ՎԵՀԱՓԱՌ ՀԱՅՐԱՊԵՏԻ ԱՌԱՋԱՐԿ-ՈՒՂԵԳԻԾԸ «ԺՆԵՒ-2»-ԻՆ

«ՈՂՋ ՔՐԻՍՏՈՆԷՈՒԹԻՒՆԸ ՆԵՑՈՒԿ Է ԿԱՆԳՆՈՒՄ «ԺՆԵՒ-2»-ԻՆ»։

Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. ԱՐԱՄ Ա ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ

Ժնեւի Եկեղեցիների Համաշխարհային Խորհրդի կենտրոնատեղում գումարւող միջազգային համագումարին, որի բացումը կատարել էր Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա Կաթողիկոսը, երկրորդ օրը Վեհափառ Հայրապետը «Ժնեւ-2»-ին ղրկւելիք ուղեգծի մասին իր պատկերացումը պարզեց համագումարին: Յայտնենք, որ Ե.Հ.Խ.-ի կենտրոնատեղում գումարւող համագումարի նպատակն էր “Ժնեւ-2»-ին ներկայացնել եկեղեցիների հաւաքական տեսակէտը:

Վեհափառ Հայրապետը, որ կարեւոր դեր էր ունեցել համագումարի կազմակերպման աշխատանքների մէջ, ինը կէտերից բաղկացած իր տեսակէտը ներկայացրեց հետեւեալ ձեւով.-

ա) Զինադադարի անմիջական յայտարարութիւն եւ սուրիական հողի վրայ տեղի ունեցող ամէն տեսակի բռնարարքների եւ առեւանգումների դադարում եւ առեւանգեալների ազատ արձակում: Միացեալ Ազգերի Կազմակերպութեան ապահովական խորհուրդը պէտք է ազդու միջոցների դիմի Սիրիա մտնող զինամթերքի ինչպէս նաեւ օտար կռւողների դադրեցման:

բ) Սիրիացի գաղթականներին թէ՛ երկրում եւ թէ շրջակայ արաբական երկրներում կատարւող մարդասիրական օժանդակութիւնը կազմակերպել եւ ներքին ամէն տեսակ շրջափակումները շուտով վերացնել:

գ) Սիրիական տագնապը կարելի չէ զէնքի ուժով լուծել, այլ միայն՝ քաղաքական երկխօսութեամբ: Երկխօսութիւնն ու նրան յաջորդող գործընթացքը պէտք է լինի համապարփակ, ծրագրւած եւ յառաջանայ յստակ մի ժամանակացոյցի համաձայն: Նրան պէտք է մասնակցեն կառավարութիւնը, ընդդիմադրութիւնը, բոլոր համայնքների ներկայացուցիչները եւ ընդհանրապէս քաղաքացիական հասարակութեան ներկայացուցիչները: Աշխարհաքաղաքական շահերը, շրջանային թէ միջազգային ուժերի, միշտ էլ եղել են ի գին տեղական ժողովուրդների շահերի ու իրաւունքների: Սիրիական տագնապի «սիրիանականացում»-ը լուծման առաջնորդող ազդու ճամբաներից մէկը կարող է լինել:

դ) «Ժնեւ-2»-ը, որ կոչւած է վճռական մի դէպք դառնալու սիրիական տագնապի ծիրում, պէտք է վերածւի Սիրիան դէպի ամբողջական ու մնայուն խաղաղութիւն առաջնորդող գործընթացքի, որի նպատակը պէտք է դառնայ նաեւ ժողովրդի իրաւունքների պաշտպանութիւնը եւ Սիրիոյ անկախութեան ապահովումը:

ե) Սիրիային դէպի խաղաղութիւն առաջնորդող գործընթացքը պէտք է գլխաւորւի ու ղեկավարւի սիրիացի ժողովրդի կողմից: Այլ խօսքով՝ Սիրիոյ ժողովուրդն իր բաղկացուցիչ բոլոր տարրերով պէտք է ինքը ճշտի իր երկրի ապագան: Այս ծիրում Արաբական Լիկայի, ՄԱԿ-ի եւ Միջազգային համայնքի ամբողջական աջակցութիւնը հրամայական է:

զ) Պէտք է ամէն գնով ապահովել Սիրիոյ հողային ամբողջականութիւնը: Ներ-համայնքային ու ներ-կրօնական հակասութիւններն ու բախումները, որոնք սկսել են դառնալ տիրական ամբողջ Միջին Արեւելքում, կարող են սիրիական ընկերութեանն առաջնորդել ներքին բաժանումների, որոնք իրենց կարգին, կարող են յառաջացնել նաեւ հողային բաժանումներ. վտանգալից մի երեւոյթ, որ կարող է իր ժխտական անդրադարձն ունենալ ամբողջ շրջանի վրայ:

է) Կրօնական, ցեղային ու համայնքային բազմազանութիւնը սիրիական ընկերութեան յատկանշական երեւոյթներից մէկն է եղել միշտ: Այն պէտք է պահել անվթար եւ այս ծիրում պէտք է ապահովել բոլոր սիրիացիների, համայնքների թէ անհատների, քաղաքացիական համահաւասար պարտաւորութիւններն ու իրաւունքները:

ը) Մարդկային իրաւունքներն ու ժողովրդավարական սկզբունքները անհրաժեշտ է պաշտպանել՝ այս ուղղութեամբ ի պահանջել հարկին փոփոխութիւններ կատարելով սահմանադրութեան ինչպէս նաեւ՝ պետական կառոյցների մէջ, ապահովելու համար բոլոր քաղաքացիների մասնակցութիւնը Սիրիոյ հաւաքական կեանքին, բոլոր բնագաւառներում ու բոլոր մակարդակների վրայ:

թ) Որպէս քրիստոնեաներ, մենք մեր հաւաքական ձայնն ենք բարձրացնում եւ վստահ ենք, որ մեզ հետ են աշխարհի բոլոր կողմերում գտնւող բոլոր քրիստոնեաները: Մեր ձեռքն երկարում ենք մեր իսլամ եղբայրներին ու քոյրերին, որոնց հետ Միջին Արեւելքում քրիստոնեաները դարեր շարունակ գոյակցել են միասնաբար, մեր գործօն մասնակցութիւնը բերելու Սիրիոյ վերականգնումի հաւաքական աշխատանքին՝ փոխադարձ հասկացողութեան, յարգանքի ու վստահութեան մթնոլորտում:

Վեհափառ Հայրապետի վերոյիշեալ առաջարկը միաձայնութեամբ ընդունւեց համաժողովի կողմից, որպէս հիմքը «Ժնեւ-2»-ին ուղղւելիք ուղեգիծի:

Համագումարի վերջին նիստին, ներկայ եղաւ Արաբական Լիկային եւ ՄԱԿ-ի կողմից նշանակւած դեսպան Լախտար Իբրահիմին, որի առաքելութիւնն էր կողմերի միջեւ երկխօսութիւն յառաջացնել, որպէսզի նրանք կարողանան միասնաբար Սիրիան առաջնորդել տագնապի լուծման:

Վեհափառ Հայրապետը նախ առանձին կարճ մի հանդիպում ունեցաւ Լախտար Իբրահիմիին հետ, որի ընթացքում նա ընդհանուր գծերով պարզեց համագումարի ընթացքը: Լախտար Իբրահիմին գնահատեց Վեհափառ Հայրապետի վերջին անգլերէն գիրքը, որտեղ անդրադարձ կար «արաբական գարուն»-ին ու քրիստոնէական համայնքներին: Նա նաեւ յայտնեց, որ իր ընտանիքում հայկական ներկայութիւն կայ, եւ գնահատանքով անդրադարձաւ հայ ժողովրդի մասին:

Համագումարի անունով խօսք առնելով, Վեհափառ Հայրապետը ողջունեց Լախտար Իբրահիմիի ներկայութիւնը: Նա յիշեց, որ շուրջ 30 տարի առաջ Լախտար Իբրահիմին նոյն առաքելութեան էր լծւել, այս անգամ՝ Լիբանանի տագնապի գծով: Վեհափառ Հայրապետն ամփոփ կերպով պարզեց համագումարի քննարկումները եւ «Ժնեւ-2»-ին փոխանցւելիք ուղեգիծը՝ ընդգծելով մի շարք կէտեր, եւ շեշտելով, թէ քրիստոնէութիւնն ամբողջութեամբ նեցուկ է կանգնում «Ժնեւ-2»-ին , հաւատալով նրա ճակատագրական կարեւորութեանը՝ ո՛չ միայն Սիրիոյ, այլ ամբողջ շրջանի համար:

Վեհափառ Հայրապետի արտայայտութիւններից յետոյ, խօսք առաւ Լախտար Իբրահիմին եւ իրապաշտ մօտեցումով պարզեց իր կատարած աշխատանքները, «Ժնեւ-2»-ի օրակարգը եւ ընդհանրապէս սիրիական տագնապի ներկայ կացութիւնը: Նա յստակ կերպով ասաց. «Սիւրիական տանգապն սկսել է սպառնալ ո՛չ միայն Միջին Արեւելքին, այլ ամբողջ աշխարհին: Հետեւաբար, ա՛յս իրականութիւնից մեկնելով, անհրաժեշտ է որ բոլոր կողմերը փոխադարձ զիջումներով Սիրիան առաջնորդեն դէպի աբոջական խաղաղութիւն»: Շարունակելով իր խօսը, Լ. Իբրահիմին յիշեցրեց. «Դժբախտաբար, Սիրիային առնչւած բոլոր կողմերը, շրջանային թէ միջազգային մակարդակների վրայ, չեն նպաստում Սիրիոյ տագնապի լուծմանը, այլ՝ ընդհակառակը, նպաստում են նրա առաւել խորացմանը, մեկնելով իրենց յատուկ շահերից: «Ժնեւ-1»-ը ձախողեց այս պատճառով. «Ժնեւ-2»-ը տեղի է ունենում՝ վերահաստատելու համար առաջին հերթին «Ժնեւ-2»-ի որոշումները»:

Արդարեւ, Լ. Իպրահիմին իր մօտեցման մէջ այնքան իրապաշտ ու անկեղծ էր, որ նոյնիսկ երբեմն դարձաւ յոռետես: Նա ասաց. «Ես վստահ չեմ, որ «Ժնեւ-2»-ը կը յաջողի. ես նոյնիսկ վստահ չեմ, որ «Ժնեւ-2»-ը տեղի կունենայ, հակառակ այն իրողութեան, որ միայն մի քանի օր անջատում են մեզ «Ժնեւ-2»-ի կայացումից: «Ժնեւ-2»-ի գումարման առաջնորդող մթնոլորտը յստակ չէ, որովհետեւ դիմադրութիւնը բաժանւել է, մէկ մասը մերժում է գալ, շրջանային մի շարք երկիրների մասնակցութեան վէթօ է դրւում, որոշ կողմեր նախապայմաններով ուզում են մասնակցել: Այս է ներկայ վիճակը»:

Լ. Իբրահիմին նաեւ ասաց. «Սիրիոյ կառավարութիւնը եւ դիմադրութիւնը ներկայացնում են միայն ժողովրդի մէկ մասը: Ժողովրդի մեծ մասը՝ լուռ մեծամասնութիւնը, տառապում է, ձայն չունի: Հետեւաբար, հանրային կարծիքի դերը կարեւոր է այս ուղղութեամբ: Այսքան մահ ու քանդում Սիրիայում, միջազգային համայնքի դիմաց, ներելի չէ: Ահա այս ուղղութեամբ կրօնները, այս պարագային իսլամութիւնն ու քրիստոնէութիւնը կարեւոր դեր ունեն կատարելիք»: Իր խօսքի աւարտին, Լ. Իբրահիմին մեծապէս կարեւոր նկատեց Ե.Հ.Խ.-ի այս նախաձեռնութիւնն ու մանաւանդ պատրաստւած ուղեգիծը։

Համագումարից բխող ուղեցոյցը յաջորդ օրը յանձնւեց Լ. Իբրահիմիին՝ այն ներկայցնելու համար «Ժնեւ-2»-ին: