Աղբիւր՝ www.asbarez.com

 

Թուրքիայի խորհրդարանի նախագահ Ջեմիլ Չիչեքը երեքշաբթի՝ ապրիլ 15-ին ընդունեց Միացեալ նահանգների Ներկայացուցիչների տան խօսնակ Ջան Բէյներին եւ նրան ընկերակցող պատւիրակութեանը։ Այս ընդունելութիւնը զուգադիպում էր Ծերակոյտի Արտաքին յարաբերութիւնների յանձնախմբի կողմից Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչումը պահանջող բանաձեւի վաւերացման, եւ այդ պատճառով, այցելութեան ընթացքում թրքական կողմը օրակարգի բերաւ այս հարցը։

Բանաձեւի դէմ Թուրքիայի վերապահութիւնը բարձր մակարդակի հիւր երեսփոխանին փոխանցւեց վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի կողմից, որ աւելի ուշ, վարչապետարանում ընդունեց հիւրին եւ նրան ընկերակցող պատւիրակութեանը։

Էրդողանը, այլ հրատապ հարցերի առընթեր, անդրադարձաւ Հայոց ցեղասպանութեան բանաձեւին եւ փոխանցեց այս խնդրում Թուրքիայի զգայնութիւնը՝ ասելով, թէ պէտք չէ արտօնւի, որ այդպիսի բանաձեւ խանգարի երկու երկրների յարաբերութիւնները։

Նիւթը լայնօրէն արծարծւեց նաեւ Չիչեքի կողմից։ Չիչեքը, հիւրերի համար սարքւած ընթրիքի սեղանի վրայ խօսեց եւ տարածաշրջանի բազմաթիւ հարցերին անդրադառնալոց յետոյ՝ խօսքը բերեց Հայոց ցեղասպանութեանն՝ ասելով. «Հաւատում եմ, որ Հայոց ցեղասպանութեան հարցը Թուրքիայի հասցէին կատարւած ամենից մեծ զրպարտութիւնն է եւ սա մեծ ծանրութիւն է դնում նաեւ Միացեալ նահանգների հետ մեր ունեցած կապերի վրայ»։

Չիչեքը կրկնեց Թուրքիայի պաշտօնական տեսակէտը՝ ասելով. «Ես էլ հաւատում եմ, որ խորհրդարանները պէտք է կառուցեն այսօրն ու վաղը, այլ ո՛չ թէ վճիռներ արձակեն անցեալի մասին։ Եթէ անցեալի մասին վճիռներ արձակելու սկսենք, այն ժամանակ խաղաղութիւնն ու կապերը վտանգի կենթարկւեն»։ Չիչեքը դիտել է տւել, որ Ծերակոյտի յանձնախմբի որոշումը զուգադիպեց այնպիսի մի շրջանի, երբ բազմաթիւ փորձութիւններ կան մերձակայ երկրներում։ «Ամէն անգամ, երբ ապրիլ ամիսն է գալիս, այսպիսի մի մթնոլորտ է ստեղծւում։ Հայկական պնդումներուն ու Ցեղասպանութեան բանաձեւերի՝ խորհրդարանների կողմից ընկալումն ու այս մարզում նրանց բաւական ճամբայ կտրած լինելը լուրջ անհանգստութիւն են պատճառում Թուրքիային»,- ասաց Չիչեքը։ Նա կրկնեց, թէ այս խնդիրները պէտք է ձգւեն պատմաբանների։

Բէյներն իր պատասխան ուղերձի մէջ վստահեցրեց, որ Ամերիկան բացառիկ կարեւորութիւն է տալիս Թուրքիայի հետ ունեցած իր յարաբերութիւններին եւ ուզում է այն առողջ պահել։ «Մի՛ մտահոգւէք, մենք պատմութիւն գրելու պարտականութիւն չենք ստանձնելու, բայց պայման է, որ մեր երեսփոխաններն աւելի յաճախակի հանդիպումներ ունենան իրար հետ»,- ասաց նա՝ յայտնի դարձնելով, թէ Քոնգրեսը հեռու է Հայոց ցեղասպանութեան մի բանաձեւ ընդունելուց։

Միւս կողմից, թրքական «Հաբեր 7» կայքը հաղորդում է, որ Թուրքիայի Արտաքին գործոց նախարար Ահմեդ Դաւութօղլուն յայտարարել է, թէ Ցեղասպանութեան բանաձեւը հապճեպ կերպով է ներկայացւել, սակայն Ծերակոյտի օրակարգ չի մտնելու: «Նման բան չի ակնկալւում: (Միացեալ նահանգների արտաքին գործոց նախարար) Քերին նշեց, որ բանաձեւը յանձնախմբից այն կողմ չի անցնելու: Մեր դիրքորոշումն ու արձագանգը յստակ է: Թուրքիան նման քաղաքական շահարկումներ չի արտօնելու: Մենք հետեւում ենք իրադարձութիւններին»,- ասել է նա:

Թուրքիայի Արտաքին գործոց նախարարը յայտնել է նաեւ, որ այս հանգրւանին այդ բանաձեւը Անքարա-Վաշինկթոն յարաբերութիւնների վրայ չի ազդելու: «Բանաձեւը Ծերակոյտի կամ Ներկայացուցիչների տան օրակարգ անցնելու կամ որեւէ յայտարարութեան պարագային, մենք նախապէս ցոյց տւած մեր արձագանգը դարձեալ ցոյց կը տանք: Թուրքիան լուռ չի մնալու: Սակայն նման հաւանականութիւն չենք նախատեսում»,- ասել է նա: