը պէտք է տեսնի կամ նւազագոյնը զգայ:
Եթէ Աստծու պատկերով ու նմանութեամբ ենք ստեղծւել, եթէ դեռ եւս այն տեսնում կամ զգում ենք մեր մէջ, ուրեմն մեր նկարագրային բարեմասնութիւններից կամ առաքինութիւններից պէտք է նկատել համարձակութիւնը, կորովը, անվախութիւնը, անկաշկանդ լինելը, ազատակամութիւնը, թափանցիկութիւնը, բացայայտութիւնն ու մանաւանդ անարգել խօսելը կամ աւելի ճիշտ՝ գործելը:
Մի րոպէ փորձենք ինքնաքննութեան հայելու մէջ պարզ դիտել մենք մեզ, տեսնելու համար թէ արդեօք վերոյիշեալ կէտերը դեռ եւս մնացե՞լ են մեր մէջ կամ գոյութիւն ունե՞ն: Մեր ընթացքը, մեր խօսելը, մեր գործելը եւ մեր ապրելակերպը շատ բան պէտք է բացայայտեն այսօր:
Եթէ աստւածային պատկերը կանգուն է մեր մէջ, նշանակում է իսկական հաւատացեալ Քրիստոնեաներ ենք, սակայն եթէ այն խաթարւել ու աղաւաղւել է, նշանակում է, որ մենք կորցրել ենք մեր սկզբնական երանական իրավիճակը:
Այսօր, ցաւ ի սիրտ, կեանքն ու աշխարհը մեզ ցոյց են տալիս, թէ՝ ոչ միայն մարդկութեան, այլեւ Քրիստոնեաների մեծամասնութիւնը կորցրել է իր աստւածային պատկերը, որը առաջ է գալիս բազմազան ու այլազան տեսակի արգելքների հետեւանքով, որոնք պատճառ են դառնում նաեւ մեր հոգեւոր ներշխարհի փլուզմանը:
Ի՞նչ են արդեօք այդ արգելքների արմատները: Դրանց գլխաւորագոյնները կարող ենք նկատել՝ գիտակցութեան պակասը, վախը, անձնական շահը, աշխարհական նկատառումները, փողը, աթոռը, պաշտօնը, որեւէ բանի կապւածութիւնը եւ ուրիշներից կախեալ լինելը:
Աշխարհում երբեմն այնպիսի արգելքներ գոյութիւն ունեն, որոնք մեզ վրայ պարտադրւած են կեանքի բերումով, պայմաններով ու պարագաներով, փչացնելով մեր ամբողջ արժէքը՝ որպէս մարդ արարած կամ նոյնիսկ որպէս Քրիստոնեայ հաւատացեալ, սակայն երբեմն դրանք ճիշտ հակառակն են. մենք մեր ձեռքով, մեր երեւակայութեամբ եւ մեզ համար ենք ստեղծել այդ շինծու արգելքները մեր մտքերում, մեր սրտերում եւ մեր հոգիներում՝ կասեցնելով մեր աստւածահաճոյ, բարի, տիպար, օրինակելի ու քրիստոնէավայել իսկական ընթացքը:
Կեանքում շատ են արգելքները, որոնցից հաւանաբար մենք եւս անկապ ու անմասն չենք, սակայն փորձենք նայել թէ ինչպիսի՞ արգելքների դիմաց ենք կանգնած եւ որքանո՞վ դրանց ճնշմանն ենք ենթարկւած: Մեր արգելքներն արտաքի՞ն են թէ ոչ՝ ներքին. օտարների՞ կողմից են, թէ ոչ՝ մեր կողմից. իրակա՞ն են, թէ ոչ՝ երեւակայական եւ շինծու. մեր շրջապատը մեզ քաջալերում է ստրկանա՞լ դրանց դիմաց, թէ ոչ պայքարել՝ յաղթահարելու համար: Պէտք է իմանալ եւ գիտակցել, որ կեանքում ո՛չ մի անքակտելի կամ անխափանելի արգելք գոյութիւն չունի, այլ կարելի է բոլորը բեկանել ու վերացնել:
Թող որ մեր Տիրոջ եւ Փրկչի՝ Յիսուս Քրիստոսի հրաշագործ Յարութիւնը ինքնաքննութեան եւ արթնութեան լաւագոյն առիթ հանդիսանայ մեզ համար, որպէսզի սթափւենք մեր ներկայ վիճակից, եւ եթէ արգելքների դիմաց ենք կանգնած, փոխենք մեր անկանոն ընթացքը, զղջանք ու ապաշխարենք, դուրս գանք ճնշւած հոգեվիճակից, ընտրենք բարեգործութեամբ առլցուն աստւածահաճոյ կեանք եւ հաւատով ու յոյսով վերականգնենք մեր մէջ աստւածային անցեալի կորած պատկերը, արժանանալով Աստծու ողորմութեանը, գթութեանը, ներողամտութեանը, շնորհներին եւ օրհնութիւններին, մինչ Քրիստոսի հրաշալի Յարութեան կերպարանափոխող լոյսի շողերը մեր մէջ փարատեն ու ոչնչացնեն ամէն տեսակի վախ, մտատանջութիւն եւ արգելք, դրանց փոխարէն վերահաստատելով եղբայրութիւն, սէր, ներում, յարգանք, համերաշխութիւն ու հանդուրժողութիւն, աղաղակենք եւ ասենք.-
«Քրիստոս Յարեաւ Ի Մեռելոց.
Օրհնեալ է Յարութիւնն Քրիստոսի»: