Աւետարանը պատմում է, թէ Քրիստոսը յարութիւն առնելուց յետոյ Գալիլիայում աշակերտներին երեւաց եւ նրանց սրբազան մի առաքելութիւն յանձնեց՝ աշխարհ բերած Իր արժէքներն ու ճշմարտութիւնները քարոզելու եւ մարդկանց Իրեն հետեւորդ դարձնելու, միաժամանակ վստահեցնելով, թէ «Միշտ ձեզ հետ կը լինեմ, մինչեւ աշխարհի վախճանը» (Մտ 28.20)։

Յարուցեալ Քրիստոսը խոստացաւ Իրեն հաւատացողների հետ լինել մինչեւ աշխարհի վերջը, այլ խօսքով՝ մինչեւ Իր երկրորդ գալուստը։ Ա՛րդ, Յարուցեալ Քրիստոսն անցեալ չէ, այլ ներկայ։ Նա միշտ մեզ հետ է։

- Յարուցեալ Քրիստոսը մեզ հետ է՝ խաւարի մէջ կորած մարդու լոյսը դառնալով:  Իր երկրաւոր առաքելութեան սկզբում Քրիստոսը յայտարարեց. «Ես որպէս լոյս եկայ աշխարհ, որպէսզի ով որ ինձ հաւատայ՝ խաւարի մէջ չմնայ» (Յհ 12.46)։ Աստծու մարդեղացեալ Որդին մեզ խաւարից երկնային լոյսի առաջնորդեց եւ Իր լոյսով շաղախեց մարդկային կեանքն ու մենք դարձանք «Լոյսի որդիներ»  (Ա.Թս 5.5) եւ «Աշխարհի լոյսը» (Մտ 5.14)։

- Յարուցեալ Քրիստոսը մեզ հետ է՝ կեանքի փոթորկի մէջ մնացած մարդուն յոյս ներշնչելով:  Դժւարութեան մատնւած մարդուն Քրիստոսն ասաց՝ մի՛ վախենայ, միայն հաւատայ։ Քրիստոսի յոյսով զօրացած Առաքեալները կարեւորութեամբ շեշտեցին հաւատքով շաղախւած յոյսի հրամայականը քրիստոնեայի կեանքում։ Քրիստոսի հետեւորդներին ուղղած իրենց հովւական թղթերի մէջ նրանք յիշեցրին, որ «Մեր յոյսը դրել ենք կենդանի Աստծու վրայ»  (Ա.Տմ 4.10), որովհետեւ «Այս յոյսով էր, որ փրկւեցինք»  (Հռ 8.24), եւ հետեւաբար՝ «Անխախտ պահենք այն յոյսը»  (Եբր 10.23), որ «Երբեք ամօթով չի ձգում»  (Յհ 5.5)։

- Յարուցեալ Քրիստոսը մեզ հետ է՝ մարդուն յաւիտենական կեանք խոստանալով:  Չմոռանանք Քրիստոսի խոստումը. ով որ իմ խօսքերս լսի եւ հաւատայ ինձ ու ետեւիցս գայ, յաւիտեան կեանք կունենայ։ Ա՛րդ, ով որ հաւատում է Քրիստոսին «Արդէն իսկ մահից դէպի կեանք է անցել»  (Յհ 5.24)։ Պօղոս առաքեալն իր կեանքի օրինակով վկայում է, թէ յաւիտենական կեանքը «Ձրի պարգեւ»  է Աստծու կողմից՝ Քրիստոսի ճամբով տրւած մարդուն (Հռ 6.23)։ Հետեւաբար, Քրիստոսին հետեւողը կոչւել է իր հաւատքի կեանքով եւ բարի գործերով ամուր կառչելու յաւիտենական կեանքին։

- Յարուցեալ Քրիստոսը մեզ հետ է՝ մահւան վրայ տարած յաղթանակով:  Մեղքը, չարը, ապականութիւնը, սատանան ու մահը իրենց տիրապետութիւնը հաստատել էին մարդկային կեանքի վրայ՝ հեռացնելով մարդը Աստծուց, երկիրը՝ երկնքից։ Աստծու Որդին Իր մահով մահին յաղթեց եւ մահւան իշխանութիւնը քանդեց։ Քրիստոսի յարութեամբ մարդը վերամարդացաւ, Աստծու որդեգիրը դարձաւ եւ յաւիտենական կեանքի շնորհին արժանացաւ։

- Յարուցեալ Քրիստոսը մեզ հետ է՝ մարդու առջեւ փրկութեան ճանապարհ բանալով:  Եթէ ուզում ես փրկւել, հետեւիր Ինձ՝ պատգամեց Քրիստոսը։ Առաքեալները շարունակ յիշեցրին քրիստոնեայ հաւատացեալներին, թէ՝ միայն Քրիստոսով կարող ենք փրկւել, որովհետեւ Նա աշխարհ եկաւ մարդու փրկութեան համար, եւ թէ՝ Քրիստոսն է աշխարհի միակ Փրկիչը:

Իր ուսուցումների, առակների եւ հրաշքների միջոցով Աստծու Որդին յաճախ յիշեցրեց Իր հետեւորդներին՝ «Եթէ սիրում էք Ինձ՝ պէտք է գործադրէք Իմ պատւիրանները»  (Յհ 14.15) եւ խոստացաւ՝ «Որբ չեմ ձգելու ձեզ. կրկին կը գամ ձեզ մօտ»  (Յհ 14.18)։

Սիրելի հայորդիներ, մկրտութեամբ Աստծու Միածին Որդին մեր Փրկիչը դաւանելու կոչւած լինելով անդրադառնո՞ւմ ենք արդեօք, թէ յարուցեալ Քրիստոսը խոստացել է մեզ հետ լինել, մեզ որբ չձգել, եւ դարձեալ գալ, այն սպասումով, որ հաւատարմութեամբ հետեւենք Նրան՝ անսալով Իր ուսուցումներին եւ գործադրելով Իր պատւիրանները։ Ա՛յս է քրիստոնեայ մարդու կոչումը։

Ա՛րդ, Իր հրաշափառ յարութեամբ Քրիստոսը չհեռացաւ այս աշխարհից։ Յարուցեալ Քրիստոսը մեզ հետ է, աշխարհին յայտնած ճշմարտութիւններով, պարզած արժէքներով, Իր Աւետարանով։ Արդեօք մենք յարուցեալ Քրիստոսի հետ ե՞նք, ապրո՞ւմ ենք Իր ներկայութիւնը մեր կեանքում, քայլո՞ւմ ենք Իր ցոյց տւած ճանապարհով, դաւանո՞ւմ ենք մեզ փոխանցած Իր արժէքներն ու ճշմարտութիւնները, մեր կեանքին ու գործին որպէս ուղեցոյց։

Քրիստոսի յարութեան նշումը յիշեցում է, որ Քրիստոսը մեզ հետ է՝

- Կեանքի փոթորիկների մէջ, որպէս մեր փրկութեան լաստը։

- Կեանքի խաւարի մէջ, որպէս մեր երկնային լոյսը։

- Կեանքի դժւարութիւնների մէջ, որպէս մեր կենդանի յոյսը։

- Կեանքի մոլոր ճանապարհների մէջ, որպէս մեր ճշմարիտ ճանապարհը։

Յարուցեալ Քրիստոսը մեզ հետ է մինչեւ աշխարհի վախճանը։ Նա խոստացաւ դարձեալ գալ՝ դատելու մեզ, մեր ապրած կեանքի ու կատարած գործերի համար։ Պատրա՞ստ ենք ընդունելու Քրիստոսին, որպէս մեր Տէրն ու Փրկիչը։

Սիրելի՛ զաւակներ հայ ժողովրդի, մեր կեանքի դաժան թէ ուրախ պահերին, մի՛շտ լինենք՝ Իր Խաչով ու Յարութեամբ մեզ կեանք շնորհած մեր Փրկչի հետ, հետեւե՛նք Նրան՝ վերանորոգ հաւատով ու յոյսով սպասելով Նրա երկրորդ գալստեանը։

*
*     *

Մեր Տիրոջ Յիսուս Քրիստոսի Յարութեան տօնի առիթով, եղբայրական ջերմ սիրով ողջունում ենք Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսին, մաղթելով եկեղեցաշէն իրագործումներով երկար գահակալութիւն։ Ողջունում ենք նաեւ Երուսաղէմի Հայոց Պատրիարք Ամենապատիւ Տ. Նուրհան Արք. Մանուկեանին եւ Կոստանդնուպոլսոյ Հայոց Պատրիարք Ամենապատիւ Տ. Սահակ Արք. Մաշալեանին, իրենց մաղթելով բեղմնաւոր ծառայութիւն Հայ Եկեղեցու անդաստանում։

Հայրապետական օրհնութեամբ ու հայրական սիրով ողջունում ենք Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան Թեմակալ Առաջնորդներին, Հոգեւոր Դասին, Ազգային Իշխանութիւններին, մեր ժողովրդի կեանքում գործող կազմակերպութիւններին ու միութիւններին եւ մեր հաւատացեալ ժողովրդին։ Աղօթում ենք առ Աստւած, որ Իր երկնային հովանու ներքոյ պահի ու պահպանի Հայաստանն ու Արցախը եւ մեր ազգի սիրելի զաւակներին, որպէսզի կարողանանք, Յարուցեալ Փրկչի յաղթանակով հզօրացած, վերանորոգել մեր կեանքը եւ դիմագրաւել ներկայ ժամանակների բազմազան մարտահրաւէրները։

Քրիստոս յարեաւ ի մեռելոց,

Օրհնեալ է յարութիւնն Քրիստոսի։

ԱՐԱՄ Ա. ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ

ՄԵԾԻ ՏԱՆՆ ԿԻԼԻԿԻՈՅ

Սուրբ Զատիկ 2023

Անթիլիաս, Լիբանան

«ԻՄ ՁԱՅՆՍ ՄԻԱՑՆԵԼՈՎ ՍՈՒՐԻՈՅ ԵԿԵՂԵՑԻՆԵՐՈՒ ՀՈԳԵՒՈՐ ՊԵՏԵՐՈՒ ՀԱՒԱՔԱԿԱՆ ՁԱՅՆԻՆ, ԿՈՉ Կ’ՈՒՂՂԵՄ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՄԱՅՆՔԻՆ ՎԵՐՋ ՏԱԼՈՒ ՍՈՒՐԻՈՅ ԴԷՄ ՀԱՍՏԱՏՈՒԱԾ ՊԱՏԺԱՄԻՋՈՑՆԵՐՈՒՆ ԵՒ ԿԱՐԵԼԻ ՓՈՒԹՈՎ ՕԺԱՆԴԱԿԵԼՈՒ ՍՈՒՐԻՈՅ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԻ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ԿԱՐԻՔՆԵՐՈՒՆ»

Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. ԱՐԱՄ Ա. ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ

Ինծի համար միշտ յատուկ ուրախութիւն եղած է ըլլալ Սուրիոյ մէջ. այն երկրին, որ Հայոց Ցեղասպանութենէն ետք ընդունեց ջարդէն ճողոպրած մեր ժողովուրդի զաւակները եւ իր հայրենիքը, հացն ու ջուրը բաժնեց իրենց հետ։ Աշխարհացրիւ մեր ժողովուրդի զաւակները երբեք չեն մոռնար Սուրիոյ ժողովուրդին ցուցաբերած սէրը, վստահութիւնը ու զօրակցութիւնը հայ ժողովուրդին նկատմամբ։

Այսօր, սակայն, վշտաբեկ սրտով ու ցաւով կ՚այցելեմ Սուրիա եւ ականջալուր ու ականատես կ՚ըլլամ երկրաշարժին յառաջացուցած ահաւոր քանդումներուն ու մարդկային զոհերուն, ինչպէս նաեւ հարազատներ կորսնցուցած անհատներու եւ անտուն մնացած բազմաթիւ ընտանիքներուն։ Փաստօրէն, ահաւոր ողբերգութեան մը դիմաց կը գտնուի այսօր Սուրիան։ Երկրաշարժին ծանր հետեւանքները կրնան աւելի ծաւալիլ, եթէ կարելի փութով ազդու միջոցներու չդիմուի։

Հետեւաբար, միջազգային համայնքը չի կրնար անտարբեր մնալ մարդկային այս ահաւոր ողբերգութեան նկատմամբ։ Նման կացութեան դիմաց անհրաժեշտ է մէկդի դնել քաղաքական մօտեցումներ ու դիրքորոշումներ եւ որպէս մարդկային նոյն ընտանիքին պատկանող անձեր ու ազգեր անհրաժեշտ է իրարու օգնել։ Ինչպէս Աստուածաշունչը կ՚ըսէ, երբ մարմնին մէկ անդամը ցաւի ամբողջ մարմինը կը ցաւի (Ա.Կր 12.26)։ Այսօր, միջազգային համայնքը եւ անոր պատկանող բոլոր ազգերն ու երկիրները կոչուած են օժանդակելու Սուրիոյ։ Արդ, սա պահուն իմ ձայնս միացնելով Սուրիոյ եկեղեցիներու հոգեւոր պետերու հաւաքական ձայնին, կոչ կ՚ուղղեմ միջազգային համայնքին վերջ տալու Սուրիոյ դէմ հաստատուած պատժամիջոցներուն եւ կարելի փութով օժանդակելու Սուրիոյ ժողովուրդի անհրաժեշտ կարիքներուն, որպէսզի արդէն տնտեսական տագնապի մատնուած սուրիացի ժողովուրդը կարենայ դուրս գալ իր ներկայ ահաւոր տագնապէն։

16 Փետրուար 2023

Հալէպ, Սուրիա

Երկուշաբթի, 20 Փետրուար 2023-ին, դարձեալ 6,4 աստիճան ուժգնութեամբ երկրաշարժ մը ցնցեց հրաաւային Կիլիկիոյ շրջանները, յատկապէս Անտիոքը ու Ալեքսանտրէթը, հասնելով մինչեւ Սուրիա՝ Քէսապ, Հալէպ, Լաթաքիա։ Երկրաշարժին յառաջացուցած ցնցումները Լիբանանի ծովեզերեայ շրջանի բնակիչներէն շատեր մղեցին գիշերը անցընելու իրենց ինքնաշարժներուն կամ աւելի ապահով վայրերու մէջ. հադորդում է Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսարանի կայքը։

Յայտնենք, որ երկրաշարժը ամէնէն շատ վնաս հասցուցած է Քէսապի մէջ։ Սուրբ Աստուածածին եկեղեցին եւ տասնեակ մը տուներ մեծ վնասներու ենթարկուած են։ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Վեհափառ Հայրապետը մնայուն կապի մէջ է Հալէպի ու Քէսապի հոգեւոր ու համայնքային պատասխանատուներուն հետ՝ աղօթելով, որ Աստուած հեռու պահէ յատկապէս շրջանի մեր ժողովուրդը նման չարիքներէ եւ վիրաւորներուն ու հիւանդներուն շուտափոյթ ապաքինում ու առողջութիւն պարգեւէ։

Մեծի Տանն Կիլիկիո Կաթողիկոս Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Առաջինը Հալեպ կատարած հովվապետական այցի ընթացքում այցելել է փետրվարի 6-ին երկրաշարժից նյութական վնասներ կրած Կիլիկիան ճեմարան և հենց տեղում ծանոթացել իրավիճակին։ Այս մասին գրում է «Գանձասարը»։

Վեհափառ հայրապետն իր խոսքում նշել է. «Ճիշտ է, այս ցավալի ու մտահոգիչ պայմաններում ենք հանդիպում, սակայն ուզում եմ հաստատել, որ հալեպահայությունը կանգնուն է և շարունակում է վերականգնելու իր հավաքական աշխատանքը։ Անցնող տարիներին դժվարություններ ունեցանք։ Այսօր տագնապն այլ է, սակայն բոլոր տագնապների դիմաց պետք է ունենանք հավատ, հույս և միասնական աշխատանք»։

ՀՄԸՄ-ի փողերախումբը սգերգեր է նվագել։ 

Երեքշաբթի, 6 Փետրուար 2023-ին, Արցախի Հանրապետութեան նախագահ Արայիկ Յարութիւնեան հեռաձայնային հաղորդակցութիւն մը ունեցաւ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Կաթողիկոսին հետ եւ պարզեց Ազրպէյճանի կողմէ Բերձորի (Լաջին) միջանցքի փակման հետեւանքով Արցախի մէջ ստեղծուած մարդասիրական եւ ընկերատնտեսական ճգնաժամը եւ Արցախի իշխանութիւններուն կողմէ իրավիճակի յաղթահարման համար կատարուող աշխատանքները։ Նախագահը  նաեւ մեծ ցաւով ու ափսոսանքով անդրադարձաւ Սուրիոյ մէջ տեղի ունեցած երկրաշարժին եւ արցախահայութեան զօրակցութիւնը  յայտնեց աղետէն տուժած հայ ընտանիքներուն:

Վեհափառ Հայրապետը, իր կարգին, իր աջակցութիւնը յայտնեց Արցախի ժողովուրդին եւ ընդգծեց, որ ամէնօրեայ աղօթքներու կողքին, Կաթողիկոսարանը կը շարունակէ ջանքեր գործադրել արցախահայութեան սատար կանգնելու համար: Վերջապէս, Հայրապետը վստահեցուց, որ միայն անկոտրում կամքով եւ կուռ միասնութեամբ կարելի կ՚ըլլայ յաղթահարել մարտահրաւէրները եւ կանխել աղէտը։

Երեքշաբթի, 7 Փետրուար 2023-ին, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Վեհափառ Հայրապետը, Սուրիոյ Հանրապետութեան նախագահ Պաշշար Ալ-Ասատին յղած ցաւակցագիրով, յանուն Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան, իր խորազգաց վշտակցութիւնը կը յայտնէ Սուրիան հարուածած ծանր երկրաշարժին հետեւանքով ինկած զոհերուն, ինչպէս նաեւ զօրակցութիւն՝ վերապրողներուն։

Վեհափառ Հայրապետը նամակին մէջ կը գրէ, որ կսկիծով կը հետեւի աղէտին պատճառած ահաւոր աւերին եւ պատրաստակամութիւն կը յայտնէ օգնութեան ձեռք երկարելու Սուրիոյ ժողովուրդին։ Նամակի աւարտին, Նորին Ս. Օծութիւնը աղօթք կը բարձրացնէ առ Աստուած, որպէսզի աղէտի զոհերուն հոգիները լուսաւորէ, շուտափոյթ ապաքինում պարգեւէ վիրաւորներուն եւ մխիթարութիւն՝ Սուրիոյ ժողովուրդին։

Հայ եկեղեցւոյ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութիւնը, իր գահակալով՝ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Վեհափառ Հայրապետով, իր ուխտեալ Միաբանութեամբ եւ բոլոր թեմերով, խորապէս կը ցաւի ի տես երկրաշարժին ստեղծած մարդկային կորուստներուն ու նիւթական մեծ աւերին եւ իր ամբողջական զօրակցութիւնը կը յայտնէ մեր ժողովուրդի զաւակներուն։

Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոս Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա-ի ֆէյսբուքեան գրառումը

    Խոր ցաւով իմացայ Հայաստանի Հանրապետութեան Պաշտպանութեան Նախարարութեան N զօրամասի կացարանին մէջ բռնկած հրդեհին հետեւանքով 15 երիտասարդ հայորդիներու մահուան գոյժը։ Կ՚աղօթեմ անոնց հոգիներուն խաղաղութեան, ընտանիքներուն Ս. Հոգւոյ մխիթարութեան եւ վիրաւորներուն շուտափոյթ ապաքինման համար։

Թող Աստուած անսասան պահէ մեր Հայրենիքն ու հայոց բանակը։

Արցախի պաշտպանութիւնը համահայկական անյետաձգելի հրամայական է այսօր. վաղը կրնայ ո՜ւշ ըլլալ:

Արցախի հայութիւնը ինքնորոշման իր հաւաքական կամքը բազմիցս արտայայտած է:

Արցախի հայութեան ինքնորոշման իրաւունքի պաշտպանութիւնը ու անոր ընկերատնտեսական բարօրութեան օժանդակութիւնը իւրաքանչիւր հայու եւ համայն հայութեան նուիրական պարտքն է:

Զօրաշարժի պէտք է ենթարկել մեր ժողովուրդի զաւակները, ի խնդիր Արցախի փրկութեան:

Արդ, կոչ կ՚ուղղենք Հայ Եկեղեցւոյ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան թեմերուն, որ բոլոր համայնքներուն, կազմակերպութիւններուն ու կառոյցներուն գործօն մասնակցութեամբ, միացեալ ծրագրաւորումով ու հաւաքական աշխատանքով, իւրաքանչիւր թեմ իր տեղական պայմաններուն համապատասխան մօտեցումով, դիմէ հետեւեալ քայլերուն.-

- Մեր ժողովուրդի զաւակներուն մօտ արծարծ պահել Արցախի ինքնորոշման իրաւունքի պաշտպանութեան հրամայականը, որպէս համահայկական առաջնահերթութիւն:

- Արցախի ապաշրջափակման գծով ազդու միջոցներով լծուիլ քարոզչական աշխատանքի օտար շրջանակներէ ներս՝ պետութիւն, քաղաքական հասարակութիւն, կազմակերպութիւններ, մամուլ եւ այլն...:

- Նախաձեռնել Արցախի մեր զաւակներուն անմիջական կարիքներուն օժանդակութեան: Համակարգումի գծով շուտով տեղեակ պիտի պահենք մեր թեմերը:

Մենք մնայուն կապի մէջ ենք Արցախի իշխանութեան հետ եւ Արցախի ապաշրջափակման ուղղութեամբ Մեր աշխատանքները կը շարունակենք: Ազգային Կեդրոնական Վարչութիւնը մօտէն կը հետեւի Արցախի շուրջ տեղի ունեցող զարգացումներուն: Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութիւնը պիտի մասնակցի Արցախի բարեկամներու Ֆորումին:

ԱՐԱՄ Ա. ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ

ՄԵԾԻ ՏԱՆՆ ԿԻԼԻԿԻՈՅ

16 Յունուար 2023

Անթիլիաս

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍՈՒԹԻՒՆ ՀԱՅՈՑ
ՄԵԾԻ ՏԱՆՆ ԿԻԼԻԿԻՈՅ

ՍՓԻՒՌՔԻ ՏԱՐԻ
(Բ)
ԻՆՔՆԱՔՆՆՈՒԹԻՒՆԻՑ ՎԵՐԱԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄ

2 0 2 3

Պ Ա Տ Գ Ա Մ
Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. ԱՐԱՄ Ա ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻ
ՄԵԾԻ ՏԱՆՆ ԿԻԼԻԿԻՈՅ

ԱՆԹԻԼԻԱՍ

ԱՐԱՄ Ա ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ
ՄԵԾԻ ՏԱՆՆ ԿԻԼԻԿԻՈՅ

Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան

Թեմակալ Առաջնորդներին,

Հոգեւոր Դասին,

Ազգային Իշխանութիւններին Եւ

Մեր Ժողովրդի Զաւակներին

2023 տարւայ սեմին, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսու­թեան Անթիլիասի Մայրավանքից քրիստոնէական սիրով ու հայ­րապե­տական օրհնութեամբ ողջունում ենք Ազգային Ընդհանուր Ժողո­վին, Ազգային Կենտրոնական Վարչութեան Կրօնական ու Քաղա­քական Ժողովներին, Միա­բանութեանը, Թեմակալ Առաջնորդներին եւ Ազգային Իշխանութիւն­ներին, մեր կեանքում գործող քաղա­քա­կան, կրթա­­­­կան, մշակու­թային, բարե­սիրական եւ համայնքային միու­թիւններին ու կազմակեր­պու­թիւններին, ինչպէս նաեւ մեր ժողո­վր­դի սիրելի զաւակներին։ Աղօթում ենք առ Բարձրեալն Աստւած, որ բացւող Նոր Տարին մեր անհատական, ընտա­նեկան եւ ազ­գային կեանքի մէջ լցւի առող­ջու­թեան, յաջո­ղու­թեան եւ երջանկու­թեան երկնային բարիքներով։

*
*     *

Ինչպէս ծանօթ է մեր ժողովրդի զաւակներին, անցնող տարին, 2022 թւականը, հայրապետական հռչակագրով յայտարարեցինք «Սփիւռքի Տարի»։ Անդրադառնալով Սփիւռքի պարզած ներկայ վիճակին, եւ այն հիմնական դրդապատճառներին, որոնք մեզ մղե­ցին 2022 տարին հռչակելու «Սփիւռքի Տարի», հռչակագրի մէջ հետեւեալ հաստա­տումը կատարեցինք.–

«Հայօրէն մաշումի ենթակայ Սփիւռ­քը՝ մի տեղ անորոշու­թեան ալիքների մէջ է օ­րօրւում, այլ տեղ՝ փոթորիկների դէմ է պայ­քարում. մի տեղ՝ նոր ինքնութեան փնտռտուքի մէջ է, այլ տեղ՝ տե­ղայնացման արագ ընթացքի մէջ։ Հետեւաբար, այս կացութեան դիմաց Սփիւռ­քի վերակազմա­կերպումն ու վերա­կենսաւո­րումը հրամայական ան­հրա­ժեշ­տու­թիւն է։ Այս բազմա­տարած ու բազմե­րես ծրա­գիրն իր գործ­­նա­կան ընթացքը կարող է առնել նախ Սփիւռքի ինքնա­քննու­թեամբ, ինքնարժեւորումով եւ ազգի համայնական կեան­քի մէջ նրա իւրայա­տուկ տեղի ու դերի յստակեցմամբ։ Այս հսկայածաւալ աշխա­տան­քին հարկ է լծւել այսօ՛ր. վաղը կարող է ո՜ւշ լինել՝ աշխարհի արմա­տական ու արագ փոփոխու­թիւն­ների յոր­ձա­նուտի մէջ ապրող Սփիւռ­քի համար»: Ապա, մեկնելով Սփիւռքի պարզած անորոշ ու մտա­հոգիչ կացութիւնից, շեշտեցինք թէ՝ «Անորոշութիւններով ու տագ­նապ­ներով լեցուն Սփիւռքի ներ­կայ իրավիճակը, մեր եկե­ղեցուն, մեր ղեկավար մարմիններին ու մտա­ւորական­ներին պէտք է մղի՝ իրապաշտ ոգով, պատասխա­նատու մօտեցումով ու համապար­­փակ տեսլակա­նով տագ­նապելու, մտածելու, քննելու, խորհրդակցելու եւ մանաւանդ՝ Սփիւռ­քի ներ­­կան վերակազմակեր­պելու եւ նրա ապագան հունա­ւորող ճիշտ ճամ­բա­ներ եւ ազդու միջոցներ որո­նելու»:

Արդարեւ, անցնող տարւայ ընթացքում Սփիւռքի ներկայ գո­յա­վիճակի ու դիմագրաւած մարտահրաւէրների շուրջ՝ յօդ­ւած­ների, ուսումնասիրութիւն­ների, դասախօսութիւն­ների եւ սեմինար­նե­րի ճամբով արտայայտւած մտահոգութիւնները, ներ­կա­յաց­ւած մատնանշում­ներն ու կատարւած վերլու­ծումները փաստօրէն վերաշեշ­տեցին՝ հայ­րապետական հռչակագ­րով մեր կատարած ընդգծումները եւ յատ­կապէս՝ Սփիւռքն իր ներկայ վի­ճա­կից դուրս բերե­լու եւ վերակազ­մակերպման առաջ­նոր­դելու անյետա­ձգելի հրամա­յա­­կանը։

Հետեւաբար, մէկ կողմից նկատի ունենալով սկսւած քննար­կում­ների շարունակման կարեւորութիւնը, եւ միւս կողմից, քննար­կում­ներից այն կողմ՝ գործադրութեան հեռանկարների եւ միջոց­ների յստա­­կեց­ման անհրաժեշտութիւնը, յատկապէս թեմերի շրջագծում, ներկայ հայրապետական գրով 2023 տարին դարձ­եալ հռչակում ենք

ՍՓԻՒՌՔԻ ՏԱՐԻ (Բ)

(Ինքնաքննութիւնից՝ վերակազմակերպում)

շեշտաւորումով։ Մեր սպասումն է որ առանց անտեսելու ինքնա­քննութեան յոյժ կարեւորութիւնը, ներկայ տարւայ ընթացքում գործ­նական քայլեր առնւեն եւ ծրագրեր մշակւեն՝ մասնաւո­րաբար թեմական շրջագծում։

Ի՞ՆՉ ԿԱՏԱՐՒԵՑ ՍՓԻՒՌՔԻ ՏԱՐՒԱՅ ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ

Խոր գոհունակութեամբ ուզում ենք հաստատել, թէ՝ «Սփիւռքի Տարի»-ի հռչակումը լայն արձագանք գտաւ ակադեմական, մտաւորական, մամուլի եւ երիտասարդական շրջանակներում։ Անցնող տարւայ ընթացքում, յաջորդաբար հինգ առիթներով, առցանց հանդիպումներ տեղի ունեցան Սփիւռքի հարցերին ծանօթ մասնագէտների, մտաւորականների, տեղեկատւական մարզի մասնագէտների եւ երիտասարդների հետ։ Այս հանդիպումների ընթացքում արծարծւեցին եւ քննարկւեցին մի շարք այժմէական խնդիրներ եւ կատարւեցին առաջարկներ։ Կաթողիկոսարանի նախաձեռնութեամբ կայացած յիշեալ հանդիպումների ընթացքում եղած քննարկումների ներկայացրած կարեւորութիւնը նկատի առնելով, շահեկան ենք նկատում ընդհանուր գծերով անդրադառնալ նրանցից իւրաքանչիւրին:

Ա) Առաջին հանդիպմանը, բացման մեր խօսքի մէջ, պարզելուց յետոյ «Սփիւռքի Տարի» հռչակելու շարժառիթները, ընդհանուր գծերով անդրադարձանք նոր ձեւաւորւող եւ յարափոփոխ սփիւռքեան միջավայրերի իրավիճակների իւրայատկութիւններին եւ տարբեր բնագաւառներում գործող աւանդական կառոյցների դիմագրաւած դժւարութիւններին: Յատկապէս շեշտեցինք ինքնութեան վերաբերող հիմնահարցերը։ Ապա մասնակիցները ներկայացրեցին հետեւեալ խնդիրները.–

- Համեմատական սփիւռքագիտութեան օգտագործումը:

- Ինքնութեան խնդիրների քննարկման տարբեր միջոցների որդեգրումը:

- Մեր կառոյցներից հեռու սփիւռքեան գոյավիճակների հասանելիութեան միջոցների որոնումը:

- Սփիւռքեան հարցերի ոլորտային-մասնագիտական քննարկումների ձեւաչափերի ճշտումը:

- Ըստ միջավայրի եւ իւրայատկութիւնների նկատառումներով ներգրաւման տարբեր ռազմավարութիւնների մշակումը:

- Ցանցային դրւածքի լիարժէք օգտագործման կարելիութիւնների ուսումնասիրութիւնը:

- Համացանցային տարածքների վրայ համախմբումների յառաջացումը:

- Սփիւռքի մարդուժի եւ կարողականութեան ցանկագրման եւ հաւաքագրման աշխատանքի կարեւորութիւնը:

- Երիտասարդութեան ուղղութեամբ թիրախային ծրագրեր մշակելու հրամայականը:

- Հայաստան, Արցախ եւ Սփիւռք կապերի ամրապնդման նոր հայեցակարգերի պատրաստութիւնը:

Վերոյիշեալ խնդիրների իրապաշտ, համապարփակ ու խորքային քննարկումը նկատւեց որպէս անհրաժեշտ մեկնակէտ՝ Սփիւռքի վերակազմակերպման գործընթացի։

Բ) Խորհրդակցութիւնների երկրորդ հանդիպման բացման մեր խօսքով ընդգծեցինք հետեւեալ կէտերը.–

- Արդեօք Սփիւռքը պատրա՞ստ է վերակազմակերպւելու։

- Իրապաշտ արժեւորման անհրաժեշտութիւնը, իբրեւ մեկնակէտ՝ հարցերի դիմագրաւման եւ լուծման եղանակների ճշտման։

- Սփիւռքի վերակազմակերպման աշխատանքների ծրագրաւորման գործընթացի մշակումը։ Այս ծիրում յոյժ կարեւոր նկատւեց եկեղեցու եւ իր շուրջ գործող մարմինների, միութիւնների եւ աւանդական կառոյցների դերը։

- Նոր օրակարգերի ճշտման հրատապութիւնը, ի հարկին՝ կառոյց, համակարգ, մեթոդաբանութիւն եւ կանոնագրութիւններ բարեփոխելու սկզբունքը:

Ապա, քննարկումը կենտրոնացաւ երեք հիմնահարցերի վրայ, որպէս ուղենիշ հետագայ աշխատանքների. հաւաքական արժէքներ, ինքնութիւն եւ մասնակցութիւն։

Գ) Խորհրդակցութիւնների երրորդ հանդիպմանը իրենց մասնակցութիւնը բերեցին մի խումբ երիտասարդներ, որոնք գործօն դերակատարութիւն ունեն իրենց գաղութների կեանքում:

Առաջին հերթին մենք  դրւատեցինք երիտասարդների դրական ներգրաււածութիւնն իրենց գաղութների կեանքում եւ նախանձախնդրութիւնը՝ գաղութների վերանորոգման, ընդգծելով, որ որեւէ ընկերութիւն չի կարող յառաջդիմել առանց երիտասարդութեան, որովհետեւ երիտասարդութիւնն ընկերութեան աւիշն է ու ներկան՝ ո՛չ միայն ապագան։ Պարզեցինք Սփիւռքի դիմագրաւած մարտահրաւէրները եւ շեշտեցինք վերարժեւորման ու վերակազմակերպման աշխատանքների հրամայականը՝ երիտասարդների գործօն մասնակցութեամբ։ Նկատի ունենալով, որ Սփիւռքը թէ՛ Հայոց Ցեղասպանութեան հետեւանքով է առաջացել եւ թէ՛ Հայաստանի տնտեսական տագնապից մղւած արտագաղթած հայորդիներից բաղկացած, յիշեցրինք, որ Սփիւռքը մնայուն շարժման մէջ է։ Հետեւաբար, ճիշտ չէ ընդհանրական մօտեցումներով քննել եւ արժեւորել Սփիւռքը, միաժամանակ շեշտելով, որ գաղութների միջեւ հասարակաց գիծը հայկական ինքնութիւնն ու պատկանելիութիւնն է։ Քաջալերեցինք, որ երիտասարդութիւնը հետեւողի կրաւորական դերից դուրս գայ եւ ինքն իրեն տեսնի մասնակցող գործօն դերում։ Վերջապէս, յիշեցրինք, որ առցանց այս խորհրդակցութեան նպատակն է՝ լսել երիտասարդներին, իմանալ նրանց դժւարութիւնները, ակնկալութիւնները, եւ մանաւանդ նրանց տեսակէտները՝ համաշխարհայնացած աշխարհի եւ անցանկապատ ընկերութեան մէջ մեր ինքնութիւնն առողջ պահելու միջոցների մասին։

Ապա, յաջորդաբար երիտասարդներն անդրադարձան իրենց յուզող հարցերին։ Նրանք դրեցին մայրենի լեզւի օգտագործման նւազման եւ օտար լեզւամտածողութեան հարցը, ուղղագրութեան անբաւարար իմացութեան պատճառով առցանց հաղորդակցութեան մէջ լատինատառ գրելու հակումը, ընկերային ցանցերի վրայ Հայաստան-Սփիւռք յաճախ իրար չհասկանալու պատճառով իրար հակասելու երեւոյթը, օտար վարժարան յաճախելու անպատեհութիւնները, արհեստագիտութեան անբաւարար օգտագործումը, երիտասարդութեան մօտ ինքնաճանաչման վերաշեշտումը, Արցախեան վերջին պատերազմի պատճառով երիտասարդութեան մօտ յուսալքման հոգեվիճակը, ղեկավարութիւն-երիտասարդութիւն յարաբերութիւններին առնչւած խնդիրները եւ տնտեսական իրավիճակի հետեւանքով գաղութը լքելու հարցը։ Յիշեալ նիւթերի քննարկումների լոյսի տակ երիտասարդները նաեւ պարզեցին իրենց առաջարկները՝ կրթական, կազմակերպչական, արհեստագիտական եւ եկեղեցական մարզերին կապւած։ Լսելուց յետոյ մեր երիտասարդներին, մենք բարձր գնահատեցինք նրանց շինիչ ներդրումը եւ շեշտեցինք, որ այսօր չենք կարող խուսափել համաշխարհայնացման մշակոյթից. սակայն այս իրողութեան դիմաց հարկ է կառչել մեր ինքնութեանը, որը հիմնւած պէտք է լինի արժէքների եւ խարսխւած՝ իդէալների վրայ։ Անհրաժեշտ է մտածել այնպիսի հաւաքական արժէքների մի համակարգ յառաջացնելու մասին, որ ո՛չ հեռացնի մեզ ներկայ ընկերութիւնից եւ ոչ էլ կղզիացնի, այլ իրար հարստացնող մի ներքին յարակցութիւն ստեղծի երկուսի միջեւ:

Դ) Չորրորդ հանդիպումը յատկացւած էր տեղեկատւական մարզին։ Ընդհանուր գծերով պարզելուց յետոյ տեղեկատւական մարզի կարեւորութիւնը Սփիւռքի վերակազմակերպման աշխատանքներում, մասնակիցներից իւրաքանչիւրը ներկայացրեց մասնագիտական մի զեկոյց եւ ապա տեղի ունեցաւ լայն քննարկում։ Լուսարձակի տակ առնւեցին մասնաւորաբար հետեւեալ կէտերը.–

- Տւեալների հաւաքագրումը խիստ կենսական է Սփիւռքի գոյքագրման եւ մասնագիտական մարդուժի ցուցակագրման աշխատանքի համար։

- «Չիփ»-երի այսօրւայ արտադրութեան ճարտարագիտութիւնը հիմնւած է ծաւալի փոքրացման, բազմապատկւած տւեալների ներառման եւ արագութեան բազմապատկութեան սկզբունքների վրայ։ Հայկական տեղեկագիտական գործօնն այս նոր ուղղութիւնը նկատի պէտք է ունենայ իր ցանցային աշխատանքները կազմակերպելու ընթացքում։

- Այսօրւայ աշխարհակարգն աշխատում է ապակենտրոն, ապամեկուսացւող եւ անվերջ նորացւող դրութիւններով։ Մեր աշխատանքներում հարկ է այս աշխատակարգն ու գործելաոճը նկատի ունենալ՝ յատկապէս մեր դասական կառոյցներից դուրս գտնւող զանգւածների հետ կապ հաստատելու համար։

 Ե) Հինգերորդ հանդիպման նպատակն էր ամփոփել ցարդ կատարւած քննարկումների հիմնական մտքերը եւ գործնական մօտեցումով ճշտել յառաջիկայ քայլերը։ Մեր թելադրութեամբ նկատի առնւեցին առանցքային երեք ուղղութիւններ. ախտաճանաչում, հակազդեցութիւն եւ գործընթաց։ Ապա պարզեցինք այն յատկանշական երեւոյթներն ու կատարւած առաջարկները՝ քաղւած թէ՛ առցանց հանդիպումներից եւ թէ՛ ընդհանրապէս Սփիւռքի տարւայ առիթով գրւած յօդւածներից։ Յիշեցրինք, որ Սփիւռքը ներկայ գոյավիճակից դուրս բերելու հրամայականը դարձել է հաւաքական մտահոգութիւն եւ գոյութենական խնդիր։ Յստակօրէն նշմարելի է երիտասարդութեան մօտեցումը, որ անյետաձգելի է նկատում Սփիւռքի վերակազմակերպումը, այլապէս, կարող է աւելի խորանալ անջրպետը՝ երիտասարդութեան եւ սփիւռքահայ կեանքի միջեւ։ Ընդգծեցինք նաեւ, որ «Սփիւռքի Տարւայ» նպատակն ակադեմական ուսումնասիրութիւն պատրաստելը չէ, այլ՝ տարբեր մարզերի վերարժեւորման ու վերանորոգման աշխատանքների համար շօշափելի տւեալների վրայ հիմնւած ծրագիր մշակելն ու գործընթաց ճշտելն է:

Զ) Ազգային Ընդհանուր Ժողովին ուղղած մեր պատգամում, ինչպէս նաեւ Ազգային Կենտրոնական Վարչութեան Կրօնական ու Քաղաքական Ժողովների տեղեկագրերում լայն տեղ էր յատկացւել Սփիւռքի վերակազմակերպմանը։ Ժողովն իր կարգին առանձին նիստով եւ լայն քննարկումով շեշտեց Սփիւռքի վերակազմակերպման յոյժ կարեւորութիւնը եւ այդ գործընթացին սկիզբ տալու անհրաժեշտութիւնը՝ մասնաւորաբար թեմերի կողմից։

Արդարեւ, «Սփիւռքի Տարւայ» առիթով տեղի ունեցած քննարկումները, գրաւոր թէ առցանց, պարզեցին հասարակաց նո՛յն մտահոգութիւնները, թէ՝ Սփիւռքը հայօրէն արագ մաշման ընթացքի մէջ է, մեր կառոյցներն սկսել են կորցնել իրենց այժմէականութիւնը, եւ հետեւաբար, անհրաժեշտ է Սփիւռքի վերակենսաւորումը՝ մեր կեանքը շրջապատող ներկայ պայմանների եւ իրականութիւնների լոյսի տակ։ Արդարեւ, յատկապէս անցնող տարւայ ընթացքում այս բոլորի ականատես ու ականջալուր լինելուց յետոյ, եկանք այն համոզման, որ Սփիւռքի գծով արտայայտւած հաւաքական մտահոգութիւնն այնքան խոր է, եւ կատարւելիք աշխատանքի ծաւալն այնքան մեծ ու նրա յստակեցումը՝ այնքան էական, որ կարելի չէ այս բոլորը խտացնել մէկ տարւայ ժամանակամիջոցի մէջ։ Հետեւաբար, անհրաժեշտ է այս ուղղութեամբ կատարւող քննարկումները շարունակել, մասնակցութեամբ թեմական ու համայնքային ներկայացուցիչների, մտաւորականների, կառոյցների պատասխանատուների եւ զանազան մարզերի մասնագէտների՝ քննարկումներից դէպի վերակազմակերպում ուղղւելու հեռանկարով։

ԻՆՉՊԷ՞Ս ԿԱՐԵԼԻ Է ԻՆՔՆԱՔՆՆՈՒԹԻՒՆԻՑ ՈՒՂՂՒԵԼ ԴԷՊԻ ՎԵՐԱԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄ

Սփիւռքի վերակազմակերպման պահանջը փաստօրէն դարձել է անյետաձգելի մտահոգութիւն։ Սփիւռքի ներկայ վիճակի երկարաձգումը նշանակում է Սփիւռքի գունաթափումը, կազմալուծումն ու մաշումը։ Անհրաժեշտ է հաւաքական ճիգով Սփիւռքին նոր կենսունակութիւն ներարկել՝ այն դարձնելով ներկայ աշխարհի իրականութիւններին եւ մարտահրաւէրներին համահունչ։ Բնականաբար սա դիւրին ու հեզասահ աշխատանք չէ։ Այսօր Սփիւռքը ներկայացնում է զանազանութիւնների, հակասութիւնների եւ անորոշութիւնների խայտաբղէտ մի պատկեր։ Հետեւաբար, Սփիւռքի նկատմամբ չի կարելի միաձեւ ու միանւագ մօտեցումներ որդեգրել։ Գաղութներն ապրում են տարբեր միջավայրերի մէջ. իրենց ներքին դրւածքները տարբեր են. կազմակերպչական տարբեր դրութիւններով են ղեկավարւում եւ ենթակայ են տարբեր ազդեցութիւնների։ Այլ խօսքով՝ մեր հաւաքական մտահոգութիւնը, նախանձախնդրութիւնն ու յանձնառութիւնը չեն ենթադրում անպայման հաւաքական գործընթացի եւ օրակարգի ճշտում։ Հարկ է նկատի ունենալ իւրաքանչիւր գաղութ կամ թեմ իր իւրայատկութիւններով, կարիքներով ու առաջնահերթութիւններով, բնականաբար, մեկնելով հաւաքական սկզբունքներից ու նպատակներից։ Մեր հայեցակէտով, յատկապէս հետեւեալ սկզբունքներն ու նպատակները պէտք է դառնան առաջնորդող ուղեգիծը եւ մղիչ ուժը Սփիւռքի վերակազմակերպման.–

- Վերարժեւորման ենթարկել Սփիւռքի մէջ ապրող հայի ինքնաճանաչումը՝ համաշխարհայնացած մշակոյթի լոյսի տակ։

- Հայ կեանքում առանցքային դերակատարութիւն ունեցող եկեղեցու բարեկարգումը նկատել առաջնային՝ այն պատշաճեցնելով ներկայ ժամանակների եւ որոշ չափով միջավայրի իւրայատկութիւններին ու պայմաններին։

- Մեր համայնքներում գործող կազմակերպութիւնների ինքնաքննութիւնը եւ գործունէութեան վերարժեւորումը կատարել նոր հրամայականների լոյսի տակ։

- Մեր կառոյցներից եւ ընդհանրապէս հայ կեանքից հետզհետէ հեռացող երիտասարդութեան հայ կեանքի մէջ ներգրաւումը ապահովել երկխօսութեան ճամբով։

- Հայ կեանքի բոլոր բնագաւառներում եւ բոլոր մակարդակների վրայ կնոջ աւելի լայն ու գործօն դերակատարութիւնն երաշխաւորել:

- Համայնքի կեանքի զանազան մարզերում մասնագէտների ներդրումը դարձնել աւելի աշխոյժ ու հետեւողական։

ԹԵՄԵՐԻ ՎԵՐԱԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄ

Սփիւռքի վերակազմակերպման մէջ կենտրոնական տեղ են գրաւում թեմերը։ 2022 Սփիւռքի Տարւայ մեր հռչակագրի մէջ անդրադառնալով թեմերի վերակազմակերպմանը՝ ասացինք. «Աւանդական Սփիւռքի կեանքը կազմակերպւել է եկեղեցու շուրջ։ Իւրաքանչիւր գաղութ եկեղեցին նկատել է իր հաւաքական կեանքի կենտրոնը եւ նրա շուրջ հիմնել զանազան մարզերին առնչւած իր հաստատութիւնները։ Փաստօրէն եկեղեցին չի կարողացել քայլ պահել կեանքի յարափոփոխ պայմանների հետ։ Եկեղեցու բարեկարգումը հրամայական է։ Եկեղեցի-ժողովուրդ յարաբերութիւնը նոր որակ ու ոճ պէտք է ստանայ եւ եկեղեցին պէտք է դառնայ ծառայական ներկայութիւն՝ ժողովրդի կեանքում։ Ուստի, նկատի ունենալով եկեղեցու առանցքային դերը որեւէ գաղութի կեանքում, գաղութի վերակազմակերպումը հարկ է  սկսել թեմական կեանքից»:

Այս համոզումից մեկնած, թելադրում ենք որդեգրել հետեւեալ մօտեցումն ու գործընթացը.–

1) Նպատակ. կատարւելիք աշխատանքը հարկ է ըմբռնել վարչակազմակերպչական վերակազմակերպումից այն կողմ, որպէս վերանորոգում եւ վերաշխուժացում եկեղեցու կեանքի, վկայութեան, ծառայութեան եւ առաքելութեան՝ նոր հրամայականների լոյսի տակ։

2) Մօտեցում. անհրաժեշտ է մէկ կողմից նկատի ունենալ մեր եկեղեցու աւանդութիւնները եւ ուսուցումները, եւ միւս կողմից՝ տեղական իւրայատուկ պայմանները։ Թեմական նեղ սահմաններում չպէտք է կատարւի յիշեալ աշխատանքը, այլ՝ համագաղութային մասշտապով, նկատի ունենալով նաեւ քոյր կազմակերպութիւնների տեսակէտն ու սպասումը։ Պատրաստւելիք ծրագիրը պէտք է լինի իրապաշտ, հեռու՝ տեսական, պատահական եւ ժամանակավրէպ մօտեցումներից։

3) Մասնակիցներ. Առաջնորդ Սրբազանի նախագահութեամբ սպասելի է, որ ներկայ աշխատանքին գործնապէս մասնակից դառնան Ազգային Վարչութիւնը, յարակից մարմինները, հոգեւոր դասը, մասնագէտներ, երիտասարդներ, զանազան կառոյցների պատասխանատուներ։ Բնականաբար իւրաքանչիւր թեմ իր հայեցողութեամբ է ճշտում աշխատանքի ընթացքն ու մեթոդը:

4) Գործադրութիւն. իւրաքանչիւր թեմի կողմից պատրաստւելիք ծրագիրը հարկ է մշակել որպէս գործադրելի ուղեգիծ եւ ոչ թէ որպէս սոսկ ուսումնասիրութիւն։ Ծրագրի գործադրութիւնը հարկ է, որ կատարւի հանգրւանային ընթացքով:

5) Վերակազմակերպման ենթակայ կառոյցներ եւ միաւորներ.

ա.- Ծուխ. ծուխը հիմքն է կազմում եկեղեցու կեանքի ու առաքելութեան, եւ այս պարագային՝ թեմին։ Թեմը կազմակերպել նշանակում է նախ ծուխը կազմակերպել։ Ծուխը պէտք է դառնայ աշխատանքների կիզակէտը։ Այս նպատակն իրագործելու համար.–

Առաջին. յատուկ կարեւորութիւն պէտք է տրւի հոգեւոր հովւին։ Արդարեւ, հոգեմտաւոր զարգացում ու կոչման գիտակցութիւն ունեցող եւ իր հօտի հետ մնայուն կապ պահող հոգեւոր հովիւը առանցքային դեր կարող է ունենալ ծուխի վերակազմակերպման, ծաւալման ու աշխուժացման մէջ։ Հոգեւոր հովւի քարոզները պէտք է լինեն ամփոփ ու այժմէական։ Հոգեւոր հովիւը կոչւել է ճիշտ կերպով եւ առաւելագոյն չափով օգտագործել ընկերային ցանցը՝ ժողովրդի հետ կենդանի կապ պահելու համար։ Այս ծիրում սուրբ-գրային խորհրդածութիւնները, սուրբերի եւ տօների մասին ամփոփ տեղեկութիւնների, ինչպէս նաեւ Ազգային Առաջնորդարանին եւ մեր սուրբ Աթոռին առնչւած գլխաւոր լուրերի փոխանցումը ծուխի ժողովրդին նկատում ենք անհրաժեշտ։ Տնօրհնէքը, զանազան առիթներով ընտանիքներին այցելելը, եկեղեցու սրահում կազմակերպւելիք հաւաքներն եւս մեծապէս նպաստում են եկեղեցի-ժողովուրդ առաւել մերձեցմանը։ Հոգեւոր հովիւը յատուկ ուշադրութիւն պէտք է դարձնի դպրաց դասի կազմակերպմանը եւ ընդհանրապէս՝ ծիսակատարմանը։ Անհրաժեշտ է, որ Առաջնորդ Սրբազանը մօտից հետամուտ լինի հոգեւոր հովւի գործունէութեանը։ Հոգեւոր դասի յատուկ հաւաքների կազմակերպումը, հոգեւոր հովիւների աշխատանքի յատուկ ուղեգծի ճշտումը, պարբերաբար հովիւների այլ ծուխեր տեղափոխութիւնը կարող են դրական դեր ունենալ ծուխերի եւ ընդհանրապէս թեմի կեանքի ու առաքելութեան աշխուժացման մէջ:

Երկրորդ, հոգեւոր հովւի կողքին, հոգաբարձութիւնն եւս կարեւոր դեր ունի կատարելիք ծուխի հզօրացման մէջ։ Հետեւողական ճիգ պէտք է թափել երիտասարդացնելու հոգաբարձական կազմերը՝ նւիրեալ ու աշխատունակ անձեր պաշտօնի կոչելով։ Հոգաբարձական կազմերում տիկնանց ներկայութիւնը կենսական է: Հոգաբարձութիւնը, Առաջնորդ Սրբազանի հետ խորհրդակցաբար, պէտք է մօտից հետեւի հոգեւոր հովւի աշխատանքներին։ Հոգեւոր հովիւը հարկ է, որ նախագահի հոգաբարձութեան ժողովներին եւ մասնակից դառնայ ճշտւած ծրագրերի իրագործմանը:

Երրորդ, Ներդաշնակ ու սերտ գործակցութիւնը ծուխի եւ Ազգային Առաջնորդարանի միջեւ հրամայական է։ Թեմը ծուխերի ամբողջութիւնն է։ Ծուխը համարատու է Առաջնորդ Սրբազանին եւ Ազգային Վարչութեան։ Այս շրջագծում, անհրաժեշտ է մէկ կողմից՝ ամուր պահել համարատւութիւնը Ազգային Առաջնորդարանի նկատմամբ, եւ միւս կողմից՝ յարգել որոշ սահմաններում ծուխի ներքին ազատութիւնը, նկատի ունենալով երբեմն ծուխերի ունեցած աշխարհագրական հեռաւորութիւնը եւ տարբեր պայմանները:

6) Վերաշխուժացման կարօտ մարզեր.-

ա.- Քրիստոնէական դաստիարակութիւն. հարկ է, որ յատուկ կարեւորութիւն տրւի քրիստոնէական դաստիարակութեանը թէ՛ թեմական եւ թէ՛ ծխային մակարդակների վրայ։ Բնականաբար, ծրագրման եւ աշխատանքի կենտրոնը հարկ է լինել Ազգային Առաջնորդարանը։ Սակայն ներդաշնակութիւն պէտք է ստեղծւի Ազգային Առաջնորդարանի եւ ծուխի միջեւ՝ բնականաբար միշտ նկատի ունենալով տեղական պայմանները։ Ժողովրդային հրատարակութիւնները (աղօթք, սուրբերի կեանք, աստւածաշնչական խորհրդածութիւն, եւլն.) նկատում ենք կարեւոր։ Սուրբ Գրոց սերտողութիւնն անհրաժեշտ է նոր մեթոդներով կատարել, ինչպէս նաեւ յատուկ տեղ տալ մեր եկեղեցու սուրբերին, աւանդութիւններին, դաւանական ու բարոյական ուսուցումներին եւ ներկայ ընկերութեան հետ աղերս ունեցող ընկերաբարոյական հարցերին։ Կիրակնօրեայ վարժարանների վերակազմակերպումն ու նրանց գործունէութեան ծաւալումը, մեր վարժարաններում կրօնագիտական նիւթերի դասաւանդումն ու բարոյախօսական պահերի հաստատումը նկատում ենք խիստ հրամայական՝ մեր նոր սերնդների քրիստոնէական եւ հայեցի կազմաւորման իմաստով։

բ.- Ընկերային ծառայութիւն. ընկերային ծառայութիւնը մեր եկեղեցու առաքելութեան կարեւոր տարածքներից մէկն է։ Այս աշխատանքն առաւելաբար ուղղւած կարող է լինել մարդասիրական բնոյթ ունեցող պարագաների, հիւանդների, բանտարկեալների եւ կամ նոր հաստատւած ընտանիքների։ Եկեղեցին պէտք է միշտ պատրաստ լինի իր խնամքին յանձնւած հօտի ընկերային զանազան կարիքների առաւելագոյն չափով օգտակար լինելու։ Այս շրջագծում, հոգեւոր հայրերի կողմից հետեւողական այցելութիւնը հիւանդանոցներ եւ ծերանոցներ՝ կենսական է:

գ.- Երիտասարդութիւն. երիտասարդութիւնը մեր եկեղեցու շուրջ համախմբելն առաջնահերթութիւն է։ Այս ուղղութեամբ յատուկ ծրագրեր հարկ է որ պատրաստւեն եւ Ազգային Առաջնորդարանի ու ծուխերի կողմից համադրւած կերպով իրականացւեն՝ երիտասարդների մասնակցութեամբ։ Երիտասարդ տարրեր հարկ է նշանակել թեմական բոլոր մարմիններում։ Պէտք է երկխօսութիւն ստեղծել երիտասարդութեան հետ եւ վստահել նրանց՝ փոխանակ նրանց հեռու պահելու մեր կառոյցներից եւ ընդհանրապէս մեր հաւաքական կեանքից:

դ.- Միջ-եկեղեցական եւ միջ-կրօնական յարաբերութիւն. ներկայ աշխարհի մէջ միջ-եկեղեցական եւ միջ-կրօնական յարաբերութիւնը դարձել է անհրաժեշտութիւն։ Գրեթէ բոլոր թեմերում գտնւում են քրիստոնեայ եւ այլ կրօնների պատկանող համայնքներ ու կազմակերպութիւններ։ Հետեւաբար, կարեւոր ենք նկատում նրանց հետ թեմի յարաբերութիւնը։ Փոխադարձ այցելութիւններն ու կարեւոր ձեռնարկների մասնակցութիւնը մեծապէս նպաստում են յարաբերութեան ամրապնդմանը:

7) Գործակցութիւն Հայ Կաթողիկէ եւ Հայ Աւետարանական եկեղեցիների հետ. մեր սուրբ Աթոռը միշտ դրական գործակցութիւն է ունեցել մեր ազգի անբաժան մասը նկատւող եւ մեր համայնական կեանքի մէջ գործող ու ծառայող Հայ Կաթողիկէ եւ Հայ Աւետարանական եկեղեցիների հետ։ Անհրաժեշտ է, որ նոյն ոգով գործակցութիւնը ներդաշնակ ու համադրւած կերպով շարունակւի ծխային թէ թեմական ծիրում՝ մասնաւորաբար համահայկական ու ներգաղութային ընդհանրական խնդիրների շուրջ:

8) Գործակցութիւն քոյր կազմակերպութիւնների հետ. թեմերում գործող կազմակերպութիւնների հետ գործակցութիւնը հրամայական է։ Թեմը գաղութից անկախ միաւոր չէ. թեմը ժողովուրդն է։ Հետեւաբար, ժողովրդի կեանքի մէջ ծառայող կազմակերպութիւնների հետ Ազգային Առաջնորդարանի՝ թեմական մակարդակի վրայ, եւ ծուխի՝ ծխային մակարդակի վրայ, սերտ գործակցութիւնը մեծապէս կարող է նպաստել գաղութի վերակազմակերպմանը։ Այս հեռանկարով թելադրելի է, որ թեմի վերակազմակերպչական աշխատանքներին մասնակից դառնան նաեւ քոյր կազմակերպութիւնները:

9) Վարչակազմակերպչական. շրջանների պայմաններին համաձայն՝ հաստատել նոր ծուխեր եւ անհրաժեշտութեան պարագային մեծ ծուխերը ներքին բաժանումների ենթարկել։ Ի հարկին ստեղծել առաջնորդական փոխանորդութիւններ թէ՛ հեռաւոր շրջանների յատուկ եւ թէ՛ Առաջնորդարանում՝ յատուկ առաքելութիւն յանձնելով փոխանորդին։ Ազգային Վարչութիւնն իր կողքին պէտք է ունենայ կրթական, տնտեսական ու կալւածական եւ, ի պահանջ հարկին, այլ մասնագիտական յանձնախմբեր, որպէսզի իր աշխատանքը լինի աւելի կազմակերպ ու համապարփակ:

10) Կանոնագրային. հակառակ այն իրողութեան, որ թեմերի կանոնագրութիւններն ենթակայ են մնայուն բարեփոխութեան, այդուհանդերձ նրանք կարիքն ունեն իրապաշտ մօտեցումով վերանայման, նկատի ունենալով թէ՛ թեմերում եւ թէ՛ շրջապատում տեղի ունեցող արագ փոփոխութիւնները:

Ահաւասիկ ընդհանուր գծերով մեր պատկերացումը թեմերում կատարւելիք վերակազմակերպչական աշխատանքների գծով։ Ներկայ տարւայ ընթացքում յաջորդաբար այցելելու ենք մեր թեմերը, եւ նախապէս ճշտւած օրակարգի համաձայն աշխատանքային հանդիպումներ կունենանք Առաջնորդ Սրբազանների, հոգեւոր դասի եւ Ազգային Իշխանութիւնների հետ: Յաջորդող տարւան թեմերի պատասխանատու մարմիններն այցելելու են Անթիլիասի Մայրավանք եւ իրենց աշխատանքների մասին կը զեկուցեն մեզ եւ Ազգային Կենտրոնական Վարչութեան խառը Ժողովին։ Քննարկման, խորհրդակցութեան ու ծրագրման աշխատանքներին կը յաջորդի գործադրման գործընթացը։ Նշեալ ծրագրի իրականացումը մեր սուրբ Աթոռի ժամանակակից պատմութեան մէջ մեծ իրագործում կը լինի, ինչպէս նաեւ ազդանշանն եւ ուղենիշը կը դառնայ ողջ Սփիւռքի վերակազմակերպման։ Ա՛րդ, մեր դիմաց գտնւում է իրագործելի հսկայ եւ անյետաձգելի մի աշխատանք, որին, Աստծու օրհնութեամբ, մեր թեմերը կոչւած են լծւելու հաւաքական ճիգով եւ պատասխանատու ոգով ու բարձրագոյն աստիճանի նւիրումով՝ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան ամբողջական զօրակցութեամբ:

Ձեզ մաղթում ենք յաջողութիւն:

Հայրական ջերմ սիրով,

Աղօթարար՝

ԱՐԱՄ Ա ԿԱԹՈՂԻԿՍ

ՄԵԾԻ ՏԱՆՆ ԿԻԼԻԿԻՈ

1 Յունւարի, 2023 թ.

Անթիլիաս, Լիբանան

Տպարան

Կաթողիկոսութեան Հայոց

Մեծի Տանն Կիլիկիոյ

Անթիլիաս - Լիբանան

Երկուշաբթի, 9 Յունուար 2023-ին, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Վեհափառ Հայրապետը ընդունեց այցելութիւնը Լիբանանի մօտ Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան դեսպան Մուճթապի Ամանիի, ընկերակցութեամբ անոր փոխանորդին:

Շուրջ ժամ մը տեւած հանդիպման ընթացքին քննարկուեցան երկու այժմէական նիւթեր: Առաջինը՝ Լիբանանի հանրապետութեան նախագահի ընտրութիւնն էր: Վեհափառ Հայրապետը անհրաժեշտ նկատեց ներ-լիբանանեան համաձայնութեան գոյացումը: Նախագահի անձին շուրջ համաձայնութիւն գոյացնելէ առաջ հրամայական է, որ քաղաքական օրակարգի եւ ուղղութեան մը շուրջ համաձայնութիւն ըլլայ, բնականաբար շրջանային ու միջազգային ոյժերու զօրակցութիւնը վայելող, որովհետեւ կարելի չէ անջատել Լիբանանէն ներս տեղի ունեցող զարգացումները շրջանի աշխարհաքաղաքական պայմաններէն, ըսաւ Նորին Ս. Օծութիւնը: Այս ծիրէն ներս ան շեշտեց Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան դերը: Դեսպանը, իր կարգին, յայտնեց, որ իր երկիրը միշտ եղած է Լիբանանի կողքին՝ զօրակից անոր ներքին միութեան: Ան միաժամանակ ընդգծեց Լիբանանի հայ համայնքին քաղաքական դերակատարութեան կարեւորութիւնը, որպէս երկրին կարեւոր համայնքներէն մէկը:

Երկրորդ հարցը, որուն Հայրապետը անդրադարձաւ, Բերձորի միջանցքի վերաբացման հարցն էր: Ան ըսաւ, որ երեք շաբաթէ ի վեր 125,000 հայորդիներ կը մնան արգելափակուած եւ զրկուած առօրեայ կեանքի ամէնէն կենսական տարրերէն: Չեմ ուզեր քաղաքական վերլուծումներու մէջ մտնել. այս հանգրուանին հարցը ըստ էութեան մարդասիրական է եւ, հետեւաբար, Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան միջամտութիւնը կը նկատեմ հրամայական: Երբ ուրիշներ կը լռեն ու կը դիտեն, Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան մարդասիրական միջամտութիւնը վստահաբար մեծապէս պիտի նպաստէ տարածաշրջանէն ներս անոր դերին վերաշեշտման, ըսաւ Վեհափառ Հայրապետը: Դեսպանը, բնականաբար, կացութեան ծանօթ ըլլալով, որոշ յստակեցումներ կատարեց եւ խոստացաւ Վեհափառ Հայրապետին կոչը փոխանցել իր երկրի իշխանութեան:

Յայտնենք, որ նոյն օրը Նորին Ս. Օծութիւնը ընդունեց Լիբանանի խորհրդարանի նախագահ Նապիհ Պըրրին ներկայացնող պատուիրակութիւն մը: Հանդիպման ընթացքին Վեհափառ Հայրապետը դարձեալ անդրադարձաւ Բերձորի միջանցքին: Իսկ օր մը առաջ, Հայրապետը ընդունած էր մարոնիթ Ռայի Պատրիարքը ներկայացնող պատուիրակութիւն մը, ինչպէս նաեւ ասորի ուղղափառ Աֆրամ Բ. Պատրիարքը ներկայացնող՝ Ճորճ Սալիպա Արքեպիսկոպոսը:

ԴԱՌՆԱՆՔ՝ ՄԱՀԻՑ ԴԷՊԻ ԿԵԱՆՔ ԱՌԱՋՆՈՐԴՈՂ ՔՐԻՍՏՈՍԻՆ

ՀԱՄԱԽՄԲՈՒԻԼ՝

Ի ԽՆԴԻՐ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՈՒ ԱՐՑԱԽԻ ՓՐԿՈՒԹԵԱՆ

Երկուշաբթի, 26 Դեկտեմբեր 2022-ին, Լիբանանի մօտ Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան դեսպանին փոխանորդը եւ մշակութային կցորդը՝ դոկտ. Ղումէյս Պաքրը այցելեց Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Վեհափառ Հայրապետին, ընկերակցութեամբ դեսպանատան բարձրաստիճան պատասխանատուներէն դոկտ. Ալի Քասիրին:

Հանդիպումը առիթ հանդիսացաւ անդրադարձ կատարելու Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան եւ Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան յարաբերութեան եւ այդ ծիրէն ներս կրօնական երկխօսութեան, որ սկիզբ առած էր շուրջ 25 տարիներ առաջ: Վեհափառ Հայրապետը դիւանագէտին պարզեց Ազրպէյճանի կողմէ Բերձորի միջանցքի փակումով աւելի քան 120,000 հայ բնակչութիւնը դիմագրաւող տագնապը՝ իր այլազան երեսներով, եւ գնահատեց Իրանի հաւասարակշռուած մօտեցումը ընդհանրապէս Արցախի հարցին նկատմամբ: Դիւանագէտը մօտէն ծանօթ ըլլալով Արցախի հարցին՝ յայտնեց, թէ հակառակ այն իրողութեան, որ Իրանն ու Ազրպէյճանը կրօնակից են, սակայն Իրանը միշտ եղած է ու կը մնայ իրաւունքի ու արդարութեան կողքին:

Նորին Սուրբ Օծութիւն Տէր Տէր Արամ Ա. Կաթողիկոսի բարձր հովանաւորութեամբ եւ նախագահութեամբ, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան Մայրավանքին մէջ գումարուած Ազգային Ընդհանուր Ժողովը եռօրեայ բեղուն գործունէութեամբ աւարտին հասաւ, եզրափակելով Կիլիկեան Սուրբ Աթոռի բազմերես ծառայութեան ճամբով վերարժեւորման ենթարկելով իր իրականացուցած գործունէութիւնը եւ կատարած իրագործումները, ազգային-հոգեւոր ծաղկման, Սփիւռքի ամրապնդման, հայակերտումի, ազգակերտումի ու հայրենակերտումի:

Հայոց Ցեղասպանութենէն ետք յատկապէս, Սփիւռքի մէջ ազգահաւաքի եւ հոգեւոր ու ազգային վերընձիւղման Յոյսի Փարոս Անթիլիասը այսօր, իր աշխարհատարած թեմերով, Սիսի պատմական Կաթողիկոսութեան եւ անոր թեմերուն շօշափելի ներկայութիւնը իբրեւ, մէկ եւ ամբողջական պատկերով ու միասնական ոյժով կը գործէ, հաւաքականօրէն կենսագործելով իր նուիրական առաքելութիւնը:

Անցնող չորս տարիներու ընթացքին Ազգային Կեդրոնական Վարչութեան Կրօնական եւ Քաղաքական ժողովներու, ինչպէս նաեւ թեմերու ամփոփ տեղեկագիրները ցոյց տուին այն հսկայական աշխատանքը, որ կատարուած էր մեր ժողովուրդի բոլոր խաւերուն համար, տարբեր բնագաւառներէ ներս, յատկապէս մեր նոր սերունդին համար:

Մեր ժողովուրդին դիմագրաւած մարտահրաւէրները՝ Միջին Արեւելեան երկիրներու ռազմաքաղաքական, տնտեսական եւ ընկերային տագնապները, ինչպէս նաեւ Հայաստանի ու Արցախի ապահովական տխուր ու անորոշ դրութիւնը, մեծագոյն մտահոգութիւնը կազմեցին եռօրեայ Ժողովի քննարկումներուն: Նորին Ս. Օծութեան այցելութիւնները յատկապէս Լիբանանի եւ Սուրիոյ տագնապահար թեմերուն մէջ ապրող հայ ժողովուրդին, մեծ յոյս ներշնչած էին սոյն տառապող համայնքներու զաւակներուն, բալասանելով անոնց վշտաբեկ սրտին վէրքերը:

Հայ եկեղեցւոյ վերանորոգման հրամայական անհրաժեշտութիւնը ներկայ աշխարհի յարափոփոխ իրականութեան դիմաց, անյետաձգելի կարիք է, որուն լծուած է Կիլիկեան մեր Ս. Աթոռը, Հայ եկեղեցւոյ Նուիրապետական միւս Աթոռներուն հետ միասին: Դպրեվանքի ճամբով մարդուժի պատրաստութիւնը եւ Միաբանութեան երիտասարդացումը, քահանայից պատրաստութիւնն ու հայ հոգեւորականի ուսումնական մակարդակին բարձրացումը, քրիստոնէական դաստիարակութեան աշխոյժ գործունէութիւնը, միջ-եկեղեցական ու միջ-կրօնական ծառայութիւնը, Աստուածաշունչի ներկայ աշխարհաբարի թարգմանութեան եւ հայ եկեղեցւոյ շարակնոցին ամբողջապէս եւրոպական ձայնագրութեամբ հրատարակութիւնը, Կիլիկեան Ս. Աթոռը յառաջամարտիկի դերին մէջ դրին, Սփիւռքի վերանորոգման, գաղութներու ամրապնդման ու հոգեւորապէս աճման մեծապէս նպաստելով: Աւելին, ներկայ աշխարհի ընկերաբարոյական կեանքը յուզող մեծ խնդիրներուն պատասխան գտնելու եւ երիտասարդութիւնը այդ ուղղութեամբ դաստիարակելու ուղեցոյց-գրքոյկի մը հրատարակութիւնը, իր կարեւոր դերակատարութիւնը պիտի ունենայ հայ եկեղեցւոյ վերանորոգման եւ այժմէականացման ճամբուն վրայ: Նոյնը նաեւ կրօնի դասագրքերու վերատեսութեան ենթարկման պարագային, ինչպէս նաեւ երբ ընկերային ցանցերով, կրօնական պատգամները աւելի հասանելի դառնան բոլորին:

Համաշխարհայնացման դժուարին ժամանակաշրջանին, երբ աւանդական արժեհամակարգը մեծ փոփոխութիւն կը կրէ, եկեղեցին դէպի ժողովուրդին տանելու ջանքը գործնապէս արտայայտութիւն գտաւ Կիլիկեան Ս. Աթոռին ճամբով, կարելիութեան սահմաններուն մէջ ծիսական բարեկարգութեան իրագործումով, ինչպէս նաեւ ընկերային ծառայութեան շօշափելի արտայայտութիւն տալով:

Սփիւռքը վերակազմակերպելու միտող քննարկումները պիտի շարունակուին նաեւ 2023 տարուան ընթացքին, որուն համար նոր նշաձող զետեղուեցաւ հորիզոնին վրայ, Ազգային Ընդհանուր Ժողովին ճամբով բոլոր թեմերը հրաւիրելով վերանորոգելու նախ իրենք զիրենք, եւ այդ միջոցաւ Սփիւռքը, նոյնինքն Հայաստանի ու Արցախի հզօրացման համար: Սփիւռքի գոյութենական խնդիրը՝ ինքնութեան պահպանումով, հայերէնախօսութեան շարունակականութեան ապահովումով, յատկապէս ներկայ բազմացեղ, բազմակրօն ընկերութեան միջավայրին մէջ, օրէ ցօր աճող մարտահրաւէր մըն է Կաթողիկոսութեան եւ իր թեմերուն համար:

Հայոց Ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչման ի խնդիր Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան եւ յատկապէս Վեհափառ Հայրապետին կատարած աշխատանքը բարձր գնահատանքի արժանի համարեց Ժողովս, որոնք իրենց քաջ կեցուածքներով, մեր ժողովուրդի բռնաբարուած իրաւունքներուն վերատիրացման արդար ձայնը միջազգային բեմերէ հնչեցուցին: Այս առումով տակաւին միջազգային հետապնդման առարկայ է Սիսի Կաթողիկոսարանին կալուածը իր իրաւատիրոջ վերադարձուելուն դատը:

Ընկերային ծառայութեան ծանր բեռը նաեւ իրենց ուսերուն առած Վեհափառ Հայրապետին եւ Ազգային Կեդրոնական Վարչութեան գործունէութիւնը դարձեալ վեր է ամէն գնահատանքէ, որ հոգեւոր սպասաւորութեան կողքին մարդասիրական աշխատանքը դարձուցին առօրեայ աշխատանք, յատկապէս Լիբանանի եւ Սուրիոյ կարիքաւոր գաղութներուն մէջ: Այս գծով Հիւսիսային Ամերիկայի Արեւելեան եւ Արեւմտեան թեմերու նիւթական նպաստը, ինչպէս նաեւ Ալեքքօ եւ Անի Պէզիքեան բարերար ամոլին եւ այլ բարերարներու աջակցութիւնը, իրենց կարեւոր դերը ունեցան սոյն գործի յաջողութեան մէջ: Մեր բոլոր թեմերն ալ բարոյական պարտաւորութիւն ունին կենսական սոյն առաքելութեան մասնակից դառնալու, ծանր վիճակէն դուրս բերելու Սփիւռքի մայր գաղութները:

Մեր համազգային առաքելութիւնը կը կենսագործուի, մեր ժողովուրդին անվերապահ մասնակցութեամբ եւ միասնական ոգիի ամբողջական դրսեւորումով, համախմբուելով մեր ազգի հիմնարժէքներուն շուրջ: Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան առաքելութիւնն է՝ մեր ժողովուրդի զաւակները համախմբել հայ եկեղեցւոյ եւ մեր ազգային դրօշին ներքոյ, առանց յարանուանական, կուսակցական եւ կամ այլ խմբաւորմանց ներկայացուցած տարբերութիւններուն, մէ՛կ ազգի պատկանելիութեան գիտակցութեամբ:

Մեր ժողովուրդի կեանքը յուզող խնդիրներուն ներկայացումն ու քննարկումը, ինչպէս հայ ընտանիքը՝ իբրեւ առանցքը հայու գոյութեան, հայակերտումը՝ երաշխիքը հայու ինքնութեան, երիտասարդութիւնը՝ աւիշը հայ կեանքին, Սփիւռքը՝ մասնակից Հայաստանի ու Արցախի հզօրացման եւ Սփիւռքի վերակազմակերպման հրամայականը, խոր վերլուծման առաջնորդեց մասնակիցները:

Ընտանիք հասկացութեան նորաձեւութիւնները՝ աւանդականէն տարբեր, խառն ամուսնութիւնները, ամուսնալուծութիւնները, զաւակներու հայեցի դաստիարակութիւնը, բաժնուած ընտանիքներու զաւակներուն անորոշ դրութիւնը, երիտասարդութեան ներգրաւումը ազգային գործունէութեան տարբեր ոլորտներուն մէջ, որպէս ապագայի յոյսը մեր հաւաքական գոյութեան, հայրենակերտման ու հայրենապահպանութեան մասնակցութիւնը, եւ վերջապէս Սփիւռքի վերակազմակերպման հաւաքական ճիգը՝ առաջնորդութեամբ Սփիւռքի մեծագոյն հոգեւոր ու ազգային Կեդրոնին՝ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան, նոր ուղեցոյց ստացան հաւաքական մտածողութեան ճշգրիտ բանաձեւումով:

Սփիւռքի մնայուն ըլլալու իրողութիւնը, հակառակ նորօրեայ իր ձեւափոխումներուն եւ բազմաշերտ հատուածներուն, փաստացի տուեալ է: Սփիւռքը ինքնագոյ, ինքնանպատակ եւ ինքնավախճան գոյութիւն չէ՛: Ան ամբողջական մասն է հայութեան: Ան զօրավիգ է հայրենիքին, ո՛չ միայն հեռուէն դիտողի, նիւթապէս օժանդակողի կարգավիճակով, այլեւ մասնակիցի՝ ի խնդիր Հայաստանի եւ Արցախի հզօրացման: Անցնող երեսուներկու տարիներու ընթացքին, Հայաստան-Սփիւռք եւ Սփիւռք-Հայաստան փոխյարաբերութիւնները զանազան փուլերէ անցան, սակայն Սփիւռք-Հայաստան փոխյարաբերութիւնը վտանգաւոր հանգրուանի հասած է այժմ:

Հայաստանը մեզ բոլորս միացնող եւ հայութեան տարբեր հատուածները իրարու կամրջող ոյժը պէտք էր ըլլար: Սփիւռքի հզօրացումը, հզօրացումն է հայրենիքին, իսկ անոր ջլատումն ու պառակտումը՝ կամաւորապէս հրաժարումն է հայկական պահանջատիրութենէն, ու համահայկական իտէալներէն: Հայաստանի պետութեան որդեգրած ներկայ մօտեցումը Սփիւռքի նկատմամբ, իր անկանխատեսելի, բայց ամէն պարագայի ժխտական հետեւանքները կրնայ ունենալ: Աւանդական Սփիւռքը ունի իր կառոյցները, որոնք Հայոց Ցեղասպանութենէն ետք կազմաւորեցին աշխարհացրիւ հայութիւնը, որ տարբեր գաղութներու մէջ համախմբուած կ՚ապրի այդ կառոյցներուն շուրջ: Սփիւռքահայութեան վերստին համախմբումը մեր ազգի գերագոյն իտէալներուն շուրջ, հրամայական պահանջք է, նոր ու մասնագիտական համակարգումով եւ աշխատակարգով, յատկապէս երիտասարդութեան ներգրաւումով, ի՛նչ պայմաններու գնով ալ իրագործելի ըլլայ այդ:

Հայաստան-Արցախ-Սփիւռք եռամիասնութիւնը, հակառակ գոյութիւն ունեցող տարակարծութիւններուն եւ բաժանարար այլեւայլ կեցուածքներուն, երաշխիքն է մեր ազգի միաւորման եւ հայկական գոյապահպանման, որ միշտ պէտք է պահպանել ամուր եւ անխոցելի: Ուստի, պիտի շարունակենք զօրավիգ կանգնիլ Հայաստանի ու Արցախի հզօրացման նպաստող բոլոր ծրագիրներուն, որոնց մէջ գործնական առաջնահերթութիւն է հայոց բանակին հզօրացումը: Ժողովս նաեւ արձանագրեց թեմերէն եկած բոլոր հայակերտ ու հայրենաշէն, ինչպէս նաեւ վարչական ու կանոնագրային բարեկարգումներու առաջարկները, զանոնք իբրեւ աշխատանքային ուղեցոյց  դնելով նորընտիր Ազգային Կեդրոնական Վարչութեան ձեռքերուն մէջ:

Նոր հորիզոններու բացուող մարդկութիւնը, ներկայ կրօնական բազմազանութեան, մշակութային խաչաձեւումներու, ռազմաքաղաքական բախումներու, առողջապահական նոր սահմանափակումներու, իսկ մեր ժողովուրդը հայրենական անապահովութեան, հայեցի կրթութեան վտանգուածութեան, եւ դեռ տասնեակներով նոր մարտահրաւէրներու ալեկոծութիւններուն յանձնուած ըլլալով հանդերձ, մենք մեր ժողովուրդին նաւը պիտի առաջնորդենք դէպի խաղաղ նաւահանգիստ, հաւաքական ճիգով եւ զինուած անվախ նաւավարի աներեր քաղաքականութեամբ, միասնական գործելաձեւը որդեգրելով իբրեւ միակ ուղին մեր եկեղեցւոյ, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան, մեր ազգին ու մեր յաւերժական հայրենիքին:

ԱԶԳԱՅԻՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԺՈՂՈՎ

Ազգային Ընդհանուր Ժողովի երրորդ օրուան երկրորդ կիսուն, Ուրբաթ, 9 Դեկտեմբեր 2022-ին, պատգամաւորները Ժողովին ներկայացուցին թեմերէն եկած իրենց առաջարկները, ինչպէս նաեւ լսեցին, քուէարկեցին ու վաւերացուցին բանաձեւի, ընտրական ու տնտեսական յանձնախումբերու զեկոյցները, ընտրեցին յառաջիկայ քառամեակին Ազգային Կեդրոնական Վարչութեան Կրօնական ու Քաղաքական Ժողովները եւ աւարտին լսեցին Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Վեհափառ Հայրապետին պատգամը. տեղեկացնում է Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսարանը։

Նախագահութեամբ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Կաթողիկոսին, Ազգային Ընդհանուր Ժողովը Ուրբաթ, 9 Դեկտեմբերին աւարտեց իր աշխատանքները. տեղեկացնում է Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսարանը։

Ազգային Ընդհանուր Ժողովը իր եռօրեայ աշխատանքներուն երկրորդ օրը, յետ Կրօնական եւ Քաղաքական ժողովներու տեղեկագիրներու զեկուցման եւ քննարկման, տրամադրեց Սփիւռքի վերակազմաւորման առնչուած հրատապ թեմաներու։ Այս գծով արծարծուեցան հետեւեալ նիւթերը.- ընտանիք, հայակերտում, երիտասարդութիւն, Հայաստանի եւ Արցախի հզօրացման մասնակցութիւն եւ Սփիւռքի վերակազմակերպում։ Իւրաքանչիւր նիստի աւարտին կատարուեցան լայն քննարկումներ եւ ներկայացուեցան առաջարկներ, որոնք ուղեգիծ պիտի ըլլան 2023 տարուան Սփիւռքի վերակազմակերպման նուիրուած Վեհափառ Հայրապետին հռչակագիրին, ինչպէս նաեւ որդեգրուին նորընտիր Ազգային Կեդրոնական Վարչութեան յառաջիկայ քառամեայ գործունէութեան մէջ. այս մասին հաղորդում է Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսարանը։

«Հայ եկեղեցւոյ վերանորոգումը, մարդուժի պատրաստութիւնը, արժէքներու վերաշեշտումը, Սփիւռքի վերակազմակերպումը, Լիբանանի եւ Սուրիոյ գաղութներու զօրակցութիւնը, Հայաստանի եւ Արցախի հզօրացման մասնակցութիւնը պէտք է մնան առաջնահերթութիւն»

Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. ԱՐԱՄ Ա. ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ

ՄԵԾԻ ՏԱՆՆ ԿԻԼԻԿԻՈՅ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍՈՒԹԵԱՆ

ԱԶԳԱՅԻՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԺՈՂՈՎ